دولت می خواهد قیمت را پایین نگه دارد تا بگوید سبد خانوار گران نشده است، اما در اصل وزن این سبد کاهش پیدا می کند.
به گزارش صدای اقتصاد صنایع غذایی مشکلات زیادی دارد. به گفته بیشتر فعالان این بخش، این مشکلات هم ناشی از دخالت دولت در قیمت گذاری ها، نوسان های داخلی و غیرقابل پیش بینی بودن تورم و قیمت ارز است. همه این موارد باعث شده تا فعالان صنایع غذایی کشور نتوانند بازارهای خارجی را بدست آورند و از طرف دیگر کیفیت محصولاتشان پایین بیاید. در مورد مشکلات صنایع غذایی با حسن فروزان فرد، عضو انجمن متخصصین صنایع غذایی، عضو سندیکای صنایع کنسرو ایران، سرممیز سیستم های مدیریت کیفیت و بهداشت صنایع غذایی گفتگو کردیم.
*چرا ایران نمی تواند بازارهای کشورهای دیگر را بدست آورد؟
حاشیه سود در صنعت غذا کوچک است. در چند ماه گذشته شخصا برای ورود به بازار کشورهایی چون امارات، قطر، ترکیه و دیگر کشورهای همسایه اقدام کردم اما هیچ وقت نتوانستم به قراردادی برسم که بتوانم ریسکش را بپذیرم. چرا که ریسک این فعالیت ها برای ما خیلی بالاست و به تناسب تغییر و تحولاتی که در داخل کشور می افتد، اجازه چنین ریسکی را به خودمان نمی دهیم. در صورتی که مشاهده می کنیم، می توانیم در این بازار فعالیت کنیم اما ترجیح می دهیم، وارد این بازارها نشویم.
*در صنعت غذا، ده سال پیش می گفتند صادرات شکلات آرزو است، اما حالا در تبریز فردی وجود دارد که صد میلیون صادرات شکلات دارد. با این حساب می توان گفت تمام مشکلات به دست آوردن بازارهای بین المللی، ملی نیست و تا حدودی به افراد برمی گردد؟
مشخصه صنایع تبدیلی ایران، کوچک بودن بنگاه ها است. چرا بنگاه های کشور به نسبت میانگین صنایع غذایی جهان کوچک هستند.
*اما ترکیه در سال 1980 هم همین وضعیت را داشت. هم نرخ بهره بالا بود و هم مشکلات کشور ما را داشتند. اما پایه صادرات محصولات کشاورزی این کشور در همان دهه 80 اتفاق افتاد.
دسترسی آسان، زمینی و با قیمت مناسب در ترکیه، فضا را برای فعالان آن کشور راحت کرد. البته اگر همین الان چند اتفاق در ایران بیافتد، ما هم می توانیم گوی سبقت را از دیگر کشورها برباییم.
*دولت باید چه اقداماتی انجام دهد؟
تورم قابل پیش بینی شود. این حداقل انتظار است تا فعال اقتصادی بتواند آن را پیش بینی کند. نرخ ارز همه قابل پیش بینی شود. نهایتا اگر این دو درست شود، سرمایه گذاری صادراتی مناسب در بخش کشاورزی انجام می شود. الان هر سرمایه گذاری در کشور شده است، برای بازار داخل است و دردی از صادرات دوا نمی کند. همین الان، هروقت فضای کشور با ثبات بوده، حجم صادرات افزایش پیدا کرده و فعالان خودشان وارد بازار شده اند.
