در حالی که شیوع ویروس کرونا در چین، باعث نگرانی فعالان اقتصادی در خصوص کاهش مبادلات تجاری بین دو کشور شده بود، در حال حاضر شاهد این هستیم که با شیوع این ویروس در ایران، تجارت با برخی کشورها از جمله عراق تحت‌الشعاع قرار گرفته است.

 در واقع با شیوع این ویروس در کشور برخی کشورها از جمله عراق از پذیرش کامیون‌های حامل کالاهای صادراتی ایران امتناع می‌کنند و یا اینکه به طور کامل مرزهای خود را به روی ایران بسته‌اند. بر این اساس مرزبانی عراق به تازگی مرز چذابه را در اقدامی احتیاطی با هدف پیشگیری از سرایت ویروس کرونا به این کشور بست. به عبارت دیگر یک روز پس از اعلام رسمی شیوع ویروس کرونا در ایران و جان باختن چند تن بر اثر ابتلا به این بیماری، کشور عراق مرزهای زمینی خود با ایران را بست و همه پروازها از مبدا و به مقصد ایران را لغو کرد. حتی تعداد زیادی از عراقی‌ها طی روزهای گذشته به هشتگ «مرزها را با ایران ببندید» پیوسته‌اند و از مقامات این کشور خواستند که مرز کشورشان با ایران را ببندند. موضوعی که در نهایت باعث شد برخی کامیون‌های حامل بار صادراتی ایران پشت مرزها متوقف شوند.

همچنین مبادله کالا با ترکیه و ترکمنستان نیز جدیدا با مشکل روبه‌رو شده است اگرچه مسوولان معتقدند که مشکلات پیش آمده در مرزها ارتباطی به ویروس کرونا ندارد و دلایل دیگری دارد. در همین خصوص وزارت بهداشت عراق گزارش برخی رسانه‎ها مبنی بر درخواست این وزارتخانه برای بسته شدن مرز با ایران را به دلیل جلوگیری از سرایت ویروس کرونا، قاطعانه رد کرد. «سیف البدر» سخنگوی رسمی وزارت بهداشت عراق تاکید کرد که این وزارتخانه بسته شدن مرز مشترک با ایران را به دلیل نگرانی از سرایت ویروس کرونا، خواستار نشده است. پیش از این نیز هواپیمایی عراق خبر متوقف شدن پروازهای ایران به عراق بعد از ابتلا چند نفر به ویروس کرونا را تکذیب و اعلام کرد که تاکنون هیچ تصمیمی برای توقف پروازها از ایران به عراق گرفته نشده است.

با این حال گمانه‌زنی‌های زیادی در رابطه با دلیل بسته شدن برخی مرزها به روی کامیون‌های حامل کالاهای صادراتی وجود دارد که شیوع ویروس کرونا در ایران یکی از پررنگ‌ترین این دلایل است. اگرچه گفته می‌شود که استاندارد کالاهای صادراتی ایران موضوعی است که باعث شده کامیون‌ها مدتی متوقف شوند. در همین خصوص دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق اعلام کرد: دولت عراق هیچ دستوری مبنی بر توقف بارگیری کامیون‌های عراقی صادر نکرده و کامیون‌های عراقی برای بارگیری در مرز مهران مستقر خواهند شد.سیدحمید حسینی گفت: مشکل مرز مهران از هفته پیش آغاز شده است. به تازگی مسوول گذرگاه‌های مرزی عراق در دفتر نخست‌وزیری این کشور عوض شده و مدیر جدید گذرگاه مرزی عراق هم تخلفاتی را در گمرک زرباطیه عراق گزارش کرده است که در نتیجه این گزارش تعدادی از مدیران و کارکنان این گمرک اخراج شدند.به گفته وی از یک‌شنبه گذشته، به دلیل کاهش تعداد کارکنان عراقی در گمرک این کشور، تعداد کامیون‌های ورودی به ایران با کاهش چشمگیر همراه شد.

وی افزود: طی پیگیری‌های صورت گرفته با دفتر نخست‌وزیری عراق و مسوول گذرگاه‌های مرزی این کشور اعلام شده است که نیروهای جایگزین در گمرک عراق مستقر شده‌اند و براساس آخرین تماس تلفنی، قول داده‌اند که بارگیری کامیون‌های عراقی از مرز مهران، از روز دوشنبه به روال قبل بازخواهد گشت.

