بهمن دانايي *
تأمين آب و نان 75 ميليون ايراني به‌علاوه تأمين ساير نيازهاي مادي آنها در دنياي امروز با شرايط سخت و سفت حاكم بر جهان كار آساني نيست. ايرانيان مانند هرملت ديگري مي‌خواهند هر روز بر ابعاد و اندازه رفاه و آسايش خود بيفزايند و اين چيز ساده‌اي نيست. برطرف كردن نيازهاي مادي اين مردم و تلاش براي افزايش سطح زندگي آنها و استقلال اقتصادي و سياسي از دنياي نه‌چندان دوستانه امروز، موجب شده است كه «اقتصاد» يك مقوله بسيار بااهميت و ملموس شده و در كنار «فرهنگ» قرار گيرد. مقام معظم رهبري، آيت‌الله خامنه‌اي سال 1393 را به‌دلايل يادشده به سال «فرهنگ» و «اقتصاد» اختصاص دادند. ايشان در ماه‌هاي سپري شده بارها موضوع «اقتصاد مقاومتي» را به مسؤولان دولت، نمايندگان مجلس، فعالان اقتصادي و عموم مردم يادآور شده و ضرورت توجه ويژه به مقوله اقتصاد را مورد تأكيد قرار داده‌اند. دقت در آنچه كه درباره اقتصاد مقاومتي و اهميت مقوله اقتصاد در ماه‌هاي اخير طرح و بحث شده يك‌چيز را به‌خوبي نشان مي‌دهد: توليد ملي و توليد داخلي محور فعاليت‌هاي اقتصاد مقاومتي است و در اين باره هيچ ترديدي وجود ندارد.
مزيت‌هاي توليد
توليد يك اصطلاح عام در ادبيات اقتصادي و يك عمل ويژه در چرخه حيات و كسب و كار و معيشت مردمان يك سرزمين است. توليد به‌معناي خلق يك كالا و يك خدمت است. توليد ملي يعني اينكه سهم عوامل توليد داخلي در مجموع ارزش افزوده يك يا چند كالا سهم غالب باشد. استفاده از عوامل داخلي توليد مثل آب، زمين، سنگ آهن، معدن مس، چاه نفت، ميدان گازي و فراورده‌هايي كه در يك فرايند كه به توليد كالاها منجر شود و در هر كشور و در هر سرزميني حتي كشورهاي با اقتصاد آزاد حرف اول را مي‌زند. هيچ سرزمين و جامعه‌اي نيست كه توليد ملي را به قيمت‌هاي پايين از دست بدهد زيرا توليد داخلي مزيت‌هاي انكارناشدني دارد. ايجاد شغل براي مردم يك جامعه، از مزيت‌هاي بسيار با اهميت توليد داخلي است. اين مسئله براي جامعه ايراني كه اكنون با نرخ بيكاري جوانان مواجه است بسيار با اهميت و ضروري است. معضل اصلي جامعه ايراني در حال حاضر آيا جز اين است كه ميليون‌ها جوان با تحصيلات بالا كاري براي خود نمي‌يابند؟ پس چرا نبايد اهميت توليد را براي همه روشن سازيم و هر كاري كه به اين مقوله آسيب مي‌زند را كنار نگذاريم؟ يكي ديگر از مشكلات امروز اقتصاد ايران ركود گسترده‌اي است كه از سال 1390 شروع و تاكنون نيز ادامه داد. آيا رشد 8/5 درصدي منفي اقتصاد ايران در سال 1391 و منفي 2 درصدي (احتمالي سال 1391) جز با رشد توليد داخلي از زير صفر بيرون مي‌آيد؟ به نظر مي‌رسد اين مسئله آنقدر بديهي است كه ترديدي در ضرورت آن ديده نشود اما متأسفانه برخي ذهن‌هاي نه‌چندان نيرومند و البته احتمالاً دلبسته به منافع زودگذر گروهي و فردي، آن را نمي‌بيند. براي خروج از ركود، رسيدن به موانع توليد و برطرف كردن آنها يك امر اجتناب‌ناپذير است و نبايد بر اين موضوع خدشه وارد شود. از طرف ديگر نيك مي‌دانيم كه مردم ايران مانند مردم همه سرزمين‌ها مي‌خواهند رفاه مادي بيشتري داشته باشند و ثروتمند‌تر شوند تا از اين ثروت در مسير رشد و تعالي معنوي استفاده كنند. اين مسئله بسيارمهمي است كه نبايد به بهانه‌هاي واهي از آن غفلت كنيم.
