منصور انصاری
اگر بگوييم جايگزيني دكتر مرتضي شهيد زاده با دكتر طالبي در چهارچوب جابجایی های بي انتهاي مهندس حجتي وزير جهاد كشاورزي فقط با هدف تصرف آخرين سنگر باقيمانده از دولت دهم بود و ايشان برنامه ای جديد و خاص براي سياست گذاری بانك كشاورزي در اين جابجايي را مد نظر نداشته و ندارد شايد منصفانه نباشد و تا حدود زيادي ارزيابي شتاب زده ای كرده باشيم اما مراسم توديع و معارفه كه نامش را " تكريم و معارفه" گذاشته بودند با حضور بيش از هزار نفر نشسته بر روي صندلی ها و تعداد كثيري بر سرپا و تقريبا با شركت تمامي معاونان موثر وزير و با اعلام صدور احكامي از سوي وزير اقتصاد و دارايي مبني بر تجليل و انتصاب، همچنين سخنراني دكتر عيسي كلانتري مرد شماره يك پشت صحنه و در سايه كشاورزي كشور بيش از يك معارفه توديع معمولي بود و به واقع نوعي لشگركشي برنامه ریزی شده در يك فتح الفتوح تاريخي و در عرصه كشاورزي كشور به شمار مي رفت و بر خلاف عنوان تكريم، بيشتر قدرت نمایی در مقابل بعضي از شخصيت های اقتصادي در وزارت اقتصاد و دارايي و بانك مركزي و جناحي از اصول گرایان مجلس بود كه با رفتن دكتر طالبي موافق نبودند. اينكه مدير عامل جديد يعني دكتر شهيد زاده و يا حتي مهندس حجتي وزير جهاد كشاورزي چقدر بتوانند در مقابل پاتک های احتمالي و تركش شليك توپخانه منازعات آتي و موضوعاتي چون از سرگيري تحقيق و تفحص از بانك كشاورزي و مسائلي از اين دست، اهداف و سنگرهاي خود را تثبيت و تحكيم كنند، بحثي است سياسي كه البته امكان مقابله و مقاومت در برابر آن تا انتخابات دوره آينده مجلس از سوي جهاد كشاورزي و نهايتا دولت چندان دشوار نخواهد بود، ولي در كل، متاسفانه فضاي عمومي در سطوح تصميم سازی كشور بيش از آنكه متاثر از بهره وری و كارآمدي باشد غالبا ابعاد سياسي و جناحي به خود می گيرد، تصميم به جابجايي دكتر طالبي نيز يكباره و بر سر موضوع خاصي نبوده است ولي لامحاله در چنين فضايي وجه سياسي به خود خواهد گرفت كما اينكه جمله كنايه آميز دكتر كلانتري دبيركل خانه كشاورز و وزير پيشين كشاورزي به عنوان يكي از سخنرانان اين مراسم گرچه به طنز بيان شد ولي رنگ و بوي سياسي گرفت و با استقبال حاضران مواجه شد. وي گفت: "يك روز طالبي می رود و شهيد زاده می آيد يك روز هم طالبي می آيد و شهيدزاده می رود"، به عبارتي همراه با تغيير دولت ها آنان كه منتصب شده اند می روند و منتصبان جديد می آيند و اين چرخه جابجايي همچنان ادامه دارد.