حسینی با بیان اینکه استاندارد بین‌المللی کالاهای صادراتی ایرانی به عراق با محدودیت مواجه است، ادامه داد: اخیرا یک شرکت چینی در مرز عراق برای کنترل استاندارد کالاهای صادراتی ایران به عراق انتخاب شده است که این شرکت هم در ایران یکی از شرکت‌های بازرسی بین‌المللی را به عنوان همکار انتخاب کرده است. اما هنوز نتوانسته‌اند مجوزهای لازم برای فعالیت را از سازمان استاندارد اخذ کنند.

حسینی خاطرنشان کرد: در صورتی ‌که سازمان استاندارد مجوزهای لازم برای فعالیت این شرکت را هرچه سریع‌تر صادر کند، بخشی از مشکلات بازرسی حل و روند صادرات به عراق عادی خواهد شد.

در این خصوص همچنین سخنگوی گمرک ایران گفت: هم‌اکنون مذاکراتی از سوی مسوولان و اصناف استان ایلام با مسوولان و تجار استان واسط عراق در حال انجام است تا طی یکی دو روز آینده نسبت به بازگشایی مرز مهران اقدام شود.

روح‌الله لطیفی افزود: از گذشته کامیون‌های ایرانی اجازه تردد در خاک عراق را نداشتند و به طور معمول کامیون‌های عراقی بار کامیون‌های ایرانی را در مرزها تحویل می‌گیرند و به داخل کشور عراق روانه می‌کنند.وی گفت: هم‌اکنون حدود یک هزار کامیون در مرز ایران با عراق منتظر صدور مجوز گمرک عراق هستند تا بتوانند کالای صادراتی خود را به کامیون‌های عراقی تحویل دهند.سخنگوی گمرک ایران با بیان اینکه عدم تردد کامیون‌های عراقی به سمت مرز مهران به دلیل اعمال سیاست مبارزه با فساد از سوی کشور عراق است، ادامه داد: به نظر می‌رسد برای تحقق این مهم دولت عراق بخشی از تصمیم‌گیرندگان و پرسنل گمرکات مرزی عراق و ایلام در این کشور را دستگیر کرده بنابراین برای ایجاد تغییرات در گمرک عراق به زمان نیاز است.

لطیفی با تاکید بر اینکه از روز دوشنبه کامیون‌های عراقی به سمت ایران تردد نکرده‌اند، گفت: هم‌اکنون ارتباطاتی از سوی تجار، اصناف و مقامات استان ایلام با مسوولان و مقامات استان واسط عراق در حال شکل‌گیری بوده و مذاکراتی در حال انجام است تا مسوولان مربوطه در گمرک عراق مستقر شوند و اجازه خروج کامیون‌ها از عراق و ورود کامیون به ایران را صادر کنند.

وی مشکلات مزبور را به مسائل داخلی عراق مربوط دانست و افزود: در حوزه استاندارد کالاهایی مانند کاشی و سرامیک از طرف ایران، عراقی‌ها گله‌مند هستند که در این زمینه نیز مذاکراتی در حال انجام است.

وی با تاکید بر اینکه بسته شدن مرز مهران ربطی به ویروس کرونا ندارد، اظهار کرد: اگر این مساله به ویروس کرونا مربوط بود، باید از مرز شلمچه و جنوب نیز عراقی‌ها از برقراری ارتباط ممانعت می‌کردند.

سخنگوی گمرک ایران گفت: سامانه تجاری عراق اعلام کرده تجارت خارجی این کشور با ایران همچنان برقرار است.

علی فرهودی مدیر پایانه تجاری چذابه نیز در این خصوص از آغاز صادرات کالا به عراق از مرز چذابه خبر داد و گفت: صادرات کالاهای غیرنفتی به عراق از مرز بین‌المللی چذابه از روز یکشنبه از سر گرفته شد.

مرز ایران و ترکیه باز است

همچنین با توجه به انتشار اخباری مبنی بر بسته شدن مرز ایران و ترکیه به دلیل شیوع ویروس کرونا در ایران، مدیرکل گمرک بازرگان با اشاره به برخی شایعه‌های بی‌اساس گفت: مرز ایران با کشور ترکیه در این نقطه باز است و هیچ‌گونه مشکلی در تردد مسافری یا کامیونی وجود ندارد.

