کشاورزی> ضعف مدیریت دولت روحانی گریبان بخش کشاورزی را هم گرفت، پیش بینی شده امسال حداقل 5 میلیون تن گندم وارد کنیم که با این وضع فاتحه خودکفایی چندین دهه گندم را باید بخوانیم.

پیش‌بینی تولید گندم در سال جاری حاکی است، کاهش قابل توجهی را نسبت به سال گذشته و سال‌های گذشته خواهد داشت و فاجعه بار تر اینکه کشاورزان تمایلی به تحویل این محصول استراتژیک به سیلوهای دولتی به دلیل نرخ پایینی که دولت تعیین کرده، ندارند.

خوش‌بینانه ترین پیش بینی تولید گندم که از طرف آقای وزیر جهاد کشاورزی اعلام شده 12 میلیون تن است که نسبت به سال گذشته 2 میلیون تن کمتر است. خرید دولتی هم روند مناسبی ندارد، آخرین آمار شرکت بازرگانی دولتی به عنوان مسئول خرید تا کنون 1.5 میلیون تن گندم بوده است.

برخی مسئولان پیش بینی کرده‌اند که با این روند کشور حتما نیاز به واردات 5 میلیون تن گندم خواهد داشت که با این وضع می‌توان چنین تفسیر کرد، خودکفایی گندم  ایران که در سال 83 زمانی که محمدرضا اسکندری مجری طرح خودکفایی گندم بود، محقق شد، امسال در دولت روحانی به باد خواهد رفت.

خودکفایی گندم به اندازه‌ای برای کشور مهم است که چندین صفحه مطلب از فرمایشات حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری در این مورد وجود دارد.

گندم استراتژیک ترین محصول برای امنیت غذایی کشور است، که 42 درصد پروتئین هر فرد ایرانی را تامین می‌کند علاوه بر آن در مناسبات سیاسی کشورها هم جای پایی برای خود باز کرده است. امروزه کفه مذاکرات سیاسی کشورها به سمتی سنگینی می‌کند که ضریب امنیت غذایی بالایی داشته باشد و شاید به همین دلیل است که امروزه سیاست آب‌های مرزی به یک مسئله امنیتی در کشورها تبدیل شده، چرا که قرار است همان آب برای ما نان شود.

حجت‌الاسلام سیدجواد حسینی کیا نماینده مردم سنقر و کلیایی در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس با اشاره به جلسه کمیسیون صنایع و معادن اظهار داشت: نمایندگان دولت در نشست کمیسیون گفتند که در سال جاری پیش‌بینی کاهش 35 درصدی تولید گندم را به خاطر خشکسالی دارند. 

حسینی‌کیا همچنین اطلاعات جدیدتری را فاش کرد که به واردات گسترده کشور صحه می‌گذارد، وی گفت: براساس گزارش ارائه شده در کمیسیون، حدود 75 هزار واحد نانوایی در کشور داریم که سالانه 8 میلیون تن گندم تولید داخل و 4 میلیون تن گندم خارجی بین آنها توزیع می‌شود.

گزارش‌هایی که از استان‌های مختلف وجود دارد، پیش بینی شده که تولید گندم امسال کاهش شدید خواهد داشت.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی لرستان گفت: سال گذشته بیش از 370 هزار تن گندم در لرستان تولید شد، اما بر اساس آخرین بررسی‌ها در خوش‌بینانه ترین حالت امسال میزان تولید گندم در لرستان 200 هزار تن خواهد بود که این میزان حدود 60 درصد سال گذشته است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: با توجه به کاهش بارندگی‌ها در فروردین و اردیبهشت سال ۱۴۰۰ و همچنین سرمازدگی سال‌ زراعی جاری، در شرایط فعلی برآورد تولید گندم در استان به ۱۱۰ هزار تن رسیده است، حتی ممکن است طی دو ماه آینده رقم تولید گندم نیز کاهش پیدا کند.

یک خبرنگار هم در گزارش میدانی و تحقیقی از استان گلستان نوشته که اشاره می‌کند«کشت دیم گندم،سهم ۸۰ درصدی از تولید گندم گلستان دارد، اما در سال‌های اخیر با مشکلات متعدد، این نوع کشت به کاهش عملکرد سطح سوق یافته است».

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر با اشاره به کاهش تولید گندم در استان، گفت: پیش‌بینی می‌شود، امسال تنها ۶۰ هزار تن گندم در استان بوشهر برداشت شود که نسبت به سال‌های گذشته رقم پایینی است.

پس از آنکه مسئولان تولید از پیش بینی کاهش تولید گندم خبر دادند تعدادی از نمایندگان مجلس و دیگر مسئولان پیش بینی‌های خود را از میزان واردات گفته‌اند.

پیش از این اسماعیل اسفندیاری‌پور مجری طرح گندم کشور که چند ماه پیش از وزارت جهاد رفت، معتقد بود که اگر کشور 14 میلیون تن گندم تولید کند نیاز خود را تامین  خواهد کرد که لازم است دولت 11 میلیون تن از کشاورزان خریداری کرده باشد.

در دو سال گذشته آمارهایی که وزارت جهاد کشاورزی و شرکت بازرگانی دولتی ارائه کردند، حاکی از این بود که سالانه 8.5 میلیون تن گندم از کشاورزان خریداری کرده است با این حال سال 98 بر اساس آمار گمرک، 3.5 میلیون تن گندم وارد شده بود و برای واردات سال 99 هم آمار دقیقی اعلام نشد.

