«در شان صنعتگران ایرانی نیست که از ماشین‌آلات چینی استفاده کنند، چراکه ایرانی ها بسیار تکنیکال‌تر و دلسوزتر از چینی‌ها هستند.»

آنچه خواندید فرازهایی از صحبت‌های مهندس شریف نظام مافی، مدیرعامل شرکت «بولر» ایران است، شرکتی که نقش به‌سزایی در صنایع آردی ایفا می‌کند و اگر امروز این بخش از صنعت غذا سر به برندهای برتر بازارهای جهانی سائیده و جای قابل اعتنایی در این بازار برای خود دست و پا کرده، بی‌شک مرهون کیفیت و اعتبار بی‌همتای «بولر» است. جهت یافتن راز و رمز موفقیت در یک روز از آخرین ماه سال 92 به دفتر «بولر» در ایران رفتیم. همانطور که از فراز آغازین این مقاله متوجه شدید، نظام مافی، در نگاه نخست نه‌تنها به عنوان یک مدیر صنعتی صحبت می کرد، بلکه با جملاتی که از زبان خارج می‌سازد اعتماد به نفس و قدرت مجموعه «بولر» را به رخ می‌کشد و عرق وطن‌دوستی او بسیار ستودنی بود، اعتقاد زایدالوصف او به توانایی‌های تولیدکنندگان ایران‌زمین شامکله صحبت‌هایش است. در مباحث اقتصادی به گونه‌ای اظهار نظر می‌کند که گمان می‌کردیم پای صحبت‌های یک اقتصاد دان خبره نشسته‌ایم. بومی‌ساز ساخت ماشین‌آلات فراز دیگری از صحبت‌هایش است که نشان می‌دهد برنامه‌‌های‌»بولر» به اتمام نرسیده، بلکه هرازگاهی فصلی نوین رقم خواهد خورد که در نهایت اعتلای صنعت ایران‌زمین و عبور از اقتصاد تک‌محصولی را به ارمغان خواهد آورد.
باهم ماحصل این گفت وگو را می خوانیم :

به عنوان نخستین پرسش لطفا کمی در رابطه با ماشین‌آلات «بولر» و تاریخچه فعالیت آن توضیح دهید.
تکنولوژی باعث می‌شود تا مدیران صنایع غذایی با فکری باز برای آینده برنامه‌ریزی کنند بسیاری از نوآوری‌های صنعت غذا مرهون خدمات پس از فروش شبانه‌روزی شرکت «بولر» است چراکه ما آسایش را برای مشتریان‌مان به ارمغان می‌آوریم بنده اعتقاد دارم برای دوام در صنعت غذا 3 اصل مهم باید حکمفرما باشد: 1-تکنولوژی مدرن 2-مدیریت 3-مواد اولیه مناسب. ما در مجموعه «بولر» به شما اجازه و اطمینان را می‌دهیم که راجع به تکنولوژی هیچ نگرانی نداشته باشیم و با فکری باز به مدیریت تامین مواد اولیه بپردازید. دستگاه‌های «بولر» تمام‌وقت در حال فعالیت هستند و این تفاوت «بولر» با سایر ماشین‌آلات رقبایش است که به حق هم تفاوتی مثال زدنی است. «بولر» سوییس نزدیک به 135 سال است که در حال فعالیت است و در اکثر کشورهای دنیا نیز کارخانجات مستقلی دارد و «بولر» ایران نیز نزدیک به 45 سال است که در حال فعالیت است.

متاسفانه کارخانجات ایران تبدیل به قبرستان ماشین‌آلات چینی شده‌اند در این رابطه چه نظری دارید؟
به نظر من در شان صنعتگران ایرانی نیست که از ماشین‌آلات چینی استفاده کنند. بنده از لحاظ صنعتی، ایران و ایرانی را خیلی تکنیکال‌تر و دلسوزتر از چینی‌ها تصور می‌کنم البته درست است که چین در حال حاضر پیشرفت چشمگیری کرده است، ولی این به خاطر سیاست‌های کلان است تا خود صنعتگران و من فکر می‌کنم از نظر صنعتی و سرمایه‌گذاری طرز فکری به مراتب پایین‌تر از ایرانی‌ها دارند. در این صورت بنده اصلا در شان صنعتگران ایرانی نمی‌بینم که بخواهند با چینی‌ها کار کنند و هر کسی هم که این کار را انجام می‌دهد خیلی کوتاه‌مدت فکر می‌کند و به اصطلاح بساز و بفروش است. تکنولوژی چین دردی از صنعت ایران دوا نمی‌کند به نظر من باید همیشه خودمان را با بهترین‌های دنیا بسنجیم تا بتوانیم پیشرفت کنیم، نه‌تنها در صنعت غذا، بلکه در تمامی صنف‌ها، ملاک همین است البته صنعت غذا یکی از صنایع پیشگام و مصرف‌کننده بهترین ماشین‌آلات دنیاست و باید وجود بهترین ماشین‌آلات صنایع غذایی در ایران را به فال نیک گرفت تعداد کارخانجات صنایع غذایی که در ایران از تکنولوژی «بولر» استفاده می‌کنند در منطقه بی‌سابقه است. تکنولوژی چینی در حد و اندازه ایرانی‌ها نیست و هر شخصی که فکر می‌کند تکنولوژی چینی جوابگوی نیاز ماشین است قطعا مطمئن باشید که برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت را دارد.

