آرمان خالقی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران

پنج عضو اصلی اتحادیه اقتصادی اوراسیا که برخی از آنها در قالب اتحادیه‌هایی مانند اکو با ایران همکاری اقتصادی دارند فرصت همکاری اقتصادی ویژه‌ای را می‌توانند برای تجارت منطقه‌ای داشته باشند که تا به حال توسط ایران به طور مناسبی مورد بهره‌برداری واقع نشده است.هر چند ایران با این کشورها منافع مشترک دارد و بعضی از آنها شرکای تجاری بزرگی محسوب می‌شوند، به دلیل شرایط سیاسی و تحریم‌ها دچار مشکلاتی هستیم که تاکنون موفق به حل آنها نشده‌ایم و به همین جهت این همکاری‌ها با فرازونشیب‌هایی نیز همراه است.کشورهای اصلی موسس این اتحادیه اقتصادی بعد از اینکه از شوروی سابق استقلال پیدا کردند و به عنوان کشورهای مشترک‌المنافع یا همسو شناخته شدند، به طور سنتی دارای روابط و مبادلات اقتصادی تعریف شده‌ای بودند و با تاسیس این نهاد یک بازار و فرصت تجاری جدیدی ایجاد شد و متاسفانه ما تاکنون نتوانسته‌ایم از این فرصت به نحو شایسته‌ای استفاده کنیم و به نوعی فرصت‌سوزی کرده‌ایم.
از آنجایی که اعضای اتحادیه اوراسیا که شامل بلاروس، قزاقستان، ارمنستان، قرقیزستان و روسیه است، تصمیم گرفتند بین خودشان تعرفه‌های گمرکی را کاهش دهند و بتوانند با ارز ملی خودشان با هم تبادل کرده و تسهیلات را برای کار و تجارت بین خودشان فراهم کنند، تعمیم چنین رابطه‌ای و تطبیق ایران با شرایط ترسیم شده موضوع مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
باید توجه داشت که اصل کار اقتصادی فی‌مابین و تجارت متقابل شامل امتیاز دادن و امتیاز گرفتن است یعنی باید بازار خودمان را بگشاییم تا آنها نیز بازار خود را برای کشورمان باز کنند. این اتفاق در پیوستن ایران به اتحادیه اوراسیا شکل گرفته است و امتیازات خوبی بابت کاهش تعرفه‌ها گرفته‌ایم و امتیاز بهره‌مندی بیش از ۵۰۰‌قلم کالا را در حوزه‌های مختلف به ایران داده‌اند تا با حداقل تعرفه گمرکی بتوانیم کالاهایمان را به این کشورها صادر کنیم.
اهمیت دارد که علل کند بودن روند تعمیق و گسترش مناسبات تجاری ایران با کشورهای منطقه اوراسیا را بررسی و تحلیل کنیم. تجار ایرانی هنوز با روند جدید تجارت با کشورهای این اتحادیه آشنا نیستند و این فرصت هنوز برای تجار ایرانی ناشناخته مانده است. باید اطلاع‌رسانی مستمر و برگزاری نشست و آموزش‌های لازم، بازرگانانمان را با این فرصت‌ها آشنا و ترغیب کنیم.
در این روند باید دقت کرد که برای تثبیت عضویت خود توجه داشته باشیم که حفظ ثبات در قوانین صادرات و واردات و نیز مقررات بانکی، ارزی و گمرگی در هرگونه توافقنامه تجارت ترجیحی یا تجارت آزاد ازجمله این توافقنامه از ضرورت‌ها و الزامات غیرقابل انکار است و در صورت هرگونه بی‌ثباتی در حوزه‌های یادشده، اعتماد طرف مقابل از بین می‌رود و ضمن آسیب به روند توافقنامه تجارت ترجیحی، دورنمای تبدیل آن به تجارت آزاد را نیز نامشخص می‌کند. بنابراین ضرورت دارد در جریان تصویب هر قانونی در مجلس یا ابلاغ آیین‌نامه‌ای در دولت، فهرست کالاهای مشمول توافقنامه تجارت ترجیحی بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا مورد توجه جدی قرار گیرد تا هرگونه محدودیت صادراتی و وارداتی و مقررات گمرکی شامل این کالاها نشود.
از سوی دیگر نیز با توجه به اهمیت استقرار رایزنان بازرگانی توانمند درکشورهای عضو اتحادیه به عنوان عنصر موثر فعال‌ساز و حلقه ارتباطی بخش‌خصوصی ایران و فعالان اقتصادی این کشورها، ضرورت دارد این موضوع به صورت جدی و فوریتی در دستور کار وزارت امور خارجه و وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گیرد.
مبحث تسهیل حمل و نقل کالایی، ضرورت اتصال شبکه ریلی ایران و توجه به موقعیت و اهمیت استراتژیک منطقه زنگزور ارمنستان به عنوان کریدور حیاتی ارتباط با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا نیز باید در کانون توجه دیپلماسی ایران قرار داشته باشد.

منبع: روزنامه جهان صنعت