علیرضا اکرم زاده
در ميان فهرست بلندبالاي هزاران قلم كالاي صنايع غذايي، صنايع نوشيدني يا به تعبيري صنعت آبگيري از محصولات كشاورزي كه نوع باغي آنها جايگاه خطير و مهمي در چرخاندن اقتصاد صنايع نوشيدني‌ها دارد، سهم حائز اهميتي دارد و شايد اگر نوشيدني‌هايي نظير دوغ را هم به اين فهرست- دست كم در ايران- اضافه كنيم؛، صنايع غذايي بدون آشاميدني‌ها جايگاه امروزي خود را در سبد كالاهاي خانوارها از دست مي‌دهد. طي يك دهه اخير صنعت نوشيدني‌ها در ايران فراز و نشيب‌هاي بسياري را پشت سر گذاشته است كه تأمين كنسانتره كيفي و مورد نياز واحدهاي صنعتي در رأس دغدغه‌هاي مديران اين صنعت بوده است. از آنجا كه در روزهاي نخست مهرماه جاري چهارمين نمايشگاه بين‌المللي نوشيدني‌ها و صنايع وابسته برگزار مي‌شود و احتمالا هنگامي كه اين مطلب را مي‌خوانيد نمايشگاه در حال برگزاري است؛ بعيد نيست كه در دست ديگرتان يك نوشيدني از ميان انبوه نوشابه‌هاي رنگارنگ را برگزيده‌ايد و نوش جان مي‌كنيد! نوشابه‌اي كه (نوشابه به معناي عام كلمه و نه الزاماً نوشابه‌هاي گازدار) پروسه‌اي را از چرخه توليد ميوه يا محصول‌هاي كشاورزي قابل آبگيري نظير همين عصاره‌هاي برنج و... طي مي‌كند تا با طعمي مطابق ذائقه مشتري، موجب لذت و در عين حال تفرج خاطر مصرف‌كننده‌اي شود كه براي آن هزينه كرده است.
اما از مديران صنعتي كه گردش مالي آن در دنيا و حتي ايران سر به فلك مي‌زند و از صدها ميليارد دلار تجاوز مي‌كند، چه انتظاري مي‌رود!؟ اين انتظارات را دست كم در دو آيتم مي‌توان متوقع بود.
1 ـ ارائه فناوري‌هاي نو:
امروزه در R&Dهاي شركت‌هاي موفق دنيا، پژوهشگران آرام و قرار ندارند و با چشم‌اندازي كه از طريق تيم‌هاي ماركتينگ براي آنها ترسيم شده، طرح‌ها و ايده‌هاي جالبي در شرف بررسي و مطالعه است كه مي‌تواند ضامن حضور موفق يك شركت صنايع نوشيدني در قفسه‌هاي فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي و غير زنجيره‌اي در دنيا باشد.
اگرچه در اين رابطه طي يك دهه اخير ابتكار عمل‌هاي جالب و قابل تحسيني از سوي برندهاي معتبر و خوش‌نام داخلي مثل سن‌ايچ، شادلي، تكدانه يا زمزم و... صورت گرفته؛ اما به نظر مي‌رسد اين نوآوري‌ها و تبليغات آن هنوز در عرصه بين‌المللي نمود نيافته و در واقع واحدهاي فرآور‌ي‌كننده انواع نوشيدني‌ها در ايران به‌رغم وجود مزيت‌هاي نسبي فراوان محصولات باغي در كشورمان، هنوز نتوانسته‌اند كارنامه‌اي دست كم در اندازه‌هاي صنعت شيريني و شكلات داشته باشند! اگرچه تحليل عميق چرايي اين انفعال در ابعاد مختلف قابل ارزيابي است و در ظرفيت يك مقاله كوتاه نمي‌گنجد، اما نمي‌توان استفاده از كادرهاي قوي و متخصص در R&Dهاي اين واحدها را ناديده گرفت. كما اينكه اگر با فرآورده‌هاي باغي خاص كشورمان و مطابق ذائقه مشتريان خاورميانه و آسياي ميانه، مبادرت به توليد محصولات ناب و ابداعي نوشيدني نماييم و با تبليغات سازماندهي شده در رسانه‌هاي بين‌المللي به سبد فروشگاه‌ها و مشتريان مشكل‌پسند اروپايي راه پيدا كنيم، سطح كمّي و كيفي ساير توليدات اين صنايع نيز ارتقا مي‌يابد. به طور نمونه وقتي يك شركت تايلندي مي‌تواند با استفاده از تركيبات عصاره برنج، شكر و پروتئين سويا؛ نوشيدني برنج تغليظ شده را توليد و به بازار كشور برنج‌خيزي مثل ايران راهي كند؛ چرا نمي‌توان انتظار مشابه را از واحدهاي صنايع نوشيدني ايراني داشت!؟
2 ـ مسووليت‌پذيري اجتماعي:
مدتي است كه مسووليت‌پذيري اجتماعي نيز به عنوان يكي از اركان اخلاقي و در عين حال فاكتور مؤثر در بازاريابي مورد توجه واحدهاي اقتصادي دنيا قرار گرفته است كه شركت‌هاي صنايع غذايي و نوشيدني نيز در جرگه آنها قرار مي‌گيرند. به ويژه آن كه صنايع نوشيدني براساس مطالعات صورت گرفته از نظر مصرف شكر يا حتي تأثير در آلوده‌سازي منابع آبي دنيا سهم زيادي دارند. در واقع اين مسووليت از سويي مترتب بر تأثير آنها در حفظ سلامت مصرف‌كنندگان است و از سوي ديگر تأثير بر حفاظت از محيط زيست مصرف‌كنندگان!
امروزه شركت‌هاي بزرگ و كوچك محلي با اين استدلال كه اگر آب تازه‌اي نباشد، كسب و كاري هم براي ما وجود نخواهد داشت، به حفظ آب روي آورده‌اند و از حدود يك دهه پيش با نصب تكنولوژي‌هاي جديد و كارآمدتر در كارخانه‌ها، در ميليون‌ها گالن آب صرفه‌جويي مي‌كنند. كما اينكه به همين منظور در سال 2006 ميلادي 18 شركت نوشيدني براي حفظ محيط زيست و مقابله با مشكلات آب و انرژي اتحاديه‌اي را بنيانگذاري كردند.
اگرچه در مورد مباحث اخلاقي ديگر مثل استفاده محدود از شكر و حتي پيش روي به سمت حذف آن؛ بايد واحدها پيش‌دستي كنند و از تدابير محدودكننده استفاده نوشيدني‌هاي چاق‌كننده نظير اقدام اخير مايكل بلومبرگ، شهردار نيويورك كه براي مبارزه با چاقي شهروندان به جنگ ليوان‌هاي بزرگ نوشابه رفته است، استقبال كنند. هر چند در بهار سال 1386 خورشيدي شوراي عالي سلامت در ايران هم عرضه نوشابه در ادارات دولتي را ممنوع كرده بود و وزير جهاد كشاورزي وقت براي جايگزيني دوغ كوشيده بود، اما به نظر مي‌رسد به دليل وابستگي زياد مصرف‌كنندگان دوستدار نوشابه به نوشيدن آن در كنار برخي غذاها، سرمايه‌گذاري در توليد نوشابه‌هاي ذائقه‌پسند كه شكر نداشته باشد و يا جايگزين‌هاي شيرين‌كننده آن براي سلامتي خطرساز نباشد؛ بايد در اولويت قرار گيرد.
کد خبر 20941
نظر شما