محمدرضا مرتضوی - دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت
صنعت در زمان تحریم را می توان باتوجه به دو موضوع مورد بررسی قرار داد. موضوع اول سهم صنعت در تولید ناخالص ملی است. در زمان تحریم، به دلیل عدم تامین قطعات و مواد اولیه، واحدهای صنعتی ایران حتی صنایعی بزرگ بویژه صنایعی که وابستگی بیشتری به خارج داشت، آسیب جدی دیدند. صنعت خودرو یک از این صنایع بود که تولید آن از یک میلیون و صدهزار دستگاه به زیر چهارصد هزار دستگاه رسید. یا برای مثال صنایع های تک، یا صنعت پتروشیمی در زمان تحریم ها در فشار بودند و طبیعی است که سهم صنعت در تولید ناخالص ملی باتوجه به این مسئله کاهش پیدا کرد. موضوع دوم، روحیه صنعتی کشور یا به اصطلاح دارایی صنعت کشور است که در دوران تحریم، آسیبی به آن وارد نشد. دلیل این اتفاق خوب هم، متخصصان داخلی و صاحبان صنعت بودند که با تلاش بسیار سعی در حفظ روحیه صنعتی در کشور داشتند.
پساتحریم در دو حسن بزرگ برای صنعت ما خواهد داشت. اول اینکه لغو تحریم ها می تواند بطور چشم گیری فضای اقتصادی و سیاسی بین المللی را برای ایران باز کند. استقبال وسیع کشورهای خارجی در حوزه های مختلف صنعتی برای همکاری های صنعتی با ایران، بویژه کشورهای اروپایی که صاحب تکنولوژی و از تامین کنندگان قطعاتند و البته دانش فنی قابل اتکایی در صنعت دارند، نشان دهنده بروز اتفاق های خوب برای صنعت ایران در پساتحریم خواهد بود.
ما در دوران تحریم در زمینه صنعتی با چینی ها کار می کردیم که اخلاق تجاری ویژه خودشان را داشتند و من فکر می کنم اروپایی ها، یعنی کشورهایی مثل ایتالیا، فرانسه، آلمان و اسپانیا، شرکای تجاری بهتری برای ما هستند چون سابق همکاری با ایران را پیش از تحریم ها دارند.
خوشبختانه تحریم ها نتوانست دارایی های صنعتی ما را از بین ببرد و باید بخاطر این دستاورد از صاحبان صنایع تشکر کنیم. با وجود تلاش های تحریم کنندگان در آسیب رسانی به صنایع ایران و وضع قوانین نامناسب برای صنعت و عدم ارائه کمک به واحد های صنعتی، به دلیل هوشیاری متخصصین ایران و اقدام به موقع کشور در ورود به حوزه اقتصاد مقاومتی، هرچند ارز مبادلات صنعتی کشور کاهش پیدا کرد اما دارایی های صنعتی ایران در تحریم ها آسیب ندید. ما این حفظ و صیانت از دارایی های صنعتی را مدیون تلاش کارشناسان زبده و متخصصان صنعتی مان هستیم.
اجازه بدید منظورم از حفظ دارایی های صنعتی را با مثالی مشخص کنم. ببینید، ممکن است شما منزلی داشته باشید که خوب اجاره نمی رود و درآمدی از آن کسب نمی کنید اما آن منزل را خوب نگهداری می کنید تا بعد از خروج از دوران رکود، برای آن مستاجر خوبی پیدا کنید. شرایط صنعت ما در دوران تحریم به همین صورت است.
واحدهای کوچک صنعتی در دوران تحریم به چند دلیل با کاهش تولید مواجه شدند. یک دلیل عدم یافتن راهی برای صادرات بود. این واحدها دیگر راهی برای صادرات نداشتند و واحدهای صنعتی بزرگ هم از راه های گران صادارت و واردات را انجام می دادند. من معتقدم که 20 درصد از منابع کشور از جمع تراز مالی خریدو فروش که 180 میلیون دلار بوده، در آن دوران خرج زدن تحریم ها شده و هیچ چیز به کشور اضافه نشده است. در شرایطی که مدیریت اقتصادی بی نظمی بر کشور حاکم بود، چنین هزینه ها به واحدهای صنعتی برای دور زدن تحریم ها تحمیل می شد.
