مواد غذایی> چند سالی از اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در ایران می گذرد اما به نظر می رسد مردم هنوز آنچنان که باید و شاید از کم و کیف این مالیات و شیوه های اجرای آن اطلاع ندارند.


مالیات بر ارزش افزوده که به گفته کارشناسان از جمله مالیات های بر مصرف بحساب می آید، یکی از کارآمدترین و جامع ترین نظام های مالیاتی در جهان است که سابقه اجرای آن در بسیاری از کشورها به بیش از یک دهه می رسد.

عمر اجرای این نظام مالیاتی اما در ایران بیش از چند سال نیست و همچنان بخش قابل ملاحظه ای از کالاها و خدمات از این مایات معاف هستند. این معافیت اگرچه در راستای اجرای تدریجی قانون مالیات بر ارزش افزوده برنامه ریزی شده است اما همین موضوع به عاملی برای سوءاستفاده برخی تبدیل شده است و مردم گاهی ناگزیر از پرداخت مالیاتی هستند که اساساً به آن کالا یا خدمت تعلق نگرفته است و برخی کسبه از ناآگاهی مردم سوءاستفاده می کنند و مبالغ اضافه ای را به نام مالیات بر ارزش افزوده دریافت می کنند.

این مسئله زمانی جدی تر شد و آگاهی بخشی در مورد آن ضرورت یافت که از ابتدای سال جاری نرخ مالیات بر ارزش افزوده به 9 درصد افزایش پیدا کرد.

با توجه به احکام مقرر در تبصره 2 ماده 117 قانون برنامه پنجم توسعه و ماده 37 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب چهارم اسفند امسال نرخ مالیات بر ارزش افزوده در سال جاری 9 درصد شد که 6 در صد مالیات و 3 درصد آن عوارض سهم شهرداری ها و دهیاری ها است.

سوال اساسی این است که کدام کالاها و خدمات مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده هستند؟ به گفته معاون سازمان امور مالیاتی کشور « تمام فعالان اقتصادی به خودی خود مشمول اجرای قانون نیستند و تنها مؤدیانی که در شش فراخوان قبلی برای اجرای قانون مشخص شده اند و پس از تکمیل چرخه ثبت نام، برای آنان گواهی صادر شده، مجاز به دریافت مالیات بر ارزش افزوده و پرداخت آن به دولت هستند».

بنابر تصریح طاری بخش، معاون مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی « صاحبان مشاغلی که مشمول نیستند چنانچه مالیات بر ارزش افزوده دریافت کنند، متخلف محسوب می شوند و هر وجهی که بیش از قیمت رسمی کالا دریافت شود گرانفروشی به حساب می آید و سازمان تعزیرات حکومتی می تواند برابر مقررات با افراد خاطی برخورد قانونی کند».

تازه ترین مشاغلی که برای اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده فراخوانده شده اند، چلوکبابی، سالن های غذا خوری، سفره خانه و اغذیه فروشی زنجیره ای هستند.

 قانون مالیات بر ارزش افزوده که در جلسه مورخ هفدهم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و هفت کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی طبق اصل هشتاد و پنجم (۸۵) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب گردیده و مجلس با اجراء آزمایشی آن به مدت پنج سال در جلسه علنی روز سه‌شنبه مورخ نهم بهمن ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و شش موافقت و در تاریخ ۲/۳/۱۳۸۷ به تأیید شورای نگهبان رسیده و طی نامه شماره۱۶۲۷۳/۹۵ مورخ۱۹/۳/۱۳۸۷ مجلس شورای اسلامی واصل گردیده است، این قانون با ۵۳ ماده و ۴۷ تبصره برای اجرا ابلاغ شده است.

معافیت‌های این نظام مالیاتی عموماً اقلام سبد کالاهای مصرفی خانوارهای کم‌درآمد را شامل می‌شود که عبارتند از:

* محصولات و نهاده‌های کشاورزی

* انواع دام و طیور زنده، آبزیان، زنبور‌عسل و کرم ابریشم

* اقلام عمده و ضروری سبد مصرفی خانوار (نان، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات، سویا، شیر، پنیر، روغن‌نباتی و شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان)

* انواع دارو و خدمات بهداشتی - درمانی

* خدمات توان‌بخشی و حمایتی

* خدمات پژوهشی و آموزشی

* خدمات بانکی

* خدمات حمل‌ونقل عمومی، مسافری درون و برون شهری جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی

* اقلام فرهنگی مانند کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ، تحریر و مطبوعات

* خرید، فروش و اجاره اموال غیرمنقول (زمین و ساختمان)

* فرش دستباف

مریم یعقوبی