كالاهاي اساسي
در ميان كالاهاي مورد نياز جامعه ايراني برخي از آنها به دلايل گوناگون اهميت بيشتري دارند. گندم، برنج و شكر از مهم‌ترين كالاهايي هستند كه جامعه ايراني مثل هر جامعه ديگري وابستگي شديدي به مصرف آنها دارد. در كنار اين سه كالا برخي ديگر از كالاها مثل چاي، روغن‌نباتي و كالاهايي مثل ذرت و سويا به‌عنوان غذاي اصلي دام و طيور نيز اهميت فوق‌العاده‌اي در تأمين غذا دارند. از آنجايي كه امنيت‌غذايي مقوله‌اي سرنوشت‌ساز است و رهبران و مسؤولان همه جامعه‌ها با هرگرايش سياسي آن را بخش مهمي از امنيت ملي مي‌دانند. آيا توليد داخلي اين كالاها در ذات اقتصاد مقاومتي قرار نمي‌گيرند؟ ترديد نداشته باشيم كه اقتصاد مقاومتي ضمن همه مزيت‌هايي كه دارد، بيشترين توجه‌اش به‌خودكفايي يا حداقل خوداتكايي در توليد چند قلم كالاي اساسي است كه به آنها اشاره شد. توليد شكر در داخل با استفاده از ظرفيت‌هاي داخلي يك كارشدني است و با يك برنامه‌ريزي جامع كه در آن همه لايه‌ها و ابعاد كار ديده شود، به‌دست مي‌آيد. نبايد اين مسئله را حل‌ناشدني دانست و آن را به رؤيا تبديل كرد. استقلال جامعه ايراني از وابستگي زيان‌آور به شكر خارجي كه دامپينگ شده به بازار ايران روانه مي‌گردد در همين نزديكي‌هاست و اميدواريم در سال 1393 گام‌هايي در مسير رسيدن به اين هدف برداريم. ذهن و عقيده مسؤولان اصلي كشاورزي با رسيدن به مرزهاي بالاي خودكفايي در توليد محصولات اساسي و همچنين شكر مناسب و كارساز است كه آن را در سال اقتصاد و فرهنگ به فال‌نيك مي‌گيريم.
*دبیر انجمن صنفی کارخانجات قند و شکر ایران
تأمين آب و نان 75 ميليون ايراني به‌علاوه تأمين ساير نيازهاي مادي آنها در دنياي امروز با شرايط سخت و سفت حاكم بر جهان كار آساني نيست. ايرانيان مانند هرملت ديگري مي‌خواهند هر روز بر ابعاد و اندازه رفاه و آسايش خود بيفزايند و اين چيز ساده‌اي نيست. برطرف كردن نيازهاي مادي اين مردم و تلاش براي افزايش سطح زندگي آنها و استقلال اقتصادي و سياسي از دنياي نه‌چندان دوستانه امروز، موجب شده است كه «اقتصاد» يك مقوله بسيار بااهميت و ملموس شده و در كنار «فرهنگ» قرار گيرد. مقام معظم رهبري، آيت‌الله خامنه‌اي سال 1393 را به‌دلايل يادشده به سال «فرهنگ» و «اقتصاد» اختصاص دادند. ايشان در ماه‌هاي سپري شده بارها موضوع «اقتصاد مقاومتي» را به مسؤولان دولت، نمايندگان مجلس، فعالان اقتصادي و عموم مردم يادآور شده و ضرورت توجه ويژه به مقوله اقتصاد را مورد تأكيد قرار داده‌اند. دقت در آنچه كه درباره اقتصاد مقاومتي و اهميت مقوله اقتصاد در ماه‌هاي اخير طرح و بحث شده يك‌چيز را به‌خوبي نشان مي‌دهد: توليد ملي و توليد داخلي محور فعاليت‌هاي اقتصاد مقاومتي است و در اين باره هيچ ترديدي وجود ندارد.
