حسين چمني-کارشناس صنعت شير
صنعت شیر کشور طی دو سال گذشته مواجه با مشکلاتی بوده که واکنشهای متفاوت و غم انگیزی از جمله نقد عملکرد دولت ، صنایع لبنی و دامداران از یکدیگر را بدنبال داشته است. شاه بیت مشکلات موجود کمبود نقدینگی برای تامین عدم النفع دامداران، حاشیه سود کم صنایع لبنی و نبود کشش در بازار برای افزایش قیمت محصولات است. برای اینکه مشکلات تبدیل به بحران نشود باید بدنبال راه حلهای جایگزین بود. در شرایط موجود شاید کوتاهترین مسیربرای برون رفت از مشکلات صنعت توجه به صادرات باشد. این نکته ازآن جهت قابل توجه است که صنعت لبنیات طی سالهای اخیر قابلیت خود را برای گرفتن سهم از بازارهای منطقه در حضور رقبای سرسخت اروپایی ومنطقه ای به منصه ظهور رسانده ، تا جاییکه طی سه سال گذشته صادرات فرآورده های شیری صدر جدول صادرات صنایع غذایی را بخود اختصاص داده است. این موفقیت در حالی حاصل شده است که ایران قبل از انقلاب اسلامی و تا سال 1375 بزرگترین وارد کننده فرآورده های لبنی مانند شیر خشک صنعتی، کره و پنیر در منطقه بوده است. آمارها نشان می دهند در سالهای آخر قبل از خودکفایی بطور متوسط سالانه 400 میلیون دلار ارز برای واردات فرآورده های لبنی از کشور خارج شده است. از سال 1380 با پشت سر گذاشتن مرحله خودکفایی ، صادرات لبنیات بتدریج آغاز شده و امروزه شاهد حدود 700 میلیون دلار درآمد ارزی در این حوزه هستیم. به عبارت دیگر این صنعت علیرغم همه مشکلات درونی و بیرونی ، 1/1 میلیارد دلار صرفه جویی و درآمد ارزی برای کشور داشته است. کمک به توسعه صادرات فرآورده های شیری فواید فراوانی برای کشور دارد که به مهمترین آنها اشاره می شود:
1- در حال حاضر بسیاری از دامداریها و صنایع تبدیلی بدلیل کاهش تقاضا در کشور با ظرفیت کامل فعالیت نمی کنند . برخی از گزارشها تایید می کنند که کمتر از 50 درصد ظرفیت 12 میلیون تنی فرآوری در کشور مورد استفاده قرار می گیرد. این بدان معناست که سرمایه های بسیاری در این صنعت بلااستفاده مانده است. توسعه صادرات می تواند ظرفیت های بیشتری از این سرمایه های راکد را بکار گرفته و موجب افزایش بهره وری سرمایه در این بخش شود.
2- افزایش بهره وری در ظرفیت های راکد موجب کاهش هزینه های سربار ثابت و در نتیجه کاهش قیمت تمام شده محصولات خواهد شد. این امر می تواند با کاهش قیمت فرآورده ها ، باعث تحریک تقاضا در کشور شده و افزایش سرانه مصرف و ارتقای شاخص سلامتی را موجب شود.
3- افزایش صادرات می تواند فرصت های شغلی فراوانی را در کشور ایجاد کرده و از این طریق به حل بزرگترین مشکل کشور یعنی کاهش نرخ بیکاری کمک نماید.
تحقق این مهم نیازمند تحقق پیش شرط هایی ست که انجام آن مشکل به نظر نمی رسد :
الف: ثبات در تصمیم گیریهائی از دولت که صادرات را تحت تاثیر قرار می دهد ازجمله قوانین صادرات ، تدوین استانداردهای ملی به گونه ای که جوابگوی نیاز بازارهای هدف باشد، قوانین گمرکی و ...
ب : حمایت دولت از حضور و معرفی تولیدات ایران در نمایشگاههای منطقه ای و فرامنطقه ای
ج : حمایت از تولید با قیمت قابل رقابت با رقبای بین المللی و منعطف در مقابل تغییرات جهانی قیمتها
د: تسهیل مقررات واردات برای صادرات
ه: صدور مجوز تولید و صادرات محصولات لبنی که بنا بدرخواست مشتری خارجی تولید می شوند و در داخل مجوز فروش ندارند( مانند امکان استفاده از چربی گیاهی یا برخی از افزودنیها که در کشورهای هدف استفاده از آنها مجاز شمرده می شود)
باشد که با نگاه مهربانانه دولت تدبیر و امید ، شاهد شکوفایی صنعتی باشیم که این روزها حال خوشی ندارد.
