صید آبزیان به منظور تأمین غذا و استفاده‌های مختلف در بسیاری از کشورهای دنیا انجام می‌شود و اگر این برداشت متناسب با ذخیره آبزیان و بهره‌کشی از دریا نباشد، مشکلی برای اکوسیستم‌های آبی به وجود نمی‌آورد اما صید بی‌رویه و غیراصولی می‌تواند مشکل‌ساز باشد.

یکی از انواع مخرب صیادی، صید ترال است که در دولت گذشته در کشور ما نیز انجام شد و کشتی‌های غول‌پیکر ترال علاوه بر نابودی معیشت صیادان محلی، آسیبی غیرقابل جبران را به ذخیره آبزیان دریای خزر وارد کردند.

فعالیت مخرب ترال‌داران با ایستادگی فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی و حمایت اساتید دانشگاهی و رسانه‌ها در مقابل سازمان شیلات به مدت دو سال متوقف شد. با روی کار آمدن دولت سیزدهم نیز، مخالفت با ترال ادامه پیدا کرد و رئیس جمهور در همان ماه‌های نخستین دولت، پس از دیداری که با صاحب نظران و دوستداران محیط زیست کشور داشت، هرگونه صید ترال در دریای خزر و خلیج فارس را ممنوع اعلام کرد.

با وجود دستور صریح و متقن رئیس جمهور در رابطه با صید ترال و علی رغم اینکه تبعات منفی صید به شیوه ترال بر کسی پوشیده نیست و قریب به اتفاق کشورها (از جمله ایران) این روش صید مخرب را ممنوع اعلام کرده بودند، همچنان برخی افراد از بدنه وزارت جهاد کشاورزی و سازمان شیلات در پی راه‌اندازی مجدد صید ترال هستند و این فعالیت‌هایی که به بهانه تأمین امنیت غذایی انجام می‌شود، ترال‌داران را آماده شبیخون به خلیج فارس و دریای عمان کرده است.

در این رابطه، ‌ محمد طالبی متین، مدیرکل دفتر زیست‌بوم‌ها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط زیست به تسنیم گفت: قانون آبزی‌پروری به شفافیت بیان کرده است که صید با ادوات مخرب ممنوع است و صید ترال هم یکی از روش‌هایی است که هم به گونه و هم به زیستگاه آسیب می‌زند. به همین دلیل سازمان حفاظت محیط زیست با ترال مخالف است و بارها این را اعلام کرده‌ایم.

وی ادامه داد: ترال در خلیج فارس و دریای عمان انجام می‌شود که در هر ۲ منطقه موضع ما صراحتاً اعلام شده است.  دستور رئیس جمهور مبنی بر این بود که صید ترال به صورت دائمی ممنوع شود اما متأسفانه در سفرهای استانی، ‌ عده‌ محدودی که به دنبال ترال هستند، بار دیگر تلاش کردند که خلاف دستور رئیس جمهور، کشتی‌های ترال را به آب‌های ایران برگردانند.

مدیرکل دفتر زیست‌بوم‌ها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: ترال در دریای عمان دستورالعمل خاصی دارد و اگر قرار باشد این صید صورت بگیرد باید ارزیابی ذخایر انجام شود. مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور باید این تحقیق را انجام دهد و نتایج را اعلام کند. ترال باید خارج از ۱۲ مایل و عمق ۲۰۰ متر باشد و سوم اینکه باید با نظارت سازمان شیلات باشد.

طالبی متین تأکید کرد: متأسفانه در سال‌های گذشته عدم نظارت سازمان شیلات باعث تخلفات متعددی شد که اثرات نامطلوب آن را شاهد بودیم.

وی ادامه داد: اگر سازمان شیلات پیگیر صید ترال شده است، باید مسئولیت نظارت و تخلفات ترال‌داران را بپذیرد. همچنین اگر می‌خواهد بار دیگر ترال را مطرح کند باید محدوده آن را به وضوح مشخص کند و اگر این شروط انجام نشود، بهتر است ترال را مطرح نکند.

مدیرکل دفتر زیست‌بوم‌ها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به مطرح شدن ترال در خلیج فارس توسط سازمان شیلات گفت: در خلیج فارس تنوع زیستی و زیستگاه‌ها بسیار حساس و شکننده هستند و نباید ترال انجام شود. متأسفانه سازمان شیلات درحال حاضر به دنبال ترال گونه  «یال اسبی»  است و این درحالی است که مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور بیان کرده است که ذخایر این گونه بحرانی است، در نتیجه شیلات باید در این مورد عقب‌نشینی کند.

وی تأکید کرد: ما با صید صنعتی ترال در خلیج فارس مخالف هستیم و اجازه نمی‌دهیم این اتفاق بیفتد.

طالبی متین درباره صید ترال سنتی میگو توضیح داد: متأسفانه صید ترال میگو انجام می‌شود که به این دلیل که هنوز افراد زیادی به این روش تأمین معاش می‌کنند، متوقف نشده است و فعلاً این اجازه را برای ۳۰ تا ۴۵ روز آن هم فقط برای صید میگو داده‌ایم. این روش باید جایگزین شود. در این باره برای سازمان شیلات ضرب‌العجل تعیین کرده‌ایم. شیلات باید این صیادان را به سمت آبزی‌پروی برود.

وی تصریح کرد: حقیقت این است که ما دیگر توان صید بیشتر را نداریم، ‌ با این وجود متأسفانه تعداد بهره‌برداران روز به روز بیشتر می‌شود که باید متوقف شود. سال‌های پیش بحث آبزی‌پرویی در دریا را مطرح کردیم که در برنامه ششم هم آورده شد. سازمان حفاظت محیط زیست در این خصوص تمام وظایف خود را طور کامل انجام داد و پهنه‌ها را مشخص کرد و بیش از ۲۵۰ تن را مجوز دادیم اما در عمل از ۲۰۰ هزار تنی که قرار بود، انجام شود، تنها ۱۰ درصد محقق شد!

مدیرکل دفتر زیست‌بوم‌ها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط زیست افزود:‌ سازمان شیلات باید پاسخگو باشد که چرا علی‌رغم مجوز محیط زیست، نتوانست کار را پیش ببرد و راندمان این اندازه پایین بود.

طالبی متین خاطرنشان کرد: باید از جوامع محلی حمایت کنیم و آنها را به سمت آبزی‌پروری ببریم. باید به دریا اجازه تنفس و بازیابی بدهیم و این را بارها به سازمان شیلات گفته‌ایم. / تسنیم