به گزارش پایگاه خبری اقتصاد غذا «فود پرس»، نگاهی به آمارها نشان می دهد در سال گذشته حدود سه میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات روغن نباتی به صورت مستقیم و غیر مستقیم اختصاص یافته است که منجر به تولید دو میلیون و ۲۰۰ هزار تن انواع روغن نباتی و شکستن رکورد تولید روغن نباتی در تاریخ ۸۰ ساله صنعت روغن نباتی شده است.

از این میزان ارز تخصیصی حدود دو میلیارد و ۵۹۹ میلیون دلار صرف واردات مستقیم یک میلیون و ۹۰۰ هزار تن انواع روغن خام شده است و بخش دیگری از آن  مربوط به دانه سویای وارداتی است.

این آمارهای در خور تامل در حالی است که عملا طی سه ماهه پایانی سال ۱۴۰۰ کشور با مشکل تامین روغن نباتی به خصوص برای مصرف کنندگان صنف و صنعت مواجه بوده و ذخایر کشور نیز به حداقل ممکن کاهش یافته است.

به نظر می رسد ادامه تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به کالاهای اساسی در دولت سیزدهم از یک سو و عدم تغییر قیمت روغن نباتی در بازار ایران به بهانه حمایت از مصرف کنندگان باعث شده تا اختلاف قیمت روغن نباتی در کشور با سایر کشورها از جمله کشورهای همسایه به شدت افزایش یابد و انگیزه ای قوی برای قاچاق روغن نباتی از کشور شود.

بررسی تاریخچه تولید و توزیع روغن نباتی در کشور نشان می دهد قبل از اجرای سیاست تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات روغن نباتی در سال ۱۳۹۷ مصرف روغن نباتی در کشور حدود ۱.۴ میلیون بوده است که این رقم به ۲.۲ میلیون تن در سال ۱۴۰۰ افزایش یافته است و در عین حال کشور با کمبود روغن نباتی در زمستان ۱۴۰۰ نیز مواجه بوده است.

واقعیت های موجود  نشان می دهد که بخش مهمی از اختلاف حدود ۸۰۰ هزار تنی تولید و توزیع روغن نباتی قبل از اجرای سیاست ارز ترجیحی و سال گذشته در کشور بلاتکلیف مانده است که در با در نظر گرفتن افزایش صادرات حجمی کالاهای متشکل از روغن نباتی نظیر کیک، بیسکویت، شیرینی و شکلات، چیپس، سس، تن ماهی و ... بخش اعظم این مابه التفاوت آمارها از کشور قاچاق شده است.

رقمی بی سابقه و وحشتناک در بازار روغن نباتی که عملا با در نظر گرفتن سیر صعودی قیمت های جهانی در سال ۱۴۰۰ نشان می دهد از سه میلیارد دلار ارز تخصیصی به روغن نباتی بخش مهم آن از جیب مردم و کشور به جیب قاچاقچیان و کشورهای همسایه رفته است.

نگاهی دقیق تر به عوامل شدت گرفتن قاچاق در سال گذشته به راحتی بیانگر این واقعیت است که سیاست سرکوب قیمت روغن نباتی و پرداخت یارانه مضاعف به این کالا باعث ایجاد انگیزه های بیشتر برای قاچاق پرسود این کالای اساسی در کشور شده است.

بررسی ها نشان می دهد در حالی طی اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ قیمت روغن نباتی توسط سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان تعیین و اعلام شده که میانگین قیمت جهانی انواع روغن خام حدود ۱۱۰۰ دلار در هر تن بوده است که این رقم در حال حاضر به بیش از ۲۰۰۰ دلار افزایش یافته است اما همچنان تعلل دولت در اصلاح قیمت روغن نباتی در بازار به بهانه های مختلف از جمله حمایت از مصرف کنندگان منجر به افزایش و شتاب قاچاق روغن نباتی و همچنین کمبود روغن در کشور شده است.