صنایع غذایی> اقتصاد غذا - طی روزهای اخیر و همزمان با فرارسیدن موسم حج، فیلمی در شبکه های مجازی به صورت گسترده منتشر می شود که در آن به صراحت عنوان شده که آب زمزم آلوده است.

به گزارش پایگاه خبری اقتصادغذا «فود پرس»، در این فیلم نادر طالب زاده فیلمساز و مستند ساز ارزشی و انقلابی در اظهاراتی عجیب با اشاره به مستندات موجودش بیان می دارد که آب زمزم به میزان زیادی به آرسنیک و نیترات آلوده است به طوری که حتی مسوولین حج عربستان نیز از آن نمی نوشند و مصرف آب زمزم باعث بروز سرطان در کشور های مسلمان و به ویژه در ایران شده است.(اینجا)

وی همچنین در بخش دیگری از این فیلم اعلام می دارد که بیماری آنفلوانزا نیز از طریق این آب به مسلمانان منتقل می شود و موضوع آلودگی آب زمزم را بارها به مسوولان سازمان حج و زیارت گوشزد کرده است که متاسفانه گوش شنوایی در این زمینه وجود ندارد.

در همین راستا بر آن شدیم تا درخصوص صحت و سقم مطالب مطرح شده در این فیلم از کارشناسان و متخصصین آب نظر خواهی کنیم. لذا از پیمان فروهر دبیر انجمن آبهای معدنی و آشامیدنی ایران و از کارشناسان برجسته صنعت آب در کشورمان خواستیم که در خصوص مطالب مطرح شده در فیلم و امکان سرطان زا بودن آب زمزم برای ما توضیح دهد.

متن زیر توضیحات این کارشناس برجسته و نامدارصنعت آب درایران است که در ادامه می خوانید: 

بطور کلی صرف نظر از ویروس آنفولانزای مرغی یا H5N1 که انتقال آن از طریق آب محتمل است ،  ویروس آنفولانزا ویروسی از خانواده ویروسهای تنفسیست و تقریبا انتقال آن از طریق آب منتفیست ، به عبارتی ویروسها و باکتریهای منتقله از آب اکثرا  از خانواده ویروسهای گوارشی هستند و لذا به نظر میرسه مرتبط کردن آنفولانزای حجاج به آب مصرفی تقریبا نادرست است مگر آنکه منظور از ابتلای آنان به انفولانزا ، آنفولانزای پرندگان یا Avian Bird Flu  و یا انفولانزای ناشی از انتقال ویروس توسط ناقلین و بیماران از ملیتهای مختلف که در اجتماع بزرگ حج حضور داشته اند بوده باشد. در همین راستا سازمان بهداشت جهانی در برخی مواقع همزمان با آغاز مراسم حج هشدارهای لازم در خصوص ابتلا به بیماریهای واگیردار همچون آنفولانزا ، Mers و .... را منتشر نموده است .

در خصوص آرسنیک نیز اگرچه تردیدی نیست که مصرف آب حاوی آرسنیک بیش از مقادیر مجاز  میتواند موجب بروز مخاطرات در مصرف کننده گردد لکن آنچه که در این میان از اهمیت به سزایی برخوردار است دو مولفه  مقدار غلظت آرسنیک دریافتی و از آن مهمتر مدت مصرف چنین آبی میباشد ،مطابق مستنداتی از جمله مطالعات سازمان بهداشت جهانی  WHO غلظت یا دز کشنده آرسنیک در محدوده دریافت  500 - 1/5 میلیگرم به ازای هرکیلوگرم از وزن بدن میباشد و استفاده از آب چاههایی حاوی آرسنیک در محدوده 21-1.2 میلیگرم در لیتر میتواند منجر به چنین مسمومیت های حادی شود .