مراسمي كه با تعارف برگزار شد
نكته جالب و در خور تأمل در اين مراسم توديع و معارفه يا آنچه كه "تكريم و معارفه" ناميده شد تعارفات رايج بود؛ " تو خوبي، من خوبم، قبلی ها خوب بودند و شايسته و اينها هم خوبند و شايسته، همه خوبند و اتفاقي نيفتاده است، حالا چيزي نيست و اين هزار و اندي نفر هم كه آمده اند فقط جهت ديد و بازديد است و نه چيز ديگر ...!" نه سخني از اشكالات گذشته پيش می آيد، نه اشاره اي به تغيير سياست ها در آينده و نه مثلا قبلا بانك كشاورزي فلان و بهمان اهداف را دنبال می کرده است و حالا قرار است اين يا آن اهداف را در اولويت قرار دهد و دنبال كند. گرچه پسنديده و اخلاقي است كه موقع خداحافظي سخني از اشكالات و نارسایی ها و خداي ناخواسته تخلفات و کم کاری های گذشته به ميان نيايد ولي طرح اين موضوعات كه قبلا راهبردها چه بوده است و حالا قرار است چه شود احترام به افكار عمومي، مقابله با سياسي كردن هر جابجايي و جلوگيري از هرگونه شايعات و ارزيابی های سطحي سياسي فرصت طلبانی است كه در سايه جناح بازی حليم خود را هم می زنند و لاغير. چه اشكالي دارد اگر آقاي وزير بگويد كه دولت در رابطه با سياست های بانكداري و در حوزه كشاورزي اين نظريه را دارد و دكتر طالبي بر نظريه ديگري پافشاري می کند؟ به عبارتي در مراسم معارفه ممكن است سخني از اشكالات به ميان نيايد ولي بايد برنامه های جديدي كه لازمه تغيير است به صراحت بيان شود كه در اين مراسم اين اتفاق رخ نداد، يعني هيچكدام از سخنرانان در رابطه با تحولات و تغيرات احتمالي سياست های بانك كشاورزي سخني به ميان نياوردند كما اينكه خبرنگاران و رسانه ها نيز نکته ی جديدي جز وقايع نگاري و تشريح صحنه اين توديع و معارفه در اخبار خود نداشتند.
در چنين فضايي متاسفانه شاهد بوديم مهندس حجتي وزير جهاد كشاورزي، درست هنگامي كه بعضي از تشکل های كشاورزي، نهادها، مؤسسات، انجمن ها و كشاورزان نمونه فعال و موفق اقتصادي كه از 7 سال سياست گذاری دكتر طالبي ظاهرا خشنود بودند و بدون محافظه کاری قصد اهداء هدايايي به ايشان با هدف تجليل از زحمتشان را داشتند و يكباره صحنه را ترك و به واقع فتح الفتوح را خاتمه يافته تلقي كرد، به قول عده ای احتمالا براي افتتاح يا رونمايي كتابخانه مجازي يكي از مراكز پژوهشي يا مراسمي شبيه آن بسيار عجله داشتند، که این بی حوصلگی وزیر تاثیر چندان مطلوبی برجای نگذاشت.
اين خطر وجود دارد كه بانك كشاورزي تبديل به يك صندوق شود
در شرايطي كه توضيحي براي آنچه كه قرار است براي بانك كشاورزي رخ دهد به ميان نمی آید بايد پرسيد و تحليل كرد كه مهندس حجتي، معاونان، مشاوران، مديران كل در سطوح استان ها از بانك كشاورزي چه انتظاراتي دارند كه قبلا امكان برآورده شدن آنها در مديريت قبلي نبوده است؟ آيا بانك كشاورزي به عنوان موتور اصلي توسعه بخش كشاورزي قدرتمندترين نهاد مالي حامي كشاورزي و كشاورزان با شرايط جديدي مواجه است؟ آنچه در انتظار بانك كشاورزي است به سود كشاورزي مملكت و كشاورزان خواهد بود؟ تحولات جديد چگونه رخ می دهند؟ سياست ها و برنامه ها چيست ؟ قبل از پاسخ به اين سؤال بايد گفت بي آنكه بخواهيم وارد مبحث جايگاه بانک های دولتي و خصوصي، ضريب رقابت آنها و آسیب پذیری اين رقابت در سايه سياست های پولي و مالي دولت شويم و بي آنكه بخواهيم اشاره ای به انواع و اقسام شبه بانک ها و مؤسسات مالي اعتباري و صندوق های من درآوردي قرض الحسنه و ... داشته باشيم، بايد يادآور شويم اگر بانك كشاورزي به هر دليل نتواند در فضاي بانكداري موجود كشور، با تمام نارسایی هایی كه دارد به عنوان يك بانك براي جذب منابع و نقدينگي بيشتر در جوامع شهري عمل كند قادر نخواهد بود به خوبي در خدمت كشاورزي كشور قرار گيرد. به ياد آوريم بانك كشاورزي در دوره ای كه رياست آن بر عهده دكتر نوربخش بود حسب سياست های وزير كشاورزي دولت نهم در يك مدار بسته عمل كرد و نتايج آن را نيز همگان