کشاورزی> بخش کشاورزی طی چند سال گذشته به دلیل نبود مدیریت مناسب در زنجیره تولید با معضل ضایعات محصول دست و پنجه نرم می کند که این امر سبب هدر رفت سرمایه ملی می شود.

ضایعات محصولات کشاورزی معضلی است که طی چندین سال گذشته به دلیل نبود مدیریت مناسب در زنجیره تولید براین بخش سایه انداخته است.

با وجود آنکه توسعه پایدار بخش کشاورزی و دستیابی به امنیت غذایی یکی از سیاست های اقتصاد مقاومتی محسوب می شود اما براساس آخرین آمار فائو نخستین رتبه هدر رفت ضایعات محصولات میوه و تره بار به ایران اختصاص یافته که این امر با این اصل مهم در تضاد است. 

در این راستا سید رضا نورانی رئیس اتحادیه محصولات کشاورزی اظهار داشت:براساس آخرین آمار مجموع تولید محصولات کشاورزی در سال گذشته 112 میلیون تن بوده که 42 تن آن مربوط به محصولات باغی و جالیزی بوده و این میزان تولید درمقایسه با سال 92 ،15.5 درصد رشد داشته است.

وی با اشاره به آمار ضایعات محصولات کشاورزی گفت: در چند روز گذشته سازمان خوارو بارجهانی ( فائو)اعلام کرد که ایران  در 12 مورد از 13 مقوله محصولات کشاورزی در فهرست تولید 40 کشور برتر قرارگرفته که متاسفانه در بخش ضایعات محصولات کشاورزی  رتبه اول در جهان را داراست.

نورانی ادامه داد:سالانه حدود 5 الی 10 میلیارد دلارمنابع کشور از طریق ضایعات محصولات کشاورزی به هدر می رود که امیدواریم با همکاری بخش دولتی و اتاق بازرگانی این معضل برطرف شود.

رئیس اتحادیه محصولات کشاورزی بیان کرد: در بخش میوه و تره بار به دلیل مکانیزه نبودن مراحل کاشت، داشت، برداشت و عرضه محصول به دست مصرف کننده شاهد بیشترین هدر رفت محصولات کشاورزی هستیم که این امر نشان از این دارد که بخش تولید تجربه خوبی در زمینه فنی کسب نکرده و همچنین دربخش مصرف نیز فرهنگ سازی مناسبی صورت نگرفته است.

وی افزود: بخش شیلات و غذاهای دریایی کمترین ضایعات محصولات کشاورزی را به خود اختصاص داده و بیشترین ضایعات محصولات کشاورزی در بخش میوه وتره بار است که امیدواریم برای حل این بحران چاره ای اندیشیده شود .

ضایعات 35 درصدی محصولات کشاورزی

همچنین محمد رضا داوری رئیس انجمن ارگانیکگفت:براساس آخرین آمار سازمان خوارو بار ملل متحد ، سالانه 35 میلیون تن محصولات کشاورزی اعم از صیفی، سبزی و غلات به هدر می رود.

وی با اشاره به آنکه  سالانه 40 تا 60 درصد محصولات کشاورزی دنیا از بین می رود، گفت: اگر این میزان مواد غذایی را به دست افراد نیازمند  برسانیم ، دیگر هیچ گرسنه ای در دنیا وجود نخواهد داشت.

داوری درادامه یادآور شد: ضعف مسائل فرهنگی و تکنولوژی ، مشکلاتی همچون افزایش هدر رفت محصولات در بخش کشاورزی را رقم زده چرا که با توسعه و پیشرفت تکنولوژی کشت گیاهان و افزایش کیفیت، شاهد کاهش ضایعات و دوریز محصولات کشاورزی خواهیم بود.

وی با اشاره به کشت ارگانیک گفت: توسعه و کشت ارگانیک به سبب کیفیت بالای محصولات و سیستم مناسب توزیع از مزرعه تا فروشگاه های عمده فروشی و خرده فروشی،  از راهکارهای مناسب در جهت کاهش ضایعات به شمار می رود.