مزيت‌هاي توليد
توليد يك اصطلاح عام در ادبيات اقتصادي و يك عمل ويژه در چرخه حيات و كسب و كار و معيشت مردمان يك سرزمين است. توليد به‌معناي خلق يك كالا و يك خدمت است. توليد ملي يعني اينكه سهم عوامل توليد داخلي در مجموع ارزش افزوده يك يا چند كالا سهم غالب باشد. استفاده از عوامل داخلي توليد مثل آب، زمين، سنگ آهن، معدن مس، چاه نفت، ميدان گازي و فراورده‌هايي كه در يك فرايند كه به توليد كالاها منجر شود و در هر كشور و در هر سرزميني حتي كشورهاي با اقتصاد آزاد حرف اول را مي‌زند. هيچ سرزمين و جامعه‌اي نيست كه توليد ملي را به قيمت‌هاي پايين از دست بدهد زيرا توليد داخلي مزيت‌هاي انكارناشدني دارد. ايجاد شغل براي مردم يك جامعه، از مزيت‌هاي بسيار با اهميت توليد داخلي است. اين مسئله براي جامعه ايراني كه اكنون با نرخ بيكاري جوانان مواجه است بسيار با اهميت و ضروري است. معضل اصلي جامعه ايراني در حال حاضر آيا جز اين است كه ميليون‌ها جوان با تحصيلات بالا كاري براي خود نمي‌يابند؟ پس چرا نبايد اهميت توليد را براي همه روشن سازيم و هر كاري كه به اين مقوله آسيب مي‌زند را كنار نگذاريم؟ يكي ديگر از مشكلات امروز اقتصاد ايران ركود گسترده‌اي است كه از سال 1390 شروع و تاكنون نيز ادامه داد. آيا رشد 8/5 درصدي منفي اقتصاد ايران در سال 1391 و منفي 2 درصدي (احتمالي سال 1391) جز با رشد توليد داخلي از زير صفر بيرون مي‌آيد؟ به نظر مي‌رسد اين مسئله آنقدر بديهي است كه ترديدي در ضرورت آن ديده نشود اما متأسفانه برخي ذهن‌هاي نه‌چندان نيرومند و البته احتمالاً دلبسته به منافع زودگذر گروهي و فردي، آن را نمي‌بيند. براي خروج از ركود، رسيدن به موانع توليد و برطرف كردن آنها يك امر اجتناب‌ناپذير است و نبايد بر اين موضوع خدشه وارد شود. از طرف ديگر نيك مي‌دانيم كه مردم ايران مانند مردم همه سرزمين‌ها مي‌خواهند رفاه مادي بيشتري داشته باشند و ثروتمند‌تر شوند تا از اين ثروت در مسير رشد و تعالي معنوي استفاده كنند. اين مسئله بسيارمهمي است كه نبايد به بهانه‌هاي واهي از آن غفلت كنيم.
كالاهاي اساسي
در ميان كالاهاي مورد نياز جامعه ايراني برخي از آنها به دلايل گوناگون اهميت بيشتري دارند. گندم، برنج و شكر از مهم‌ترين كالاهايي هستند كه جامعه ايراني مثل هر جامعه ديگري وابستگي شديدي به مصرف آنها دارد. در كنار اين سه كالا برخي ديگر از كالاها مثل چاي، روغن‌نباتي و كالاهايي مثل ذرت و سويا به‌عنوان غذاي اصلي دام و طيور نيز اهميت فوق‌العاده‌اي در تأمين غذا دارند. از آنجايي كه امنيت‌غذايي مقوله‌اي سرنوشت‌ساز است و رهبران و مسؤولان همه جامعه‌ها با هرگرايش سياسي آن را بخش مهمي از امنيت ملي مي‌دانند. آيا توليد داخلي اين كالاها در ذات اقتصاد مقاومتي قرار نمي‌گيرند؟ ترديد نداشته باشيم كه اقتصاد مقاومتي ضمن همه مزيت‌هايي كه دارد، بيشترين توجه‌اش به‌خودكفايي يا حداقل خوداتكايي در توليد چند قلم كالاي اساسي است كه به آنها اشاره شد. توليد شكر در داخل با استفاده از ظرفيت‌هاي داخلي يك كارشدني است و با يك برنامه‌ريزي جامع كه در آن همه لايه‌ها و ابعاد كار ديده شود، به‌دست مي‌آيد. نبايد اين مسئله را حل‌ناشدني دانست و آن را به رؤيا تبديل كرد. استقلال جامعه ايراني از وابستگي زيان‌آور به شكر خارجي كه دامپينگ شده به بازار ايران روانه مي‌گردد در همين نزديكي‌هاست و اميدواريم در سال 1393 گام‌هايي در مسير رسيدن به اين هدف برداريم. ذهن و عقيده مسؤولان اصلي كشاورزي با رسيدن به مرزهاي بالاي خودكفايي در توليد محصولات اساسي و همچنين شكر مناسب و كارساز است كه آن را در سال اقتصاد و فرهنگ به فال‌نيك مي‌گيريم.
*دبیر انجمن صنفی کارخانجات قند و شکر ایران
نظر شما