در شرایط فعلی و مدیریت اقتصادی فعلی، وقتی از تحریم بیرون بیاییم چه اتفاقی می افتد؟ ما یک مجموعه اسب زین کرده و کارخانه های خوب و یک بازار 80 میلیونی در ایران، و بازار 400 میلیونی در اطراف کشور داریم. از سوی دیگر دولتی داریم که جای ممکن انضباط مالی دارد. عقل معاش، عقل سیاسی و اجتماعی دارد و اهل زدن و در رفتن نیست.
بنابراین در دوران پساتحریم، اتفاق خوب برای اقتصاد ما، روش خوش بازارهای بین المللی است و بطور قطع، برای راه اندازی واحدهای صنعتی که با توجه به سیاست های غلط اقتصادی گذشته و تحریم ها تعطیل یا نیمه تعطیل شددند، از ظرفیت های بین المللی و شرکت های بزرگ خارجی استفاده خواهیم کرد.
در این زمینه صنعت لبنیات مثال خوبی است. 30 درصد از ظرفیت صنایع لبنی ما خالی است. روسیه کشور همسایه ایران، بزرگترین وارد کننده پنیر در دنیاست البته پنیری که ما تولید می کنیم باب طبع آن ها نیست. ما در مشارکت با خارجی می توانیم به فرمول های لازم برای تولید مناسب کشور هدف صادراتی برسیم و در بازارهای روسیه با دیگر کشورها رقابت کنیم.
رفع تحریم ها چنین مزایای برای اقتصاد ما دارد. برای مثال در دوران تحریم، اروپایی مدعی بودند که پسته ایران آفلاتوکسین دارد که در نهایت هم معلوم شد ندارد و یک دعوای سیاسی بود. صنعت خودروسازی ایران در پساتحریم می تواند با شرکای اروپایی اش ارتباط مستقیم برقرار کند و این یعنی تامین قطعات بهتر و ارتقای کیفی خودروهای ایرانی. در فضای باز بطور حتم صنعت خودروسازی ما که در دوران تحریم ها، استفاده از قطعات نامرغوب چینی را تجربه کرده بود، از آن شرایط رها خواهد شد. پیش از تحریم ها شرکت هایی مثل رنو و پژو درایران بودند که به دلیل فشارهای بین المللی در دهه گذشته از کار ما انصراف دادند اما در پساتحریم، برنامه هایی مثل تولید خودرو در ایران و بازاریابی برای خودروهایی مثل تندر که تولید ایرانند و با مشارکت رنو ساخته می شوند، به جریان خواهد افتاد.
من فکر می کنم اگر مشارکت با این شرکت ها را به بخش خصوصی بسپاریم، استفاده بهترین از فضای بعد از تحریم ها خواهیم داشت.
بطور حتم بدنه اقتصادی دولت مجموعه کلان اقتصاد را بخوبی درک کرده است. پیش بینی من این است که ما حدود آذرماه امسال از تحریم ها خارج شدیم و درفروردین ماه و اردیبهشت ماه سال آینده شاهد تحولات خوبی در قراردادهای بزرگ نفت و گاز، در بخش های تولید و استخراج و صادرات خواهیم بود. بخش پتروشیمی بهبود پیدا خواهد کرد و با برنامه ریزی می توانیم در حوزه محصولات زراعی نزدیک به 12 درصد رشد داشته باشیم.
به نظر من پساتحریم اصلا با شرایط پیش از تحریم ها قابل قیاس نیست. فکر می کنم ما در سال های پساتحریم به 400 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی برسیم. من فکر می کنم بطور قطع، در سال 2016 میلادی رشد عجیبی در کشور خواهیم داشت. صادرات صنعت سیمان و کاشی بهبود پیدا خواهد کرد و در پسا تحریم صنایع شرایط بهتری را تجربه می کنند.
پتروشیمی از نظر وزنی و صادرات وضع بهترین خواهد داشت. سیستم های مالی در ایران متحول خواهند شد و ما با استفاده از امکانات سویف می تواند دوباره از اعتبارات اسنادی مدت دار استفاده کنیم.