ديديم. يك مديرعامل گوش به فرامين وزير، بانك كشاورزي را به صندوق و دخلي ناكارآمد تبديل خواهد كرد، گرچه بايد منصفانه و با شناختي كه داريم يادآور شويم كه مهندس حجتي و معاونان و مشاوران ايشان هرگز چنين ديدگاهي ندارند ولي ضرورت هايي هست كه ممكن است ناخواسته بانك كشاورزي را به اين مسير سوق دهد. تاكيد بسيار زياد و البته درست مهندس حجتي، برافزايش چند برابري سهم بيمه محصولات كشاورزي، دغدغه ايشان و معاونانش بر استفاده بهينه از آب كشاورزي و گسترش سامانه هاي نوين آبياري در مزارع كشاورزي، بهبود وضعيت مكانيزاسيون كشاورزي و تحول در اين دو زيرساخت كه شايد تنها راهكار برون رفت از عقب افتادگي تاريخي در حوزه كشاورزي باشد و همچنين توجهات ديگر ايشان به تكنولوژي زيرساختهاي دام و طيور همچون مسائل ژنتيكي و اصلاح نژادي و بهبود وضعيت و تثبيت قيمت آنها كه الزاما و در اين شرايط از كشاورزي كشور ابعاد تجاري ندارند و لامحاله جزء وظايف حاكميتي به شمار می روند و نياز به نقدينگي هنگفت دارند اين خطر را به وجود می آورد كه بانك كشاورزي تبديل به صندوقي براي رفع اين حوائج ضروري شود، زيرا ساير بانک های تجاري تن به تخصيص اعتبار براي اين امور نخواهند داد، لذا توأم با اين تصميمات اجتناب ناپذیر، دولت بايد چاره ای ساختاري در حوزه بانكداري كشور و سياست های پولي و مالي بينديشد تا اين جابجايي در قالب يك تحول براي كشاورزي كشور معني داشته باشد.
اگر بگوييم جايگزيني دكتر مرتضي شهيد زاده با دكتر طالبي در چهارچوب جابجایی های بي انتهاي مهندس حجتي وزير جهاد كشاورزي فقط با هدف تصرف آخرين سنگر باقيمانده از دولت دهم بود و ايشان برنامه ای جديد و خاص براي سياست گذاری بانك كشاورزي در اين جابجايي را مد نظر نداشته و ندارد شايد منصفانه نباشد و تا حدود زيادي ارزيابي شتاب زده ای كرده باشيم اما مراسم توديع و معارفه كه نامش را " تكريم و معارفه" گذاشته بودند با حضور بيش از هزار نفر نشسته بر روي صندلی ها و تعداد كثيري بر سرپا و تقريبا با شركت تمامي معاونان موثر وزير و با اعلام صدور احكامي از سوي وزير اقتصاد و دارايي مبني بر تجليل و انتصاب، همچنين سخنراني دكتر عيسي كلانتري مرد شماره يك پشت صحنه و در سايه كشاورزي كشور بيش از يك معارفه توديع معمولي بود و به واقع نوعي لشگركشي برنامه ریزی شده در يك فتح الفتوح تاريخي و در عرصه كشاورزي كشور به شمار مي رفت و بر خلاف عنوان تكريم، بيشتر قدرت نمایی در مقابل بعضي از شخصيت های اقتصادي در وزارت اقتصاد و دارايي و بانك مركزي و جناحي از اصول گرایان مجلس بود كه با رفتن دكتر طالبي موافق نبودند. اينكه مدير عامل جديد يعني دكتر شهيد زاده و يا حتي مهندس حجتي وزير جهاد كشاورزي چقدر بتوانند در مقابل پاتک های احتمالي و تركش شليك توپخانه منازعات آتي و موضوعاتي چون از سرگيري تحقيق و تفحص از بانك كشاورزي و مسائلي از اين دست، اهداف و سنگرهاي خود را تثبيت و تحكيم كنند، بحثي است سياسي كه البته امكان مقابله و مقاومت در برابر آن تا انتخابات دوره آينده مجلس از سوي جهاد كشاورزي و نهايتا دولت چندان دشوار نخواهد بود، ولي در كل، متاسفانه فضاي عمومي در سطوح تصميم سازی كشور بيش از آنكه متاثر از بهره وری و كارآمدي باشد غالبا ابعاد سياسي و جناحي به خود می گيرد، تصميم به جابجايي دكتر طالبي نيز يكباره و بر سر موضوع خاصي نبوده است ولي لامحاله در چنين فضايي وجه سياسي به خود خواهد گرفت كما اينكه جمله كنايه آميز دكتر كلانتري دبيركل خانه كشاورز و وزير پيشين كشاورزي به عنوان يكي از سخنرانان اين مراسم گرچه به طنز بيان شد ولي رنگ و بوي سياسي گرفت و با استقبال حاضران مواجه شد. وي گفت: "يك روز طالبي می رود و شهيد زاده می آيد يك روز هم طالبي می آيد و شهيدزاده می رود"، به عبارتي همراه با تغيير دولت ها آنان كه منتصب شده اند می روند و منتصبان جديد می آيند و اين چرخه جابجايي همچنان ادامه دارد.