*تمام مواردی که شما بیان می کنید، مربوط به اقتصاد کلان و دولت است، اما در واقع خود صنایع غذایی هم در ماجرا دخیل هستند. مصداق این دخیل بودن هم به کیفیت محصولاتشان برمی گردد. که آیا کیفیت محصولات غذایی ایرانی قابلیت بدست آوردن بازارهای بین المللی را دارد یا خیر؟
در این میان باید موضوع کیفیت را تعریف کرد. کیفیت شامل سه مشخصه مهم است. مرغوبیت، قیمت و زمان عرضه. اما المان های اقتصادی کشور اجازه بروز و ظهور خیلی از این اجزا را نمی دهد. به طور مثال قیمت گذاری در اختیار عرضه کننده کالا نیست و قیمت با مداخله دولت تعیین می شود. خب زمانی که بخشی از این سه گانه دستکاری می شود، چرا باید انتظار این وجود داشته باشد که دو عنصر دیگر، ثابت باقی بماند. هر زمانی سه گانه مرغوبیت، قیمت و زمان عرضه به دست تولید کننده قرار گرفت، او خودش مدیریت کیفیت می کند. اما زمانی که مفهوم ها دستکاری می شود، ناخودآگاه مرغوبیت هم دچار نوسان می شود. صنایع غذایی در بازار نزدیک به بازار رقابت کامل فعالیت می کند، چرا که تعداد تولیدکننده در این صنعت بالا و متنوع است. بنابراین در این بازار قیمت گذاری خلاف منطق است. در بازار انحصاری، قیمت گذاری انجام می شود. در بازار نزدیک به رقابت کامل تنها با اندیشه های سیاسی و آرام نشان فضای عمومی کشور قیمت گذاری انجام می گیرد. همیشه هم با این سیاست گذاری تصمیم گیری شده است. یک دوره پنجساله است که قیمت محصولات غذایی تغییر نمی کند و بعد انتظار این می رود که مرغوبیتش تغییر نکند.
*چه اتفاقی در این قیمت گذاری اجباری می افتد؟
دولت می خواهد قیمت را پایین نگه دارد تا بگوید سبد خانوار گران نشده است، اما در اصل وزن این سبد کاهش پیدا می کند. متوسط وزن محصولات ما در 5 سال گذشته، در همه انواع کنسروها کم شده است. 4 سال پیش بسته بندی رب گوجه، 900 تا 920 گرم بود اما الان در بهترین شرایط حدود 820 گرم است و همچنان هم رو به کاهش در حرکت است.
*اتاق در این بین باید چه کاری انجام دهد؟
اتاق هوشیار، سعی می کند دولت را به بازی برگرداند. دولت ادعای توجه به کیفیت را دارد. اما بازی کیفیت را خود دولت بهم زده است. اتاق هوشیار در حوزه کسب و کار به دولت می فهماند که این بازی، در نهایت باخت باخت است. چرا که مصرف کننده در نهایت می بازد. چرا که وزن کمتر و کیفیت کمتری خریده است.
به گزارش صدای اقتصاد صنایع غذایی مشکلات زیادی دارد. به گفته بیشتر فعالان این بخش، این مشکلات هم ناشی از دخالت دولت در قیمت گذاری ها، نوسان های داخلی و غیرقابل پیش بینی بودن تورم و قیمت ارز است. همه این موارد باعث شده تا فعالان صنایع غذایی کشور نتوانند بازارهای خارجی را بدست آورند و از طرف دیگر کیفیت محصولاتشان پایین بیاید. در مورد مشکلات صنایع غذایی با حسن فروزان فرد، عضو انجمن متخصصین صنایع غذایی، عضو سندیکای صنایع کنسرو ایران، سرممیز سیستم های مدیریت کیفیت و بهداشت صنایع غذایی گفتگو کردیم.
*چرا ایران نمی تواند بازارهای کشورهای دیگر را بدست آورد؟
حاشیه سود در صنعت غذا کوچک است. در چند ماه گذشته شخصا برای ورود به بازار کشورهایی چون امارات، قطر، ترکیه و دیگر کشورهای همسایه اقدام کردم اما هیچ وقت نتوانستم به قراردادی برسم که بتوانم ریسکش را بپذیرم. چرا که ریسک این فعالیت ها برای ما خیلی بالاست و به تناسب تغییر و تحولاتی که در داخل کشور می افتد، اجازه چنین ریسکی را به خودمان نمی دهیم. در صورتی که مشاهده می کنیم، می توانیم در این بازار فعالیت کنیم اما ترجیح می دهیم، وارد این بازارها نشویم.
*در صنعت غذا، ده سال پیش می گفتند صادرات شکلات آرزو است، اما حالا در تبریز فردی وجود دارد که صد میلیون صادرات شکلات دارد. با این حساب می توان گفت تمام مشکلات به دست آوردن بازارهای بین المللی، ملی نیست و تا حدودی به افراد برمی گردد؟
مشخصه صنایع تبدیلی ایران، کوچک بودن بنگاه ها است. چرا بنگاه های کشور به نسبت میانگین صنایع غذایی جهان کوچک هستند.