 اکثر مطالعات انجام گرفته بر روی مخاطرات بهداشتی آرسنیک و اثرات مخرب آن از جمله التهابات و ضایعات پوستی نشانگر مصرف آبی حاوی ارسنیک در دوره مصرف طولانی سه تا پنج سال Long-Term effects بوده است و نه در دوره های کوتاه مدت ، همچنین بروز مشکلات قلبی عروقی در کودکان نیز در اثر مصرف آبی با میانگین غلظت 0/6 میلیگرم بر لیتر ( 600 میکروگرم بر لیتر) به مدت 7 سال گزارش شده است ( WHO)

سرطانهای پوست ناشی از آرسنیک معمولا پس از 5 سال مصرف آب یا غذای حاوی مقادیر بالای ارسنیک عارض میگردد و معمولا تا زیر 5 سال فقط علائم تغییر رنگ و ضخامت در پوست دیده میشود ، سرطانهای مثانه و ریه نیز قطعا در اثر مصرف طولانی مدت ایجاد می شود.

مطالعه وسیعی که بر روی جمعیت اماری در دو کشور تایوان و چین که مصرف کننده از سه منبع آب آشامیدنی با غلظتهای 0/6 ،  0.59 -0/3 و  0/29 میلیگرم در لیتر بودند انجام گرفت که اگرچه ارتباط معنی داری بین مصرف آبهای مذکور و بروز عوارض پوستی مشاهده شد لکن ابهامات زیادی در تفسیر نتایج وجود داشه است.

اگرچه عملکرد ارسنیک در بروز سرطان پوست و سایر عوارض همچنان نیازمند مطالعات دقیق تر میباشد لکن اینگونه میتوان نتیجه گرفت که اولا مصرف کوتاه مدت آب حاوی آرسنیک در غلظتهای بالاتر از حد مجاز منجر به بروز عوارض پوستی یا ابتلا به سرطان های پوستی یا تنفسی و یا بیماریهای قلبی عروقی نمیگردد بلکه مصرف آبهای حاوی مقادیر به مراتب بالاتر از 50 میکروگرم بر لیتر آنهم در بازه زمانی چندین سال می تواند موجبات بروز عوارض پوستی و یا ابتلا به سرطان را فراهم سازد ، بدین ترتیب بعید به نظر میرسد مصرف آبی حاوی 30 میکروگرم بر لیتر در بازه زمانی یک ماهه منجر به ابتلاء حجاج به سرطان و یا بیماریهای لاعلاج ناشی از آرسنیک شود.

ذکر این نکته ضروریست که بر اساس برخی مستندات ، بالا بودن آرسنیک و نیترات چاه زمزم  حدودا سه برابر بیش از مقدار مجاز  امریست واقعی ، لکن نه مصرف نیترات و نه مصرف آرسنیک (آب حاوی آنها)  در کوتاه مدت و مشابه مدت زمان حضور حجاج در مکه هرگز منجر به مخاطراتی همچون سرطان نمی شود.

از طرفی ذکر این نکته ضروریست که تنها بخشی از حجاج حاضر در مناسک حج متعلق به ایران عزیز میباشند و بخش اعظم دیگر از مسلمانان اعم از شیعه و سنی متعلق به سایر کشورهای اسلامی می باشند و لذا ابتلا به بیماری و عوارض ناشی از مصرف آب زمزم تنها در میان بخشی از حجاج غیر ممکن میباشد و چنانچه آلودگی آب در حد مسمومیت حاد باشد تردیدی نیست که  مبتلایان به مسمومیت از جمعیت قابل ملاحظه ای از حجاج برخوردار خواهد بود.

البته که تردیدی نیست که وقتی نمونه آبی حاوی مقادیر بالا و غیر مجاز از ماده ای مثل آرسنیک می باشد حتی المقدور باید از مصرف آن خودداری شود و لذا اگرچه آثار نامطلوب و عوارض ناشی از آرسنیک در مصارف با غلظت بالا و در مدت زمان طولانی مشاهده میشود لکن باید حجاج گرامی از طریق دستگاههای مسئول در این حوزه آگاه گردیده و آب مصرفی جایگزین در اختیار انان قرار دهند.