اقتصاد ایران در 8 سال گذشته ضربه‌های سنگینی را از بابت سو‌ء مدیریت و برنامه‌ریزی متحمل شده که نمونه بازر آن نوسان نرخ ارز بود. در بعد داخلی نیز هدفمندی یارانه‌ها را اقتصاد ایران تجربه کرد که شیوه اجرای آن امری حساب شده نبود و امروز هم شاهد این هستیم که بزرگترین جراحی اقتصادی دنیا به خونریزی افتاده است در این باره باتوجه به اینکه یک تولیدکننده هستید چه نظری دارید؟
اتفاقی که بعد از تغییر قیمت ارز رخ داد این بود که ثبات زنجیره تولید به یکباره از هم پاشیده شده، هر کارخانه‌ای برای تامین مواد اولیه خود با توجه به اینکه هیچ کشوری خودکفا نیست به بازارهای خارجی نیازمند است در مجموعه «بولر» هم تامین قطعات اولیه ماشین‌آلات بستگی به قیمت‌های ارز و بازارهای جهانی دارد چراکه وارداتی هستند اتفاقی که در این بین افتاد و برای من به شخصه جالب بود این بود که در کارخانه آستارا شرکت «بولر» قیمت‌ها ساعتی تغییر می‌کرد، یعنی اینکه اگر از یک تولیدکننده فولاد تقاضای لیست قیمت داشتیم حتما با جمله «اعتبار اطلاعات تا یک ساعت» مواجه می‌شدیم و در این وادی نه‌تنها مجموعه «بولر»، بلکه هیچ صنعتگر دیگری نمی تواند برای یک ساعت برنامه‌ریزی و زمانبندی کند. در این شرایط تنها راهکار این بود که نحوه مدیریت را تغییر بدهیم تا بتوانیم جوابگوی مشتریانمان باشیم. متاسفانه یا خوشبختانه اقتصاد ایران هر سازی را که زده است صنعتگران ایرانی با آن هماهنگ شده‌اند و این شاید در بعد ملی خوشایند به نظر برسد، ولی صنعت هم تا جایی کشش مبارزه با مشکلات را دارد و قطعا با این همه مشکل روزی STOP خواهد کرد. البته اشاره به این نکته هم خالی از لطف نیست که در حال حاضر نسبت به مدت مشابه سال قبل وضعیت کمی بهتر است و آن هم فقط به دلیل ثبات نسبی قیمت ارز است البته به شخصه اعتقاد دارم قیمت ارز همچنان به قیمت واقعی خود نرسیده است، ولی همین ثبات نیز برای برنامه‌ریزی و زمانبندی کارخانجات خوب است چراکه اساس و بنیان هر حرکتی برنامه‌ریزی است و این 2 مقوله را اگر نداشته باشیم قطعا موجب نارضایتی مشتریان بازار خواهد شد که تبعات این نارضایتی از دست دادن بازار خواهد بود.
ما با وجود اینکه در این 8 سال سختی‌های زیادی را متحمل شدیم اما همیشه تا سر حد توان خود جوابگوی مشتریان بودیم و افتخار می‌کنم در 8 سال گذشته که سال‌های بحرانی اقتصاد ایران بود نه‌تنها تعدیل نیرو نداشتیم بلکه اشتغالزایی هم داشتیم.

