حسین سلیمی-عضو هیات مدیره انجمن مدیران صنایع

در طول دو دهه گذشـته، صنایع کوچک ومتوسط کشـور بحران های متعددی را پشت سرگذاشـته و با وضعیت نامطلوبی مواجه شدهاند. طی این مدت این صنایع کارایی خود را از دسـت دادند و نتوانستند به اهداف مورد نظر خود دست پیدا کنند. اما سوالی که مطرح می شود این است که چرا صنایع کوچک و متوسط از هدف اصلی خود دور ماندند؟ اگر نگاهی دقیق تر به گذشته کنیم، به روشنی درمی یابیم که علت اصلی تمامی این اتفاقات این بود که از ابتدا هیچ توجهی به نقشـه راه برای ایجاد این صنایع نشد.

 به عبارت دیگر مشخص نبود که این صنایع در چه نقطه ای و براساس چه نیازی باید احداث می شوند. ضمن اینکه نظارتی نیز بر احداث واحدها و تسهیلات دریافتی صورت نگرفت. در واقع استراتژی صنعتی برای راهاندازی این واحدها وجود نداشــت آنچنان که هر فرد به راحتی می توانست پروانه و مجوز لازم را برای احداث این واحدها را دریافت کند. فارغ از اینکه اصلا نیازی به راه اندازی این واحدها در رشته های موجود وجود داشته باشد یا نه؟ چنین اشکالاتی، علت آن شد که امروز شاهد وضعیت نامناسبی در این واحدها باشیم.

در سالهای گذشته بسیاری از واحدهای  کوچک و متوسط در محل هایی راه اندازی شد که فاصله زیادی با محل مصرف داشت و همین ساله هزینه های زیادی را بر صاحبان این صنایع تحمیل کرد. با افزایش هزینه های حمل ونقل و سوخت این آسیب بیش از هرزمانی به چشم آمد. در صورتی که اگر از همان ابتدا برنامه ریزی درستی صورت می گرفت و کالاها در نزدیکی محل مصرف تولید می شد مشکلات به حداقل می رسید. نه فقط دوره سوخت ارزان که دوره ارز  ارزان هم پایان یافته است.

با افزایش سه برابری نرخ ارز بسیاری از این صنایع بدهکار شدند و نتوانسـتند تسهیلات دریافتی برای راه اندازی واحدهای خود را بازپرداخت کنند و همین مساله امروز تبدیل به معضلی برای این واحدها شده است.

انحراف از وام های زودبازده مشکل دیگری  است که گریبان صنایع کوچک و متوسط را در ایران گرفت. برخی از این وامها که با هدف ایجاد اشتغال در اختیار متقاضیان قرار گرفته بود، در عمـل به جای واحد تولیدی صرف امور دیگری شد و همین مساله بر افزایش نرخ بیکاری دامن زد.

درحالی که در کشورهای دیگر، ۷۰ تا ۸۰ درصد سرمایه گذاران از بانکها اعتبار دریافت می کنند اما در ایران بانکها به کمک صنایع نمی آیند، و تنها ۲ تا ۳ بانک وام های طویل المدت در اختیار واحدها قرار می دهند.

این صنایع امروز بیش از پیش به سرمایه گذاری نیاز دارند تا هم تولید ناخالص داخلی و هم اشتغال افزایش یابد. ایران در مقایسه با کشور ترکیه به لحاظ سرمایه گذاری خارجی بسیار عقب تر است و مطمئنا نمی تواند باعث افزایش اشتغال شود. ما حداقل نیازمند ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی هستیم تا بتوانیم مشکلات موجود را حل وفصل کنیم.