ببینید، در حال حاضر یکی از بحران های بزرگ دنیا، پیدا کردن محل مناسبی برای سرمایه گذاری است. اقتصاد چین در حال افول است و کسی در اروپا سرمایه گذاری نمی کند. کشورهای عربی امنیت ندارند و با اقداماتی که عربستان صعودی در پیش گرفته، فضای امنیتی این کشور هم بهم خواهد ریخت. مصر به عنوان یکی از مهم ترین و بزرگترین کشورهای خاورمیانه، آتش زیر خاکستر است. تنها نقطه مناسب برای سرمایه گذاری و تامین انرژی دنیا، ایران است. بازار نفت و گاز ایران، پتروشیمی، سیستم های مدرن آبیاری، بخش ساختمان و پالایشگاه همه پروژه های منتظر اعتبار و سرمایه در کشورمان است.
به نظر من دولت روحانی در شرایط بسیار سخت ثابت کرده که اولا راست می گوید. دوما انضباط مالی دارد و بودجه اش را به موقع تحویل داده است و نشان داده که در حوزه دیپلماسی کار بلد است. این درحالی استکه دولت گذشته درهشت سال انضباط مالی نداشت و در حوزه دیپلماسی هم ناکارآمد بود.
تیم اقتصادی دولت در مجموع نشان داده به تکالیفی که به آن واگذار می شود مقید است. این تکالیف در هیئت دولتی تنظیم می شود که در راس ان دکتر روحانی است و در کنار او نهاوندیان است و درکنار او اسحاق جهانگیری از علاقمندان به صنعت کشور نشسته.
وزیر نفت این دولت یکی از نوابغ صنعت نفت دنیاست. البته من هرگز موافق دولت ها نیستم و دولت را یک بد واجب می دانم اما این مجموعه ای که می بنییم فکر می کنم بتوانند در رسیدن به اهداف اقتصادی درپساتحریم موفق باشند.
در پساتحریم چند موتور پیشران اقتصادی داریم که اگر روشن شوند، قطار اقتصاد را به حرکت درخواهند آورند. به نظر من سال 2016 رشد صنعتی ایران به بیش از 15 درصد خواهد رسید.
صنعت در زمان تحریم را می توان باتوجه به دو موضوع مورد بررسی قرار داد. موضوع اول سهم صنعت در تولید ناخالص ملی است. در زمان تحریم، به دلیل عدم تامین قطعات و مواد اولیه، واحدهای صنعتی ایران حتی صنایعی بزرگ بویژه صنایعی که وابستگی بیشتری به خارج داشت، آسیب جدی دیدند. صنعت خودرو یک از این صنایع بود که تولید آن از یک میلیون و صدهزار دستگاه به زیر چهارصد هزار دستگاه رسید. یا برای مثال صنایع های تک، یا صنعت پتروشیمی در زمان تحریم ها در فشار بودند و طبیعی است که سهم صنعت در تولید ناخالص ملی باتوجه به این مسئله کاهش پیدا کرد. موضوع دوم، روحیه صنعتی کشور یا به اصطلاح دارایی صنعت کشور است که در دوران تحریم، آسیبی به آن وارد نشد. دلیل این اتفاق خوب هم، متخصصان داخلی و صاحبان صنعت بودند که با تلاش بسیار سعی در حفظ روحیه صنعتی در کشور داشتند.
پساتحریم در دو حسن بزرگ برای صنعت ما خواهد داشت. اول اینکه لغو تحریم ها می تواند بطور چشم گیری فضای اقتصادی و سیاسی بین المللی را برای ایران باز کند. استقبال وسیع کشورهای خارجی در حوزه های مختلف صنعتی برای همکاری های صنعتی با ایران، بویژه کشورهای اروپایی که صاحب تکنولوژی و از تامین کنندگان قطعاتند و البته دانش فنی قابل اتکایی در صنعت دارند، نشان دهنده بروز اتفاق های خوب برای صنعت ایران در پساتحریم خواهد بود.
ما در دوران تحریم در زمینه صنعتی با چینی ها کار می کردیم که اخلاق تجاری ویژه خودشان را داشتند و من فکر می کنم اروپایی ها، یعنی کشورهایی مثل ایتالیا، فرانسه، آلمان و اسپانیا، شرکای تجاری بهتری برای ما هستند چون سابق همکاری با ایران را پیش از تحریم ها دارند.
