به گزارش پایگاه خبری اقتصاد غذا «فود پرس»، روسیه، به هر ترتیب، با در نظر گرفتن عواقب احتمالی این درگیری نظامی، بامداد دیروز دست به اقدام نظامی علیه اوکراین زد. تصمیمی که شاید تقریبا طی هفته های أخیر، تا حدودی قابل پیش بینی بود. 

روند بازار در کوتاه مدت

مدت زمان این این مناقشه و میزان احتمالی افزایش درگیری از سوی روسیه و متحدان (در سایه) مقابل اوکراین و افزایش حمایت ناتو، جریان بازار اقلام کشاورزی را کاملا غیر قابل پیش بینی کرده است. تنها ظرف چند ساعت، بازار گندم آتی شیکاگو CBOT افزایش حدود ٤٠ دلار و بازار گندم فرانسه MATIF رشد ٤٥ یورویی را به خود دید.

اداره تامین غلات مصر، مناقصه روز گذشته را تنها با یک پیشنهاد ٣٩٩ دلاری تحویل بنادر فرانسه، مجدداً تمدید کرد و این بار تامین از حوزه بالتیک را حذف کرد!! 

روسیه، تردد هر نوع کشتی را در حوزه دریای آزوف Azov ممنوع کرد. 

متاسفانه، یک کشتی تحت چارتر شرکت کارگیل Cargill مورد اصابت موشک قرار گرفت و به دنبال اعلامیه سه شرکت کارگیل Cargill))، بونگه (BUNGE) و ADM مبنی بر تعطیلی تمام ترمینال ها در بنادر اوکراین، شوک مجددی را به بازار داد. 

بازار های مالی هم بی تاثیر از این جریان نبود. تقریبا، بازار سهام روسیه، افت 45درصد را به همراه افت ارزش روبل شاهد بود.

در نظر داشته باشیم که تنها روسیه و اوکراین، حدود ٣2 درصد سهم بازار صادراتی جو دنیا را در کنار ٢٩ درصد بازار گندم و ٢٠ درصد دانه کلزا را دارد.

در کنار موارد فوق، سهم مشارکت تنها اوکراین در تامین ١٣درصد از بازار ذرت دنیا هم قابل توجه می باشد. خصوصا در شرایطی که وضعیت میزان برداشت در امریکای جنوبی مطلوب نیست و شاهد کاهش قابل توجه برداشت خصوصا در برزیل خواهیم بود. 

نگرانی دیگر بازار را در حوزه روغن خام آفتابگردان باید دید. به رغم اینکه برآوردها از احتمال روند کاهش قیمت ها در حوزه بالتیک در ماه های آتی بیشتر بود، اما با توجه به اتفاقات پیش آمده و در نظر گرفتن اینکه حدود ٦٠درصد از روغن خام آفتابگردان دنیا در حوزه بالتیک تولید و سهم این دو کشور در حدود ٧٦درصد از بازار صادراتی میباشد، معادلات روغن خام آفتابگردان، کاملا تغییر خواهد کرد. ضمن اینکه، شاهد افزایش قیمت نفت خام و تاثیر سنگین آن بر وضعیت سایر روغن های خوراکی هستیم، وضعیت برداشت دانه و افزایش قیمت آن در برزیل، در کنار کاهش حاشیه سود روغن کشی خصوصا در چین بدلیل کاهش قیمت دام خوک و تاثیر منفی آن بر بازار کنجاله و عدم فعالیت تعداد زیادی از واحد های روغنکشی و در نتیجه تقاضای بیشتر بازار چین به واردات روغن سویا و همینطور شرایط و محدودیت های صادراتی اندونزی بر خام پالم در کنار کاهش تولید خام پالم مالزی که منجر به افزایش قیمت شدید پالم و تقاضای بازار بزرگ هند به سمت خام سویا و آفتاب، بر پیچیدگی های بازار، بیش از پیش میافزاید. 

روند قیمت خام آفتاب تحویل بنادر اوکراین تا روز گذشته را بررسی می کنیم.