اشاره داشتید که قیمت ارز در ایران قیمت واقعی نیست. خیلی از کارشناسان اعتقاد دارند ارز در ایران 10سال به صورت مجازی پایین نگه داشته شد که این قدرت را در بازارهای جهانی از صادرکنندگان و تجار ایرانی گرفته بود به نظر شما قیمت واقعی ارز چقدر است؟

به نظر من قیمت واقعی ارز در ایران در حدود 5 هزار و 500 تا 6 هزار تومان است، ولی درحال حاضر دولت یارانه می‌دهد تا قیمت ارز را پایین نگه دارد و نشانه‌ها و عواقب این امر را در اقتصاد می‌بینید چون وقتی ارز با یارانه پایین نگه داشته می‌شود روی صنعت بسیار تاثیرگذار است و این به منزله گذاشتن چسب زخم به روی یک زخم عمیق است. بیماری اقتصاد ما مساله نفت است نفت واقعا بلای اقتصاد ایران است و اگر نفت نباشد من فکر می‌کنم اقتصاد و صنعت ایران به مراتب بهتر می‌تواند کارایی خود را نشان دهد و چرخه اقتصاد ایران بهتر می چرخد ولی نفت این قابلیت را به اقتصاد ایران می‌دهد که اشتباه کند و اشتباه را چندین بار تکرار کند  و در نهایت بر روی تمامی اشتباهات سرپوش بگذارند و این هم باعث می‌شود که هیچ وقت قیمت واقعی را تجربه نکنیم به شخصه بعید می‌دانم که دولتی بر سر کار بیاید و قیمت واقعی ارز یا ارز شناور را در اقتصاد ایران حاکم کند و هیچ فردی هم این ریسک را قبول نخواهد کرد ولی این را هم باید پذیرفت تا روزی که در روی این پاشنه بچرخد اقتصاد ایران همچنان ضربه‌پذیر خواهد ماند.

اینکه اشاره می‌کنید قیمت ارز 5 تا 6 هزار تومان فکر نمی‌کنید تورم‌زا باشد وقتی ما با دلار 3هزار و 500 تومانی تورم 40 درصد را تجربه کردیم دلار 6 هزار تومانی چه خواهد کرد؟
تورم در ایران نهایتا از بعد اقتصادی نیست و گاهی مواقع موارد دیگری هم در آن دخیل است مثل ذهنیت مردم، نگرانی‌های آنها و ...
مثال واضح آن این است، در آستانه سال نو خورشیدی هستیم و دقیقا 3 ماه پیش سال نو میلادی را جشن گرفتیم و هیچ افزایش قیمتی را در این 3 ماه گذشته تجربه نکردیم. ولی من دلیل اینکه با نو شدن سال چرا قیمت‌ها در ایران یکباره افزایش می‌یابد را نمی‌دانم هیچ اتفاقی نیافتاده فقط یک تغییر فصل را تجربه کردیم. این طرز فکر برای اقتصاد ایران مضر است. باید دید مردم نسبت به اقتصاد و امنیت سرمایه آنها تغییر کند اینکه بخواهم به شخصه نظریه و تئوری در مورد اینکه اگر قیمت ارز شناور بشود تورم افزایش یا کاهش می‌یابد شدنی نیست.

جناب نظام مافی اقتصاد ایران یک اقتصاد بیمار است (اقتصاد خاکستری) که با کوچکترین سیگنالی دستخوش تغییر و تحولات می‌شود شکل‌گیری حباب ارز در بهمن ماه 2 سال پیش سبب شد تا صادرات رونق بگیرد و تجار ایرانی بدون توجه به بازار داخلی هرچه در توان داشتند صادر کردند  و این در ارازمدت به بدنه اقتصادی کشور ضربه وارد کرد ارز شناور ایران را به بزرگترین واردکننده تبدیل نخواهد کرد.
ما در حال حاضر هم بزرگترین واردکننده هستم هیچ صنفی در ایران نیست که ماده اولیه صنعتش را وارد نکند. پس نتیجه می‌گیریم که اقتصاد ایران یک اقتصاد مونتاژی است و یک اقتصاد تولیدی نیست. صحبت شما درست است وقتی که ارز بالا می‌رود صادرکنندگان باید خوشحال باشند چون بازارهای بیشتر و بهتری را می توانند در خارج از ایران به دست بیاورند ولی درست برعکس این شد و تمامی صادرکنندگان کارشان مختل شد چراکه زنجیره تامین قطعات و موارد اولیه‌شان از خارج کشور بود متاسفانه هیچ فردی بر روی بدنه این زنجیره سرمایه‌گذاری نمی کند. ما در مجموعه «بولر» چون تحت استاندارد بولر سوییس فعالیت می‌کند و جزء به جزء استانداردهای سوییس بر روی ماشین‌آلات ایران پیاده می‌کنیم و ما مجبور به واردات قطعات باکیفیت درجه یک هستیم. برای مثال در شرکت «بولر» رول فولادی که استفاده می‌شود 2 رول ابتدایی و 2 رول انتهایی جزو ضایعات محسوب می‌شود و فقط مغز آن است که مورد استفاده قرار می‌گیرد و یا اینکه 6 بار دستگاه‌هایمان را رنگ می‌کنیم و فکر نمی‌کنم هیچ کدام یک از رقبای ترک و ایتالیایی ما این کار را انجام بدهند. اگر قیمت ماشین آلات بولر بیشتر از سایر ماشین‌آلات مشابه است یه خاطر کیفیت در تولید و خدماتی است که ارایه می‌دهد تمامی استانداردهای بولر سوییس را در ماشین‌آلات بولر ایران هم می‌توان مشاهد کرد. واردات موتور محرک یک اقتصاد پویا است اما باید حساب شده و سنجیده عمل کرد.