خوشبختانه تحریم ها نتوانست دارایی های صنعتی ما را از بین ببرد و باید بخاطر این دستاورد از صاحبان صنایع تشکر کنیم. با وجود تلاش های تحریم کنندگان در آسیب رسانی به صنایع ایران و وضع قوانین نامناسب برای صنعت و عدم ارائه کمک به واحد های صنعتی، به دلیل هوشیاری متخصصین ایران و اقدام به موقع کشور در ورود به حوزه اقتصاد مقاومتی، هرچند ارز مبادلات صنعتی کشور کاهش پیدا کرد اما دارایی های صنعتی ایران در تحریم ها آسیب ندید. ما این حفظ و صیانت از دارایی های صنعتی را مدیون تلاش کارشناسان زبده و متخصصان صنعتی مان هستیم.
اجازه بدید منظورم از حفظ دارایی های صنعتی را با مثالی مشخص کنم. ببینید، ممکن است شما منزلی داشته باشید که خوب اجاره نمی رود و درآمدی از آن کسب نمی کنید اما آن منزل را خوب نگهداری می کنید تا بعد از خروج از دوران رکود، برای آن مستاجر خوبی پیدا کنید. شرایط صنعت ما در دوران تحریم به همین صورت است.
واحدهای کوچک صنعتی در دوران تحریم به چند دلیل با کاهش تولید مواجه شدند. یک دلیل عدم یافتن راهی برای صادرات بود. این واحدها دیگر راهی برای صادرات نداشتند و واحدهای صنعتی بزرگ هم از راه های گران صادارت و واردات را انجام می دادند. من معتقدم که 20 درصد از منابع کشور از جمع تراز مالی خریدو فروش که 180 میلیون دلار بوده، در آن دوران خرج زدن تحریم ها شده و هیچ چیز به کشور اضافه نشده است. در شرایطی که مدیریت اقتصادی بی نظمی بر کشور حاکم بود، چنین هزینه ها به واحدهای صنعتی برای دور زدن تحریم ها تحمیل می شد.
در شرایط فعلی و مدیریت اقتصادی فعلی، وقتی از تحریم بیرون بیاییم چه اتفاقی می افتد؟ ما یک مجموعه اسب زین کرده و کارخانه های خوب و یک بازار 80 میلیونی در ایران، و بازار 400 میلیونی در اطراف کشور داریم. از سوی دیگر دولتی داریم که جای ممکن انضباط مالی دارد. عقل معاش، عقل سیاسی و اجتماعی دارد و اهل زدن و در رفتن نیست.
بنابراین در دوران پساتحریم، اتفاق خوب برای اقتصاد ما، روش خوش بازارهای بین المللی است و بطور قطع، برای راه اندازی واحدهای صنعتی که با توجه به سیاست های غلط اقتصادی گذشته و تحریم ها تعطیل یا نیمه تعطیل شددند، از ظرفیت های بین المللی و شرکت های بزرگ خارجی استفاده خواهیم کرد.
در این زمینه صنعت لبنیات مثال خوبی است. 30 درصد از ظرفیت صنایع لبنی ما خالی است. روسیه کشور همسایه ایران، بزرگترین وارد کننده پنیر در دنیاست البته پنیری که ما تولید می کنیم باب طبع آن ها نیست. ما در مشارکت با خارجی می توانیم به فرمول های لازم برای تولید مناسب کشور هدف صادراتی برسیم و در بازارهای روسیه با دیگر کشورها رقابت کنیم.
رفع تحریم ها چنین مزایای برای اقتصاد ما دارد. برای مثال در دوران تحریم، اروپایی مدعی بودند که پسته ایران آفلاتوکسین دارد که در نهایت هم معلوم شد ندارد و یک دعوای سیاسی بود. صنعت خودروسازی ایران در پساتحریم می تواند با شرکای اروپایی اش ارتباط مستقیم برقرار کند و این یعنی تامین قطعات بهتر و ارتقای کیفی خودروهای ایرانی. در فضای باز بطور حتم صنعت خودروسازی ما که در دوران تحریم ها، استفاده از قطعات نامرغوب چینی را تجربه کرده بود، از آن شرایط رها خواهد شد. پیش از تحریم ها شرکت هایی مثل رنو و پژو درایران بودند که به دلیل فشارهای بین المللی در دهه گذشته از کار ما انصراف دادند اما در پساتحریم، برنامه هایی مثل تولید خودرو در ایران و بازاریابی برای خودروهایی مثل تندر که تولید ایرانند و با مشارکت رنو ساخته می شوند، به جریان خواهد افتاد.