به نظر من، مدت زمان درگیری در روند قیمت های بازار بسیار اهمیت خواهد داشت. در صورت تداوم شرایط فعلی تا نیمه سال میلادی جاری (٣-٤ ماه دیگر)، وضعیت بازار خصوصا برای گندم بسیار پیچیده و حتی احتمال افزایش قیمت تا ٤٥٠ دلار در تن و خام آفتاب هم تا ١٧٥٠ دلار، دور از ذهن نخواهد بود.

روند بازار در بلند مدت

اما به نظر من، تاثیر این مناقشه در روند بازار را برای بلند مدت، بیشتر در میزان تحریم های احتمالی علیه روسیه باید بررسی کرد. روسیه امروز را نمی توان بی تاثیر در بازار دانست. بخش قابل توجهی از زیرساخت های کشاورزی، ترمینال ها، لجستیک و حتی واحد های روغنکشی در اوکراین، سرمایه گذاری روس می باشد. 

در حوزه انرژی، روسیه نقش مهمی را در انتقال گاز به اروپا دارد، تنها ظرف یک روز، بازار گاز اروپا، حدود ٣٣درصد افزایش پیدا کرد که به طور مشخص می تواند هم در قیمت کود کشاورزی و حتی در قیمت تمام شده ذرت (استفاده گاز جهت إیجاد گرما برای خشک کردن و کاهش رطوبت ذرت) تاثیر داشته باشد. 

تاثیر افزایش قیمت گاز، در بازار کود کشاورزی أمریکای جنوبی هم به سرعت تاثیر داشت به طوری که به نظر بازار اوره بین ٩٠-٢٠٠ دلار نوسان افزایشی جهت تحویل ماه آوریل داشت. اهمیت این موضوع، خصوصا زمانی بیشتر مورد توجه قرار می گیرد که آمار واردات ٤٠ میلیون تنی کود کشاورزی تنها برزیل (یکی ازاصلی ترین صادرکنندگان ذرت و دانه سویا) در سال ٢٠٢١ را با در نظرگرفتن سهم ٩ میلیون تنی روسیه از این بازار را در نظر گرفت. اتفاقی که در صورت تداوم روند فعلی و یا إیجاد محدودیت برای صادرات روسیه، تبعات افزایش قیمت تمام شده را برای برخی از محصولات کشاورزی إیجاد خواهد کرد. 

اختلال و محدودیت و تحریم های مالی به روسیه، به نظر من، تنها وضعیت قیمت های أقلام کشاورزی را در بلند مدت، میتواند تحت تاثیر روند افزایشی قرار دهد. 

حداقل، در یکسال گذشته، نظام مالیاتی بر صادرات اقلام کشاورزی از روسیه، تا حدودی موید این موضوع بود که روس ها افزایش هزینه ها را به نحوی مدیریت می کنند که نهایتا خریدارها، مجاب به پرداخت بهاء اضافه شوند. 

مجددا، تأکید می کنم که روسیه امروز، قابل مقایسه با روسیه ١٠ سال قبل، حداقل در حوزه غلات نیست. برای مثال، افزایش سهم تنها بازار گندم در حوزه بالتیک توسط طرفین این مناقشه، میتواند نقش قابل توجهی در بازار عرضه گندم در دنیا داشته باشد.

در نهایت، یکی دیگر از عوامل متاثر از این جریان را باید در روند حمل و نرخ کشتی ها دید. ضمن اینکه به طور معمول، افزایش نرخ سوخت از محرک های افزایش قیمت می باشد، مساله بیمه هم از شاخص های تاثیر گذار در هزینه حمل می باشد. به رغم اینکه برآوردها از شاخص بالتیک تا آخر ماه ژانویه برای ماه های آتی سال جاری ترند کاهشی را پیش بینی می کرد، اما تداوم شرایط فعلی و افزایش نرخ ریسک، می تواند بازار را با افزایش نرخ حمل، روبرو سازد.