برآورد 7 الی 8 درصدی ضایعات در بخش باغیانی

علی اشرف منصوری رئیس جهاد کشاورزی استان تهران اظهار داشت: ضایعات در بخش‌های مختلف محصولات کشاورزی متفاوتند اما می‌توان گفت که ده درصد ضایعات این بخش ناشی از نگهداری نهاده‌های کشاورزی است.

وی با اشاره به ضایعات برداشت تولیدات گیاهی در محصولاتی همچون گندم و جو گفت: براساس ارزیابی‌های به عمل آمده میزان ضایعات محصولات گیاهی در مناطق مختلف متفاوت است چرا که مجموع این ضایعات به عواملی همچون نحوه تهیه زمین زمان برداشت و میزان برداشت متفاوت است اما در مجموع میزان ضایعات این بخش در برخی مزارع 5 درصد و در برخی دیگر بیش از این میزان است.

منصوری با اشاره به ضایعات حوزه باغبانی گفت: میانگین ضایعات این بخش که ناشی از نگهداری محصولات در سردخانه‌ها حدود 7 الی 8 درصد برآورد شده است.

رئیس جهاد کشاورزی استان تهران در پاسخ به این سوال که میزان هدر رفت اعلام شده از سوی سازمان فائو را تأیید می‌کند یا خیر بیان داشت: در واقع منشأ میزان اعلام شده ضایعات از سوی سازمان خواروبار کشاورز جهانی را بایستی بررسی کنیم چرا که همه ضایعات مربوط به بخش تولید نیست و بخش‌های دیگری همچون خدمات، بازرگانی، صنایع تبدیلی و تکمیلی، حمل و نقل و... در این امر موثر هستند.

وی با اشاره به راهکارهای کاهش ضایعات محصولات کشاورزی عنوان کرد: در تولید محصولات کشاورزی بایستی از ضایعات نهاده‌های مصرفی عمل، بذر، کود، سم با انجام عملیات به زراعی و به نژادی جلوگیری بعمل آورند و در این راستا حجم عمده‌ای از آموزش ها را در شهرستان‌ها به صورت متمرکز دنبال می‌کنیم.

گفتنی است که در دولت یازدهم خطوط اعتباری مکانیزاسیون به استان‌های مختلف اعلام شده تا براساس آن تکنولوژی را بر زراعت باغبانی و دامداری افزایش دهیم بنابراین از کشاورزان استدعا داریم در فرصت پیش آمده برای تأمین تجهیزات و خرید ماشین آلات مورد نیاز استفاده کنند و از این‌رو همکاران در شهرستان‌های مختلف آماده دریافت مدارک و تحویل به بانک کشاورزی هستند.

منصوری با اشاره به راهکارهای جلوگیری از ضایعات باغبانی بیان کرد: در این راستا لازم است تعداد سردخانه‌ها و صنایع تبدیلی را افزایش دهیم و می‌توان گفت که بخشی از صنایع که در حال احداث با مشکلات کمبود منابع مالی مواجه شدند که اخیرا در قالب طرح‌های اقتصاد مقاومتی خطوط اعتباری جدیدی به استان‌ها ابلاغ شده که صنایعی که در تعطیلی و نیمه تعطیلی بسر می‌برند می‌توانند پس از ثبت نام از این تسهیلات استفاده کنند چرا که این امر می‌تواند به کاهش ضایعات فراوری محصولات کشاورزی کمک شایانی نماید.

بر اساس این گزارش با توجه به محدودیت منابع آبی و هدر رفت میزان قابل توجه محصولات کشاورزی، باید راه چاره ای برای حل این معضل به کار گرفته شود چرا که این امر زنگ خطری برای سرمایه ملی کشور به شمار می رود.

منبع:باشگاه خبرنگاران