مدیرکل پنبه، دانه‌های روغنی و گیاهان صنعتی می‌گوید به دلیل عدم حمایت از محصولات روغنی در سالهای اخیر، سالانه ۹۲۰۰ میلیارد تومان واردات انجام می‌شود و ۸۵ درصد در این محصول وابسته‌ایم، ردیف اعتباری این محصول حذف شد و طرح 10 ساله دانه‌های روغنی هم اجرا نشد.
به گزارش خبرنگار خبر‌گزاری فارس، طی سالهای گذشته تولید داخلی دانه‌های روغنی تنها توانسته 10 درصد روغن نباتی از نیاز کشور را تامین کند و به گفته مسئولان این رقم امسال به ۱۳.۵درصد رسیده است، همواره این سوال مطرح است که چرا به رغم دارا بودن ظرفیت مناسب کشاورزی در کشور تولید دانه‌های روغنی این قدر کم است و آیا راهی برای افزایش تولید وجود ندارد؟
تولید دانه‌های روغنی در داخل علاوه بر نقش موثر در امنیت غذایی کشور، تامین کنجاله مورد نیاز صنعت دام و طیور، اصلاح تناوبی زراعی و دفع آفات، بیماری ها و علفهای هرز غلات نیز نقش موثری دارد.
با این حال سال گذشته ۳.۷ میلیارد دلار معادل 9200 میلیارد تومان برای واردات دانه، روغن و کنجاله هزینه شده که رقم بسیار قابل توجهی است.
موضوع واردات نهاده و وابستگی بیش از 85 درصدی زمانی تعجب آور می‌شود که بدانیم محصولات روغنی تنوع خوبی دارند و گیاهانی مانند کلزا، سویا، آفتابگردان، کنجد و گلرنگ در کشور کشت می‌شود و حتی قابلیت کشت پائیزه و بهاره آبی و دیم را نیز دارند و اینها قابلیتی را به دانه‌های روغنی می‌دهد که تولید بسیار بیشتر از اینها باشد، اما چرا بعداز سالها هنوز رقم سرسام‌آوری برای واردات این گونه محصولات باید پرداخت شود، جای سئوال است؟
البته اگر رقم واردات کنجاله سویا که کشور تنها 20 درصد در این زمینه خودکفا است را اضافه کنیم، رقم وحشتناکی خواهد شد.
خیلی از کارشناسان بر این باورند که در صورت حمایت و توجه ویژه به کشت دانه‌های روغنی خودکفایی در این محصول در یک دوره 5 ساله دور از انتظار نیست، در حالی که دولت اخیراً برای تامین بخشی از نیازهای کشور «کشت فراسرزمینی» بعضی از محصولات کشاورزی از جمله دانه های روغنی را دنبال می‌کند.
در این باره با محمد رضا درگاهی مدیرکل دفتر پنبه،دانه های روغنی و گیاهان صنعتی در خصوص مشکلات تولید دانه‌های روغنی و اینکه چرا طی سالهای گذشته توفیق چندانی در تولید این محصول حاصل نشده است، گفت‌وگو می‌کنیم:
*خودکفایی در دانه‌ها روغنی آسانتر از سایر محصولات است اگر حمایت شود
درگاهی معتقد است خودکفایی در دانه های روغنی به لحاظ سرانه مصرف قابل قبول و نیاز نه چندان بالای کشور، آسانتر از برخی محصولات کشاورزی است و اگر طی سالهای گذشته حمایت خوبی از این محصول می شد دسترسی به خوکفایی امکان پذیر بود.
*کاهش 5درصدی خودکفایی روغن در سالهای گذشته
وی توفیق مناسب در تولید کلزا را مثال می زند و می گوید: کلزا طی 15 سال گذشته وارد عرصه زراعت کشور شده و بدلیل حمایتهای خوبی که در ابتدای طرح شد، تولید آن در سال 1386 به 320 هزار تن و درصد خودکفایی در روغن از 7 درصد در شروع برنامه به 18درصد رسید اما در سالهای بعد با کاهش حمایتها و به رغم کسب تجارب ارزنده، تولید آن کاهش یافت.
درگاهی گفت: با تلاشهایی که شد در سال جاری 165 هزارتن روغن تولید داخل فقط ۱۳.۵درصد از روغن مورد نیاز یک میلیون و 275 هزار تنی از روغن و 20 درصد از کنجاله مورد نیاز در کشور تولید شده و 80 درصد نیاز کنجاله و بیش از 85% نیاز روغن مورد نیاز وارداتی است.