من فکر می کنم اگر مشارکت با این شرکت ها را به بخش خصوصی بسپاریم، استفاده بهترین از فضای بعد از تحریم ها خواهیم داشت.
بطور حتم بدنه اقتصادی دولت مجموعه کلان اقتصاد را بخوبی درک کرده است. پیش بینی من این است که ما حدود آذرماه امسال از تحریم ها خارج شدیم و درفروردین ماه و اردیبهشت ماه سال آینده شاهد تحولات خوبی در قراردادهای بزرگ نفت و گاز، در بخش های تولید و استخراج و صادرات خواهیم بود. بخش پتروشیمی بهبود پیدا خواهد کرد و با برنامه ریزی می توانیم در حوزه محصولات زراعی نزدیک به 12 درصد رشد داشته باشیم.
به نظر من پساتحریم اصلا با شرایط پیش از تحریم ها قابل قیاس نیست. فکر می کنم ما در سال های پساتحریم به 400 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی برسیم. من فکر می کنم بطور قطع، در سال 2016 میلادی رشد عجیبی در کشور خواهیم داشت. صادرات صنعت سیمان و کاشی بهبود پیدا خواهد کرد و در پسا تحریم صنایع شرایط بهتری را تجربه می کنند.
پتروشیمی از نظر وزنی و صادرات وضع بهترین خواهد داشت. سیستم های مالی در ایران متحول خواهند شد و ما با استفاده از امکانات سویف می تواند دوباره از اعتبارات اسنادی مدت دار استفاده کنیم.
ببینید، در حال حاضر یکی از بحران های بزرگ دنیا، پیدا کردن محل مناسبی برای سرمایه گذاری است. اقتصاد چین در حال افول است و کسی در اروپا سرمایه گذاری نمی کند. کشورهای عربی امنیت ندارند و با اقداماتی که عربستان صعودی در پیش گرفته، فضای امنیتی این کشور هم بهم خواهد ریخت. مصر به عنوان یکی از مهم ترین و بزرگترین کشورهای خاورمیانه، آتش زیر خاکستر است. تنها نقطه مناسب برای سرمایه گذاری و تامین انرژی دنیا، ایران است. بازار نفت و گاز ایران، پتروشیمی، سیستم های مدرن آبیاری، بخش ساختمان و پالایشگاه همه پروژه های منتظر اعتبار و سرمایه در کشورمان است.
به نظر من دولت روحانی در شرایط بسیار سخت ثابت کرده که اولا راست می گوید. دوما انضباط مالی دارد و بودجه اش را به موقع تحویل داده است و نشان داده که در حوزه دیپلماسی کار بلد است. این درحالی استکه دولت گذشته درهشت سال انضباط مالی نداشت و در حوزه دیپلماسی هم ناکارآمد بود.
تیم اقتصادی دولت در مجموع نشان داده به تکالیفی که به آن واگذار می شود مقید است. این تکالیف در هیئت دولتی تنظیم می شود که در راس ان دکتر روحانی است و در کنار او نهاوندیان است و درکنار او اسحاق جهانگیری از علاقمندان به صنعت کشور نشسته.
وزیر نفت این دولت یکی از نوابغ صنعت نفت دنیاست. البته من هرگز موافق دولت ها نیستم و دولت را یک بد واجب می دانم اما این مجموعه ای که می بنییم فکر می کنم بتوانند در رسیدن به اهداف اقتصادی درپساتحریم موفق باشند.
در پساتحریم چند موتور پیشران اقتصادی داریم که اگر روشن شوند، قطار اقتصاد را به حرکت درخواهند آورند. به نظر من سال 2016 رشد صنعتی ایران به بیش از 15 درصد خواهد رسید.
نظر شما