منصور انصاری

بعد از معرفي کابينه دکتر روحاني به مجلس و کسب راي اعتماد، زمزمه هايي در محافل رسانه اي و غير رسانه اي به وجود آمد که دکتر شريعتمداري وزير صنعت، معدن، تجارت، به تجارت به ويژه واردات کالاهاي کشاورزي و فراورده هاي دامي گرايش دارد و اين در حالي است که مهندس محمود حجتي وزير جهاد کشاورزي بر توليد داخل و به واقع خودکفايي و دوري از واردات متمايل است، لذا حجتي در تنگنا قرار مي گيرد و هم روند با اين بحث ها موضوع جابجايي قانون افزايش بهره وري موسوم به انتزاع از وزارت جهاد کشاورزي به وزارت صنعت، معدن، تجارت نيز به ميان آمد و بهانه طرح اين موضوعات از جمله جابجايي قانون انتزاع اين بود که وزارت جهاد کشاورزي در عرصه اجراي اين قانون به ويژه تنظيم بازار نتوانسته است خوب عمل کند، لذا تنظيم بازار بايد در وجه غالب متکي به واردات کالاهاي کشاورزي باشد و مسائلي از اين دست. بعد از انتصاب دکتر عيسي کلانتري به عنوان معاون رئيس جمهوري و رياست سازمان حفاظت محيط زيست و ديدگاه هاي ويژه ايشان در مورد آب به ويژه بعد از اعلام اين بحث نظري که «محيط زيست از منظر اينجانب بحث آب است و اگر آب باشد محيط زيستي هست و موضوعاتي همچون حفاظت يوز پلنگ و جلوگيري از انقراض نسل اين حيوان گرچه مهم ولي فرعي و غير اصلي به شمار مي روند»، جو ملتهب تضاد ميان ديدگاه دکتر شريعتمداري با ديدگاه حجتي تازه تر و تندتر شد که حالا مهندس حجتي براي تحقق ديدگاه هاي خودکفايي خود در محصولات کشاورزي با دو مشکل مواجه است. اين مباحث حتي به مطبوعات، به ويژه بعضي از مجلات تخصصي که نگران کشاورزان و کشاورزي کشور بودند نيز کشيده شد. ظاهر قضيه و از منظر رقابت هايي که در ميان بخش خصوصي وجود دارد جاي نگراني هم داشت اما به واقع نگاهي ديگر وجود دارد که مي گويد؛ ماهيت دولت، شرح وظايفش و تکاليفي که برايش تعريف شده با آنچه در عرصه رقابت هاي متداول ميان تجار و توليد کنندگان کالا به ويژه در حوزه کشاورزي وجود دارد کاملا متفاوت است و اين سه ديدگاه حتي اگر متفاوت باشند مکمل يکديگرند و در يک راستا و آن هم تقويت استقلال کشور و حفظ منافع ملي عمل خواهند کرد. به واقع دولت، ماهيتا يک ساختار متناقض اما منسجم و هم سو است. انسجام دولت، به ويژه در ميان وزارتخانه هاي اقتصادي را غالبا برنامه هاي بالادستي و راهبردي تعيين مي کند. اگر دکتر کلانتري مي گويد بايد 30 ميليارد متر مکعب صرفه جويي آب داشته باشيم برنامه ششم مي گويد 22 ميليارد متر مکعب، طبعا برنامه، فصل الخطاب ميان اختلاف ديدگاه هاست مشروط بر آنکه اجرا شود. اگر حجتي بگويد خودکفايي اين يا آن کالا به هر قيمتي برنامه ششم الزام مي کند که مي بايست از هر متر مکعب آب يک کيلو و 600 گرم ماده خشک کالاي کشاورزي حاصل شود يعني بهبود بهره وري، کاهش سطح زير کشت، کاهش ميزان مصرف از آب کشاورزي و اگر حاصل نشد دکتر شريعتمداري به استناد همين برنامه مي گويد واردات آب مجازي يعني واردات کالاي کشاورزي پايين تر از قيمت تمام شده داخل و تامين امنيت غذايي با ترکيبي متقارن و همسو از توليد داخل و واردات. لذا ديدگاه اين سه شخصيت تاثيرگذار در امر کشاورزي و اقتصاد مرتبط به آن به اين دليل که در يک کابينه و در کنار هم حضور دارند و سياست هاي يک رئيس جمهور منتخب را دنبال مي کنند الزاما بايد هم سويي و هم افزايي داشته باشد. طبعا مهندس حجتي که شخصيتي صبور و انعطاف پذير است و سر جنگ و مناقشه يا خودنمايي در مقابل هيچ کس و هيچ چيز را ندارد نمي خواهد به قيمت نابودي سفره هاي آب زير زميني تجديد ناپذير براي مدتي کوتاهِ چند ساله، عّلّم خودکفايي به نام خود برافراشته نمايد همچنين است براي دکتر کلانتري که نه خواسته و نه مي خواهد کشاورزي کشور تعطيل شود. از سوي ديگر دکتر شريعتمداري هم هيچ عهد و پيماني با وارد کنندگان داخلي و شرکت هاي خارجي نبسته است که با قصد نابودي و ناتواني توليد محصولات کشاورزي واردات کالاهاي کشاورزي را به گونه اي بي رويه و نامتقارن گسترش دهد. نگارنده با اين ديدگاه هم نظري دارد که تضادي تعيين کننده يا ريشه اي ميان اين سه شخصيت وجود ندارد لذا پيش بيني مي شود اين سه، به مثابه سه حلقه تکميل کننده و نه متضاد و متقابل، در کابينه تدبير و اميد و بر اساس  منافع ملي کشور و با کمترين مناقشه عمل خواهند کرد.