صادق نامدار اظهار کرد: کارکنان شبکه بهداشت و درمان ماکو به صورت شبانه‌روزی نسبت به کنترل مسافران اقدام می‌کنند و همین کنترل‌های بهداشتی در سوی دیگر مرز نیز وجود دارد. وی با تاکید بر اینکه تدابیر ویژه پیشگیری از شیوع کرونا در گذرگاه مرزی گوربولاغ اتخاذ شده، افزود: متقاضیان ورود به ترکیه از مرز ایران توسط یک دکتر و سه پرستار معاینه می‌شوند.

وی ادامه داد: این کنترل‌های بهداشتی مورد توافق ایران و ترکیه قرار گرفته است و تردد مسافر و کامیون در سایه این کنترل‌ها بدون محدودیت ادامه خواهد یافت.

گمرک همچنین در واکنش به عدم پذیرش کامیون‌های صادراتی و ترانزیتی ایران از سوی ترکمنستان نیز واکنش نشان داد و اعلام کرد: عدم پذیرش کامیون‌های صادراتی و ترانزیتی از ایران به ترکمنستان به دلیل مباحث مربوط به مطالبات گازی بین دو کشور است.گمرک کشور اعلام کرد با توجه به عدم پذیرش کامیون‌های حامل کالاهای صادراتی و ترانزیتی از طرف کشور ترکمنستان، تا اطلاع ثانوی محموله‌های کامیونی به مقصد گمرکات مرزی سرخس، لطف‌آباد و باجگیران ارسال نمی‌شود.

در این زمینه روح‌الله لطیفی دبیر شورای اطلاع‌رسانی گمرک گفت: این اتفاق طی یک ماه اخیر از سوی ترکمنستان رخ داده که علت آن به مطالبات گازی بین دو کشور مربوط می‌شود. وی با بیان اینکه عدم پذیرش کامیون‌های کالاهای صادراتی و ترانزیتی از سوی ترکمنستان به بیماری کرونا ربطی ندارد، گفت: این موضوع باید از سوی وزارت نفت تعیین‌تکلیف شود.

وضعیت تجارت ایران و چین نیز با توجه به شیوع ویروس کرونا در دو کشور چندان تعریفی ندارد به طوری که صادرات به این کشور با کاهش روبه‌رو شده است. در همین رابطه رییس اتاق بازرگانی ایران و چین در پاسخ به این سوال که آیا شیوع کرونا می‌تواند بر بازار صادرات ایران به چین تاثیر منفی بگذارد، گفت: با توجه به شیوع این ویروس در روزهای اخیر قیمت مواد اولیه صادراتی به چین و تقاضا برای آن کاهش یافته است اما با محدود شدن سرعت گسترش این ویروس در چین احتمالا ظرف روزهای آینده امکان افزایش تقاضا و بازگشت به روند عادی وجود خواهد داشت‌ از این ‌رو به شکل طولانی‌مدت بعید است در بازار صادراتی ایران به چین تاثیری جدی به وجود آید.مجیدرضا حریری خاطرنشان کرد: در روزهایی که چین با این ویروس مواجه شده بود، ایران چه در سطح مقامات سیاسی و اقتصادی و چه در سطح مردمی همراهی خود با دولت و مردم چین را نشان داد و قطعا چین نیز رفتار متقابلی به ما نشان خواهد داد.وی با اشاره به تجربه چین در طول هفته‌های گذشته اظهار کرد: با وجود آنکه شیوع این ویروس همزمان با سال نو چینی بود و در این دوران تعداد سفرها افزایش می‌یافت، اما با دستورالعمل‌های اجرایی شده بسیاری از مراکز عمومی از جمله سینماها، مراکز فرهنگی و ورزشگاه‌ها تعطیل شدند و رفت‌وآمد در شهرها و استان‌هایی که میزان شیوع در آنها بالاتر بود به شکل قابل توجهی مدیریت شد.رییس اتاق بازرگانی ایران و چین گفت: باید در کنار تلاش برای نترسیدن مردم اقدامات ضروری در دستور کار قرار گیرد. 

جهان صنعت