آقای مهندس اینکه اشاره به استاندارد سوییس می‌کنید یعنی اینکه دولت این کشور تمام‌قد از صنعت و صنعتگرانش حمایت می کند و همچنین از مصرف کنندگان این صنعت نیز حمایت می کند تا زنجیره تولید از هم نپاشد اما در ایران وقتی کارخانه‌ای مثل آرد مانا با وجود اینکه از ماشین‌آلات و بهترین تکنولوژی روز دنیا یعنی «بولر» استفاده کرده در حال حاضر نیمه‌تعطیل است و آن هم به دلیل اینکه مصرف‌کننده نهایی ارزش تکنولوژی را نمی‌داند یا اینکه فرق بین بهترین و بهتر را درک نمی‌کند پس نباید توقعی آن چنانی داشت!
بخش عمده‌ای از این مساله برمی گردد به قیمت بازار ببینید صنعت غذای ایران با 20 یا 30 سال گذشته تفاوت‌های بسیاری پیدا کرده است در قدیم مصرف‌کننده حق انتخاب نداشت و از هر کالایی شاید یک یا 2 برند بیشتر وجود نداشت ولی در حال حاضر برندهای مختلفی وجود دارد که طبیعتا حق انتخاب هم بیشتر شده وقتی حق انتخاب به مصرف‌کننده داده می‌شود کیفیت خودنمایی می‌کند اینجاست که مصرف‌کننده حرف اول و آخر را می‌زند شما مطمئن باشید که در بحث آزادسازی قیمت آرد و گندم مساله کیفیت‌به‌روز خواهد شد یعنی زمانی که بازار اجازه حق انتخاب به مصرف‌کننده را بدهد این تکنولوژی‌ها خودش را نشان خواهد داد. بله گفته شما صحیح است که کارخانجاتی که از تکنولوژی «بولر» استفاده می‌کنند به مراتب محصول مرغوب‌تری را در اختیار جامعه قرار می دهند اما مصرف‌کننده به نوبه خود حق انتخاب این محصول را ندارد چرا چون قیمت‌ها دستوری است و دولت تعیین می‌کند که مردم چه کالایی را مصرف کنند ولی زمانی که این اجازه به مردم داده شود تا انتخاب کنند آن زمان است که تفاوت‌ها و کیفیت‌ها خودش را نشان می‌دهد.

به «بولر» برگردیم همه بولر را با ماشین‌آلات آرد و نان شناختند اما اشاره داشتید که در بحث ماشین‌آلات غذای دام و طیور، اسنک و شکلات هم دستی بر آتش دارید. در یان رابطه هم توضیح می‌دهید؟
اینکه اشاره دارید همه «بولر» را ماشین‌آلات آرد و نان می‌شناسند می‌توانم بگویم که 135 کارخانه آردسازی در کشور وجود دارد که همگی از ماشین‌آلات بولر استفاده می‌کنند. همچنین تقریبا تمامی شرکت‌های سازنده شکلات در ایران از دستگاه‌های «بولر» استفاده می‌کنند دستگاه استروژن بولر در زمینه اسنک با کیفیت‌های بالا مشغول فعالیت است همچنین در زیمنه ماکارونی و پاستا نیز بولر ارایه ماشین‌آلات داشته است و تمامی بزرگان صنعت ماکارونی ایران از ماشین‌آلات «بولر» استفاده می‌کنند در بحث غذای دام و طیور کارخانجات «بولر» حرف اول را می‌زنند. همچنین در زمنیه شالیکوبی نیز بولر با بهترین کیفیت شالیکوبی‌های مدرن را راه‌اندازی کرده است. همچنین نخستین شالیکوبی با پاربورلینگ در یاران هستیم که در حال حاضر در استان مازندران در حال فعالیت است. در خیلی از صنایع غذایی ایران مثل روغن، کورن فلکس، آرد غنی شده و ... ورود پیدا کردیم که شاید ساعت‌ها زمان بخواهد تا بتوانم توضیح بدهم و قسمت اعظم صنعت غذای ایران را پوشش می‌دهیم در بحث شکلات‌سازی هم می‌توانم به جرات اشاره کنم که نزدیک به 85 درصد شکلات‌های دنیا با ماشین‌آلات «بولر» تولید می‌شود و جالب است بدانید که بولر با نستله هم همکاری تنگاتنگی دارد و حتی نستله در دفتر بولر سوییس بخشی را برای تحقیق بر روی ماشین‌آلات آینده نستله راه‌اندازی کرده است.