صنعت شیر کشور طی دو سال گذشته مواجه با مشکلاتی بوده که واکنشهای متفاوت و غم انگیزی از جمله نقد عملکرد دولت ، صنایع لبنی و دامداران از یکدیگر را بدنبال داشته است. شاه بیت مشکلات موجود کمبود نقدینگی برای تامین عدم النفع دامداران، حاشیه سود کم صنایع لبنی و نبود کشش در بازار برای افزایش قیمت محصولات است. برای اینکه مشکلات تبدیل به بحران نشود باید بدنبال راه حلهای جایگزین بود. در شرایط موجود شاید کوتاهترین مسیربرای برون رفت از مشکلات صنعت توجه به صادرات باشد. این نکته ازآن جهت قابل توجه است که صنعت لبنیات طی سالهای اخیر قابلیت خود را برای گرفتن سهم از بازارهای منطقه در حضور رقبای سرسخت اروپایی ومنطقه ای به منصه ظهور رسانده ، تا جاییکه طی سه سال گذشته صادرات فرآورده های شیری صدر جدول صادرات صنایع غذایی را بخود اختصاص داده است. این موفقیت در حالی حاصل شده است که ایران قبل از انقلاب اسلامی و تا سال 1375 بزرگترین وارد کننده فرآورده های لبنی مانند شیر خشک صنعتی، کره و پنیر در منطقه بوده است. آمارها نشان می دهند در سالهای آخر قبل از خودکفایی بطور متوسط سالانه 400 میلیون دلار ارز برای واردات فرآورده های لبنی از کشور خارج شده است. از سال 1380 با پشت سر گذاشتن مرحله خودکفایی ، صادرات لبنیات بتدریج آغاز شده و امروزه شاهد حدود 700 میلیون دلار درآمد ارزی در این حوزه هستیم. به عبارت دیگر این صنعت علیرغم همه مشکلات درونی و بیرونی ، 1/1 میلیارد دلار صرفه جویی و درآمد ارزی برای کشور داشته است. کمک به توسعه صادرات فرآورده های شیری فواید فراوانی برای کشور دارد که به مهمترین آنها اشاره می شود:
1- در حال حاضر بسیاری از دامداریها و صنایع تبدیلی بدلیل کاهش تقاضا در کشور با ظرفیت کامل فعالیت نمی کنند . برخی از گزارشها تایید می کنند که کمتر از 50 درصد ظرفیت 12 میلیون تنی فرآوری در کشور مورد استفاده قرار می گیرد. این بدان معناست که سرمایه های بسیاری در این صنعت بلااستفاده مانده است. توسعه صادرات می تواند ظرفیت های بیشتری از این سرمایه های راکد را بکار گرفته و موجب افزایش بهره وری سرمایه در این بخش شود.
2- افزایش بهره وری در ظرفیت های راکد موجب کاهش هزینه های سربار ثابت و در نتیجه کاهش قیمت تمام شده محصولات خواهد شد. این امر می تواند با کاهش قیمت فرآورده ها ، باعث تحریک تقاضا در کشور شده و افزایش سرانه مصرف و ارتقای شاخص سلامتی را موجب شود.
3- افزایش صادرات می تواند فرصت های شغلی فراوانی را در کشور ایجاد کرده و از این طریق به حل بزرگترین مشکل کشور یعنی کاهش نرخ بیکاری کمک نماید.
تحقق این مهم نیازمند تحقق پیش شرط هایی ست که انجام آن مشکل به نظر نمی رسد :
الف: ثبات در تصمیم گیریهائی از دولت که صادرات را تحت تاثیر قرار می دهد ازجمله قوانین صادرات ، تدوین استانداردهای ملی به گونه ای که جوابگوی نیاز بازارهای هدف باشد، قوانین گمرکی و ...
ب : حمایت دولت از حضور و معرفی تولیدات ایران در نمایشگاههای منطقه ای و فرامنطقه ای
ج : حمایت از تولید با قیمت قابل رقابت با رقبای بین المللی و منعطف در مقابل تغییرات جهانی قیمتها
د: تسهیل مقررات واردات برای صادرات
ه: صدور مجوز تولید و صادرات محصولات لبنی که بنا بدرخواست مشتری خارجی تولید می شوند و در داخل مجوز فروش ندارند( مانند امکان استفاده از چربی گیاهی یا برخی از افزودنیها که در کشورهای هدف استفاده از آنها مجاز شمرده می شود)
باشد که با نگاه مهربانانه دولت تدبیر و امید ، شاهد شکوفایی صنعتی باشیم که این روزها حال خوشی ندارد.
نظر شما