مراسمي كه با تعارف برگزار شد
نكته جالب و در خور تأمل در اين مراسم توديع و معارفه يا آنچه كه "تكريم و معارفه" ناميده شد تعارفات رايج بود؛ " تو خوبي، من خوبم، قبلی ها خوب بودند و شايسته و اينها هم خوبند و شايسته، همه خوبند و اتفاقي نيفتاده است، حالا چيزي نيست و اين هزار و اندي نفر هم كه آمده اند فقط جهت ديد و بازديد است و نه چيز ديگر ...!" نه سخني از اشكالات گذشته پيش می آيد، نه اشاره اي به تغيير سياست ها در آينده و نه مثلا قبلا بانك كشاورزي فلان و بهمان اهداف را دنبال می کرده است و حالا قرار است اين يا آن اهداف را در اولويت قرار دهد و دنبال كند. گرچه پسنديده و اخلاقي است كه موقع خداحافظي سخني از اشكالات و نارسایی ها و خداي ناخواسته تخلفات و کم کاری های گذشته به ميان نيايد ولي طرح اين موضوعات كه قبلا راهبردها چه بوده است و حالا قرار است چه شود احترام به افكار عمومي، مقابله با سياسي كردن هر جابجايي و جلوگيري از هرگونه شايعات و ارزيابی های سطحي سياسي فرصت طلبانی است كه در سايه جناح بازی حليم خود را هم می زنند و لاغير. چه اشكالي دارد اگر آقاي وزير بگويد كه دولت در رابطه با سياست های بانكداري و در حوزه كشاورزي اين نظريه را دارد و دكتر طالبي بر نظريه ديگري پافشاري می کند؟ به عبارتي در مراسم معارفه ممكن است سخني از اشكالات به ميان نيايد ولي بايد برنامه های جديدي كه لازمه تغيير است به صراحت بيان شود كه در اين مراسم اين اتفاق رخ نداد، يعني هيچكدام از سخنرانان در رابطه با تحولات و تغيرات احتمالي سياست های بانك كشاورزي سخني به ميان نياوردند كما اينكه خبرنگاران و رسانه ها نيز نکته ی جديدي جز وقايع نگاري و تشريح صحنه اين توديع و معارفه در اخبار خود نداشتند.
در چنين فضايي متاسفانه شاهد بوديم مهندس حجتي وزير جهاد كشاورزي، درست هنگامي كه بعضي از تشکل های كشاورزي، نهادها، مؤسسات، انجمن ها و كشاورزان نمونه فعال و موفق اقتصادي كه از 7 سال سياست گذاری دكتر طالبي ظاهرا خشنود بودند و بدون محافظه کاری قصد اهداء هدايايي به ايشان با هدف تجليل از زحمتشان را داشتند و يكباره صحنه را ترك و به واقع فتح الفتوح را خاتمه يافته تلقي كرد، به قول عده ای احتمالا براي افتتاح يا رونمايي كتابخانه مجازي يكي از مراكز پژوهشي يا مراسمي شبيه آن بسيار عجله داشتند، که این بی حوصلگی وزیر تاثیر چندان مطلوبی برجای نگذاشت.