برنامه آینده بولر چیست و قصد ورود به چه صنعتی را دارید؟
ما در مورد بومی‌سازی ماشین‌آلات و اینکه بتوانیم دستگاه‌های صنف‌های متفاوت را در ایران با ساختار همان منطقه بسازیم خیلی تمرکز کرده‌ایم و در حال حاضر بخش عمده تمرکز ما بر روی شالیکوبی است. ما در حال حاضر بر روی دستگاه پوست‌گیر و سفیدکن شالی تمرکز کردیم که برای اولین بار در ایران این مهم اتفاق خواهد افتاد و این تحول شگرفی را ایجاد خواهد کرد به دلیل اینکه دانه شکسته را کم خواهد کرد ما در حال حاضر در شالیکوبی‌های سنتی و یا چینی که بیشتر آنها چینی است نزدیک 30 تا 35 درصد شالی را در زمان پوستگیری می‌شکنند که به دانه مرغ تبدیل می‌شود که این حجم با دستگاه‌های «بولر» به زیر 5 درصد خواهد رسید. با استفاده از ماشین‌آلات شالیکوبی «بولر» دیگر نیازی به واردات برنج نخواهیم داشت چراکه حجم دانه شکسته که به مصرف دانه مرغی می‌رسد کم خواهد شد و یک تحول چشمگیر در این صنعت است و این یک سرمایه‌گذاری زیربنایی است ما نزدیک به 3 هزار شالیکوبی رد یاران داریم که اصلا نیازی به این تعداد شالیکوبی فرسوده نیست با ماشین‌آلات شالیکوبی «بولر» بزرگان قدرهای این عرصه در میدان رقابت باقی خواهند ماند به جای اینکه 3 هزار شالیکوبی بی‌کیفیت داشته باشیم می‌توانیم 200 شالیکوبی مدرن داشته باشیم که نه‌تنها از تکنولوژی روز دنیا استفاده می‌کند بلکه ایران را از واردات برنج ‌بی‌نیاز خواهد کرد.

«بولر» ایران قابلیت صادرات هم دارد؟
بله به نکته خوبی اشاره شد دفتر «بولر» ایران در اصل مدیریت جمهوری آذربایجان و ارمنستان را هم در اختیار دارد و ما قراردادهای خیلی مهم و بزرگی را به امضا رسانده‌ایم. حتی به پاکستان هم ماشین‌‌آلات صارد کردیم و نیم‌نگاهی هم به عراق خواهیم داشت و اگر نیاز باشد قطعا کشورهای همسایه و همجوار ایران را پوشش خواهیم داد.

آینده اقتصاد ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ما نیاز به تحول داریم و تحول باید بومی و خودی باشد نه خودی دستوری و مرکزی صنعت ایران قابلیت ایستادن روی 2 پای خودش را دارد اینکه اشاره به خودکفایی دارید باید بگویم که در دنیای امروز هیچ کشوری خودکفا نیست و همه به هم زنجیروار متصل هستند و دیگر دنیا به یک روستا تبدیل شده، ما قابلیت‌هایی در زمینه کشاورزی و انرژی داریم اما اساس کار باید تغییر پیدا کند، در حال حاضر بخش عمده‌ای از کشت گندم متکی به بارش باران است و همین امر سبب می‌شود تا مقدار زیادی گندم وارد کشور شود. تا چه زمانی می‌شود اینگونه دوام آورد؟ چرا با وجود کشاورزی 4 فصل ایران باید گندم وارد کنیم؟ و در اصل چه بفروشیم که بتوانیم گندم وارد کنیم؟ اینها تمام به هم متصل هستند، بنده به شخصه اعتقاد دارم که در رابطه با گندم بیراهه رفته‌ایم واردات بی‌ر‌ویه گندم و عدم مدیریت بی‌رویه آب و انرژی هم بر مشکلات آن دامن می‌زند. دست دولت باید از اقتصاد ایران کوتاه شود و به بخش خصوصی اعتماد کند و اجازه دهد تا بخش خصوصی برای آینده و صنعت ایران تصمیم بگیرد.