*اما ترکیه در سال 1980 هم همین وضعیت را داشت. هم نرخ بهره بالا بود و هم مشکلات کشور ما را داشتند. اما پایه صادرات محصولات کشاورزی این کشور در همان دهه 80 اتفاق افتاد.
دسترسی آسان، زمینی و با قیمت مناسب در ترکیه، فضا را برای فعالان آن کشور راحت کرد. البته اگر همین الان چند اتفاق در ایران بیافتد، ما هم می توانیم گوی سبقت را از دیگر کشورها برباییم.
*دولت باید چه اقداماتی انجام دهد؟
تورم قابل پیش بینی شود. این حداقل انتظار است تا فعال اقتصادی بتواند آن را پیش بینی کند. نرخ ارز همه قابل پیش بینی شود. نهایتا اگر این دو درست شود، سرمایه گذاری صادراتی مناسب در بخش کشاورزی انجام می شود. الان هر سرمایه گذاری در کشور شده است، برای بازار داخل است و دردی از صادرات دوا نمی کند. همین الان، هروقت فضای کشور با ثبات بوده، حجم صادرات افزایش پیدا کرده و فعالان خودشان وارد بازار شده اند.
*تمام مواردی که شما بیان می کنید، مربوط به اقتصاد کلان و دولت است، اما در واقع خود صنایع غذایی هم در ماجرا دخیل هستند. مصداق این دخیل بودن هم به کیفیت محصولاتشان برمی گردد. که آیا کیفیت محصولات غذایی ایرانی قابلیت بدست آوردن بازارهای بین المللی را دارد یا خیر؟
در این میان باید موضوع کیفیت را تعریف کرد. کیفیت شامل سه مشخصه مهم است. مرغوبیت، قیمت و زمان عرضه. اما المان های اقتصادی کشور اجازه بروز و ظهور خیلی از این اجزا را نمی دهد. به طور مثال قیمت گذاری در اختیار عرضه کننده کالا نیست و قیمت با مداخله دولت تعیین می شود. خب زمانی که بخشی از این سه گانه دستکاری می شود، چرا باید انتظار این وجود داشته باشد که دو عنصر دیگر، ثابت باقی بماند. هر زمانی سه گانه مرغوبیت، قیمت و زمان عرضه به دست تولید کننده قرار گرفت، او خودش مدیریت کیفیت می کند. اما زمانی که مفهوم ها دستکاری می شود، ناخودآگاه مرغوبیت هم دچار نوسان می شود. صنایع غذایی در بازار نزدیک به بازار رقابت کامل فعالیت می کند، چرا که تعداد تولیدکننده در این صنعت بالا و متنوع است. بنابراین در این بازار قیمت گذاری خلاف منطق است. در بازار انحصاری، قیمت گذاری انجام می شود. در بازار نزدیک به رقابت کامل تنها با اندیشه های سیاسی و آرام نشان فضای عمومی کشور قیمت گذاری انجام می گیرد. همیشه هم با این سیاست گذاری تصمیم گیری شده است. یک دوره پنجساله است که قیمت محصولات غذایی تغییر نمی کند و بعد انتظار این می رود که مرغوبیتش تغییر نکند.
*چه اتفاقی در این قیمت گذاری اجباری می افتد؟
دولت می خواهد قیمت را پایین نگه دارد تا بگوید سبد خانوار گران نشده است، اما در اصل وزن این سبد کاهش پیدا می کند. متوسط وزن محصولات ما در 5 سال گذشته، در همه انواع کنسروها کم شده است. 4 سال پیش بسته بندی رب گوجه، 900 تا 920 گرم بود اما الان در بهترین شرایط حدود 820 گرم است و همچنان هم رو به کاهش در حرکت است.
*اتاق در این بین باید چه کاری انجام دهد؟
اتاق هوشیار، سعی می کند دولت را به بازی برگرداند. دولت ادعای توجه به کیفیت را دارد. اما بازی کیفیت را خود دولت بهم زده است. اتاق هوشیار در حوزه کسب و کار به دولت می فهماند که این بازی، در نهایت باخت باخت است. چرا که مصرف کننده در نهایت می بازد. چرا که وزن کمتر و کیفیت کمتری خریده است.
نظر شما