کشاورزی > دانه های روغنی از جمله کلزا، یکی از محصولات مهم در بخش کشاورزی و صنایع تبدیلی به شمار می رود که کشت و توسعه آن در دهه اخیر با چالش هایی همراه بوده است. تولید سالانه کلزا در ایران در دهه 80 یعنی در دولت هشتم و اوایل دولت نهم، حدود 340 هزار تن بوده اما با تغییر سیاست های دولت نهم و دهم که با بی توجهی به تولید و تاکید بر واردات همراه بود، این میزان به 46 هزار و 500 تن در سال زراعی 93-94 رسید؛ آن هم با سیاست های حمایتی که دولت یازدهم آغاز کرد.

بر همین اساس سال گذشته میزان تولید کلزا در کشور به حدود 67 هزار تن رسید در حالی که پیش بینی وزارت جهاد کشاوزری 120 هزار تن بود.

دانه های روغنی، ماده اولیه صنایع بزرگی مانند صنعت روغنکشی و روغن نباتی محسوب می شود و حدود 28 کارخانه روغنکشی و 43 کارخانه روغن نباتی در کشور ایجاد شده که ظرفیت تولید صنایع روغنکشی به تنهایی 6.4 میلیون تن در سال است. به دلیل کاهش تولید دانه های روغنی، وابستگی کشور به واردات دانه، کنجاله و روغن خام در حال حاضر بیش از 90 درصد است که کاملا با قوانین مصرح و برنامه های حاکمیتی حمایت از تولید و سیاست های اقتصاد مقاومتی در تضاد است.

بر همین اساس و با توجه به این موارد، توسعه کشت دانه های روغنی به یکی از 5 برنامه اصلی و اولویت دار وزارت جهاد کشاوزری تبدیل شده و سیاست های حمایت از کشت دانه های روغنی به ویژه کلزا در دست اجراست.

صنایع تبدیلی هم باید منتفع شوند

اکبر سبقتی، دبیر انجمن صنفی صنایع روغنکشی، ضمن استقبال از سیاست های حمایتی دولت و وزارت جهاد کشاورزی از کشت و توسعه دانه های روغنی، انتقادهایی نیز بر آن وارد کرد. وی می گوید: سیاستگذاری های دولت در راستای حمایت از کشاورز باید صنایع تبدیلی و تکمیلی را نیز شامل شود و به نوعی صنایع نیز منتفع شوند .

این کارشناس صنایع غذایی، می گوید: قانون باید در کشور حاکم باشد و سیاستگذاری های کلان بر اساس قانون و همه جانبه نگر ارایه و اجرا شود. در زمینه توسعه کشت دانه های روغنی، بحث امنیت غذایی مطرح است بنابراین باید دید چگونه می توان این مشکل را برطرف کرد.

وی تصریح کرد: در بخش دانه های روغنی، سیاستگذاری هایی که می شود محل نقد است و انتقادهای ما دلسوزانه و در راستای اجرای قوانینی است که گاهی اجرا نمی شود و یا درست اجرا نمی شود. اگر صنایع تبدیلی را تقویت کنیم، هم از کشاورز حمایت کرده ایم و هم صنایع را تقویت کرده و گسترش داده ایم و هیچ یک از این برنامه ها در تناقض با حمایت از تولید نیست.

دبیر انجمن صنایع روغنکشی، نخریدن محصولات کشاورزی داخلی از سوی صنایع را شایعه و یک بحث انحرافی دانست و افزود: ما نمی خواهیم با دامن زدن به این شایعات بی پایه و اساس، انرژی مان را هدر دهیم و از اهداف مان دور بمانیم. کافی است از تجربه های کشورهای پیشرفته و پیشرو در این زمینه ها استفاده کنیم. کشور دیگر جایی برای آزمون و خطا ندارد و باید از تجربه ها استفاده کنیم.

فضا را برای سرمایه گذاری های داخلی و خارجی فراهم کنیم

سبقتی مهم ترین مشکل کشور را اشتغال برشمرد و گفت: بر اساس آمار و گزارش های مراجع دولتی، بیکاری جوانان رو به افزایش است و باید دید در چه بخش هایی نیاز به سرمایه گذاری های داخلی و خارجی داریم تا با ایجاد فضای آرام برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی، امکان سرمایه گذاری و اشتغال را فراهم کنیم و به اهداف اصلی در سیاست های کلان اقتصاد مقاومتی دست یابیم.

وی به تولید دانه روغنی کلزا در دهه 80( 330 تا 340 هزار تن) اشاره و اظهار کرد: باعث تاسف است که به تولید 46 هزار و 500تن در سال زراعی 93 - 94 و 67 هزار تن در سال گذشته زراعی اکتفا کنیم. این نشان می دهد که سیاستگذاری ها تا چه میزان بر برنامه های اجرایی اثرگذار است.

واردات مواد اولیه جایگزین محصول

دبیر انجمن صنایع روغنکشی تصریح کرد: در صنعت روغن نباتی، به جای واردات محصول نهایی باید مواد اولیه وارد کرد اما وقتی سیاستگذاری ها در راستای تولید داخل نباشند، نتیجه بهتری به دست نمی آید. باید سقف تولید محصولات داخلی را با توجه به شاخص های بین المللی در تولید و میزان برداشت محصول در واحد سطح افزایش دهیم و از شاخص های جهانی عقب نمانیم. کشور در برهه ای قرار دارد که دیگر نیازی به برنامه های تبلیغی ندارد و تنها عملکرد می خواهد.

سبقتی ابراز امیدواری کرد؛ آماری که در زمینه توسعه کشت کلزا ارایه می شود، در سال زراعی پیش رو قابلیت دسترسی و اجرا داشته باشد و افزود: وزارت جهاد کشاورزی برای سال زراعی آتی، تولید 300 تا 350 هزار تن کلزا را وعده داده است. اگر عملکردها نیز به همین میزان باشد، کارخانه های روغنکشی، برای تامین مواد اولیه، کمتر مجبور به واردات دانه های روغنی می شوند. به ویژه دانه روغنی کلزا که برای کشت تناوب گندم بسیار موثر است و ما از آن استقبال می کنیم به شرط اینکه بخش بازرگانی آن لحاظ شود.

نظام تعرفه ای یکسان نیست

وی قیمت تعیین شده برای خرید دانه روغنی کلزا را از سوی دولت 2780 تومان اعلام و اظهار کرد: این در حالی است که دانه های کلزا در بازار آزاد 1600 تومان خرید و فروش می شود و صنایع باید دانه های داخلی را به دو برابر قیمت بازار بخرند. بنابراین انتظار می رود دولت این بخش را هم مدیریت کند. البته دولت آن را منوط به واردات دانه و روغن خام کرده و کنجاله هم در این مقوله قرار نگرفته که این سیاستگذاری نادرست است.

وی تصریح کرد: دولت برای هر برنامه و سیاستگذاری باید تمامی تبعات و پیامدهای آن در نظر بگیرد چنانچه نظام تعرفه ای در تمام دنیا اجرا می شود و ما هم مستثنا نیستیم. انجمن صنایع روغنکشی در این زمینه مطالعات کامل و مستندی انجام داده و حاضر هستیم داده های مان را در اختیار وزارت جهاد کشاورزی قرار دهیم تا با کمک هم چالش ها را به فرصت تبدیل کنیم.

منبع:فرصت امروز

مولود غلامی