*طرح 10 ساله دانه‌های روغنی اجرا نشد
درگاهی گفت: طرح 10 ساله دانه های روغنی که در سال 82 تدوین و ارائه شده است در صورتیکه دوباره احیا شود و در بخش بازرگانی و تامین الزامات طرح توجه ویژه‌ای شود و همچنین نظام تعرفه ای مناسب برای حمایت از تولید داخل برای واردات تدوین شود افزایش قابل ملاحظه ای در تولید داخلی دانه‌های روغنی حاصل خواهد شد.
*مشکل فنی کشت دانه‌های روغنی در کشور وجود ندارد
درگاهی در پاسخ به اینکه آیا از نظر فنی مشکل در کشت و کار این محصول در کشور وجود دارد؟ گفت: اتفاقاً تمام مراحل کاشت،داشت و برداشت این محصول مکانیزه است و از تمام ماشین آلات و تجهیزات گندم امکان استفاده وجود دارد و از نظر اقلیمی مشکل چندانی وجود ندارد،ارقام نسبتاٌ مناسبی برای تامین بذور معرفی شده و در کشور تولید می‌شود اما مشکل در حمایتهای دولتی در سالهای گذشته وجود داشته است.
*ردیف اعتباری دانه‌های روغنی حذف شده است
مدیرکل پنبه، دانه های روغنی و گیاهان صنعتی اضافه کرد در سنوات گذشته ردیف اعتباری دانه های روغنی حذف شده همچنین مشکلات بازرگانی و خرید محصول از کشاورزان، تغییرات قیمت ارز، نوسانات بازارهای جهانی در بعضی از سالها موجب نوسان قیمت دانه های روغنی شده و موجب نارضایتی کشاورزان شده است.
*حذف ارز مرجع به نفع کشاورزان شده است
وی ادامه داد: سال گذشته با حذف ارز مرجع و انجام واردات با ارز مبادله‌ای شرایط بازرگانی (سیاست‌های واردات و قیمت)مناسب شده ودر مجموع رضایت نسبی کشاورزان را به همراه داشته است.
*انحراف 17 درصدی از برنامه پنجم توسعه درخودکفایی دانه‌های روغنی
وی در ادامه گفت: بر اساس سال برنامه پنجم توسعه قرار است، 30 درصد خودکفایی در روغن و 27 درصد خودکفایی در کنجاله حاصل شود که در صورت تامین الزامات پیش بینی شده به محقق می‌شود.
درگاهی با بیان اینکه تعیین قیمت خرید تضمینی مناسب و به موقع امیدواری جدید ایجاد کرده است، گفت: تامین نقدینگی مورد نیاز صنایع روغنکشی جهت خرید محصول کشاورزان و پرداخت بموقع مطالبات آنها موضوعی است که با افزایش نرخ خرید تضمینی توجه بیشتری شود.
وی افزود: اگر 15 سال پیش با 100 میلیارد تومان نقدینگی کارخانه های روغنکشی کل دانه‌های روغنی کشور خریداری می شد اکنون 7 برابر آن مورد نیاز است که خارج از توان کارخانه‌های روغن کشی است.
بنابراین باید بصورت تسهیلات بانکی یا اعتبارات دولتی برای خرید تضمینی، نقدینگی مورد نیاز برای صنایع روغنکشی تامین شود.
درگاهی گفت: در سنوات گذشته در مواردی که حتی قیمت داخلی دانه های روغنی پایین تر از قیمتهای جهانی بوده است نیز تمایل کارخانجات به واردات به علت سهولت اخذ وام از بانکهای داخلی و خارجی برای واردات بیشتر بود.
*خودکفایی دانه‌های روغنی با حمایت عملی می‌شود
وی تاکید کرد:با اتکا به 15 سال تجربه خوب در کشت کلزای کشور، وجود چند محصول روغنی، اقلیم متفاوت و کم توقع بودن محصولات روغنی از نظر نیاز آبی و قابلیت کشت آنها را در اراضی دیم و آگاهی کشاورزان از اهمیت این محصولات در برنامه تناوب زراعی، در صورت حمایت و تامین اعتبارات و الزامات مورد نیاز، پتانسیل دسترسی به خوداتکایی وجود دارد.
*بهروز نوری
کد خبر 26264
نظر شما