با توجه به میزان کاهش تولید گندم که امسال پیش بینی شده، برخی کارشناسان از واردات گندم برای جبران نیاز کشور در سال جاری سخن گفته‌اند.

محمدجواد عسکری، نماینده داراب و زرین دشت و نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در مجلس شورای اسلامی، نهم خرداد ماه در برنامه «تهران ۲۰»، گفت: مجبوریم 5 تا 7 میلیون تن گندم وارد کنیم.

عسکری با اشاره به قیمت پایین خرید تضمینی گندم توسط دولت گفت: ما الان ۱۱ تا ۱۳ میلیون تن گندم نیاز داریم، اما با مشکلات پیش آمده مثل خشکسالی و مشکلات دیگر، بیش از ۶ میلیون تن نمی‌توانیم تولید کنیم، مابقی را باید وارد کنیم، آن هم با چه نرخی؟ با نرخ جهانی باید از طریق خلیج فارس با کشتی وارد کنیم و به نقاط مختلف کشور ارسال کنیم.

وی افزود: وقتی که ما نیاز گندم خود را باید با نرخ بین‌المللی وارد خرید کنیم و آن قیمت از داخل بسیار گران‌تر می‌باشد، چرا از کشاورز داخلی حمایت نکنیم و با قیمت مناسب محصول او را خریداری نکنیم؟ من شخصاً اعلام کردم، حداقل باید از کشاورز داخلی ۸ هزار تومان خریدار شود.

رئیس کمیسیون کشاوری مجلس، با انتقاد از قیمت‌گذاری غیر واقعی گندم در سال جاری گفت: در صورت عدم موافقت با افزایش قیمت متناسب گندم، در سال جاری باید ۵ میلیون تن واردات گندم داشته باشیم.

سید جواد ساداتی نژاد خطاب به رئیس جمهور گفت: چرا شما قیمت تمام شده محصولی مانند گندم و سویا که برای امنیت غذایی کشور مهم هستند، را نمی‌پذیرید و دنبال خرید غیرواقعی و زیر قیمت محصول از کشاورزان هستید؟ چرا دولت حاضر است گندم و سویا را با چند برابر قیمت از خارج خریداری کند، اما قیمت واقعی را به کشاورزان داخلی نپردازد؟

وی افزود: شاهد هستیم که کشاورزان مزارع گندم خود را به دامداران اجاره می‌دهند، زیرا درآمدی بالاتر از برداشت و فروش محصول با قیمت 4 هزار تومان به دولت دارد، این اقدام هشدار به دولت برای واردات گندم در سال 1400 است، امروز قیمت تمام شده گندم بر اساس بررسی‌های کارشناسی بین 5 هزار و 500 تا 5 هزار و 800 تومان اعلام شده است، ضرورت دارد تا وزیر جهاد کشاورزی و اعضای شورای قیمت‌گذاری هرچه سریع‌تر قیمت جدید گندم را تصویب و نشان دهند که مدافع کشاورزان داخلی هستند.

ساداتی نژاد ادامه داد: در صورت عدم موافقت با افزایش قیمت متناسب گندم در سال جاری باید 5 میلیون تن واردات گندم داشته باشیم.

تحریم و کرونا شرایط سختی را برای واردات گندم و دیگر محصولات اساسی درست کرده است، در وضعیت تحریم از فشار آمریکا بر کشورهای صادر کننده گرفته تا مشکلات انتقال ارز شرایط واردات را دشوار می‌کند.

در شرایط کرونا هم کشورها، صادرات خود را به دلیل اولویت دادن به امنیت غذایی کشور خودشان، محدود یا متوقف کرده‌اند.

سیاست‌های غلط خرید تضمینی دولت مهمترین عامل برای کاهش تولید گندم و تحویل ندادن به سیلوهای دولتی است. دولت قانون خرید تضمینی را که در آن تاکید شده نرخ بر اساس تورم و هزینه‌ها در نظر گرفته شود، رعایت نکرد، نرخ خرید تضمینی سال گذشته 2500 تومان و امسال 4000 تومان بود که بعدا به 5000 تومان افزایش داد که حتی این هم نسبت به هزینه‌های کشاورزان بسیار کم است.

دوم طی سالهای گذشته روی بهره‌وری کمتر کار شده که نسبت به کشورهای پیشرو بسیار پایین است میانگین گندم کشور 3.2 تن در هکتار است که کشاورزان خبره تا 12 تن در هکتار هم برداشت می‌کنند و این نشانگر ظرفیت‌ها و البته شکاف موجود است که برای پر کردن آن نیاز به تدبیر و مدیریت است.

دیگر اینکه بذرهای مقاوم به کم آبی و تنش‌های محیطی کافی نیست و یا بخش ترویج نتوانسته مقبولیت خوبی را بین کشاورزان ایجاد کند و با کاهش باران و تنش محیطی تولید به شدت پایین می‌آید.

بنابراین بی تدبیری‌های دولت روحانی در 8 سال گذشته گریبان بخش کشاورزی را هم گرفت، بخشی که می‌توانست نجات بخش اقتصاد کشور در شرایط تحریم باشد، امسال وبال گردن این اقتصاد بیمار شده و باید در این شرایط تحریم و کمبود ارز رقم درشتی برای واردات گندم هم پرداخت کند.

منبع:فارس