اين خطر وجود دارد كه بانك كشاورزي تبديل به يك صندوق شود
در شرايطي كه توضيحي براي آنچه كه قرار است براي بانك كشاورزي رخ دهد به ميان نمی آید بايد پرسيد و تحليل كرد كه مهندس حجتي، معاونان، مشاوران، مديران كل در سطوح استان ها از بانك كشاورزي چه انتظاراتي دارند كه قبلا امكان برآورده شدن آنها در مديريت قبلي نبوده است؟ آيا بانك كشاورزي به عنوان موتور اصلي توسعه بخش كشاورزي قدرتمندترين نهاد مالي حامي كشاورزي و كشاورزان با شرايط جديدي مواجه است؟ آنچه در انتظار بانك كشاورزي است به سود كشاورزي مملكت و كشاورزان خواهد بود؟ تحولات جديد چگونه رخ می دهند؟ سياست ها و برنامه ها چيست ؟ قبل از پاسخ به اين سؤال بايد گفت بي آنكه بخواهيم وارد مبحث جايگاه بانک های دولتي و خصوصي، ضريب رقابت آنها و آسیب پذیری اين رقابت در سايه سياست های پولي و مالي دولت شويم و بي آنكه بخواهيم اشاره ای به انواع و اقسام شبه بانک ها و مؤسسات مالي اعتباري و صندوق های من درآوردي قرض الحسنه و ... داشته باشيم، بايد يادآور شويم اگر بانك كشاورزي به هر دليل نتواند در فضاي بانكداري موجود كشور، با تمام نارسایی هایی كه دارد به عنوان يك بانك براي جذب منابع و نقدينگي بيشتر در جوامع شهري عمل كند قادر نخواهد بود به خوبي در خدمت كشاورزي كشور قرار گيرد. به ياد آوريم بانك كشاورزي در دوره ای كه رياست آن بر عهده دكتر نوربخش بود حسب سياست های وزير كشاورزي دولت نهم در يك مدار بسته عمل كرد و نتايج آن را نيز همگان ديديم. يك مديرعامل گوش به فرامين وزير، بانك كشاورزي را به صندوق و دخلي ناكارآمد تبديل خواهد كرد، گرچه بايد منصفانه و با شناختي كه داريم يادآور شويم كه مهندس حجتي و معاونان و مشاوران ايشان هرگز چنين ديدگاهي ندارند ولي ضرورت هايي هست كه ممكن است ناخواسته بانك كشاورزي را به اين مسير سوق دهد. تاكيد بسيار زياد و البته درست مهندس حجتي، برافزايش چند برابري سهم بيمه محصولات كشاورزي، دغدغه ايشان و معاونانش بر استفاده بهينه از آب كشاورزي و گسترش سامانه هاي نوين آبياري در مزارع كشاورزي، بهبود وضعيت مكانيزاسيون كشاورزي و تحول در اين دو زيرساخت كه شايد تنها راهكار برون رفت از عقب افتادگي تاريخي در حوزه كشاورزي باشد و همچنين توجهات ديگر ايشان به تكنولوژي زيرساختهاي دام و طيور همچون مسائل ژنتيكي و اصلاح نژادي و بهبود وضعيت و تثبيت قيمت آنها كه الزاما و در اين شرايط از كشاورزي كشور ابعاد تجاري ندارند و لامحاله جزء وظايف حاكميتي به شمار می روند و نياز به نقدينگي هنگفت دارند اين خطر را به وجود می آورد كه بانك كشاورزي تبديل به صندوقي براي رفع اين حوائج ضروري شود، زيرا ساير بانک های تجاري تن به تخصيص اعتبار براي اين امور نخواهند داد، لذا توأم با اين تصميمات اجتناب ناپذیر، دولت بايد چاره ای ساختاري در حوزه بانكداري كشور و سياست های پولي و مالي بينديشد تا اين جابجايي در قالب يك تحول براي كشاورزي كشور معني داشته باشد.
نظر شما