فرزاد طلاکش - دبیر انجمن تخم مرغ شناسنامه دار ایران

افزایش قابل توجه قیمت نهاده های تولید نسبت به سال گذشته قیمت تمام شده محصول تخم مرغ را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار داد است چراکه حدود 80 درصد قیمت تمام شده این محصول به قیمت نهاده های تولید وابسته است و تاثیر قابل توجهی در قیمت مصرف کننده نهایی دارد.

چالش اصلی تولیدکنندگان صنعت تخم مرغ طی سال های گذشته ورود دولت به بازار با هدف قیمتگذاری بوده است، به طوری که دولت در زمان افزایش قیمت ها خود را ملزم به دخالت در بازار این کالای اساسی می داند در حالی که در زمان نزول قیمت کالا که تولیدکننده متضرر شده است خود را ملزم به حمایت از تولیدکننده و جبران زیان او به اشکالی چون پرداخت یارانه یا تسهیلات ارزان قیمت نمی داند. احتمال افزایش نرخ ارز دولتی در سال آینده تا 5700 تومان نیز به یکی از نگرانی های اصلی تولیدکنندگان تخم مرغ کشور مبدل شده است چراکه این افزایش به معنای رشد 1500 تومانی (36 درصدی) در قیمت تمام شده مطلق دلاری تولید است که با احتساب هزینه هایی چون حمل و نقل پیش بینی افزایش 40 درصدی در قیمت تمام شده تولید تخم مرغ در سال آینده دور از ذهن نیست.

از سوی دیگرعدم حمایت های دولت از فعالیت بهداشتی در این رشته، افزایش تعداد مرغداری های غیرمجاز را به دنبال داشته است در حالی که دولت می بایست با جلوگیری از تولید غیرمجاز تخم مرغ در کشور تولید این محصول تحت مدیریت مشخص را تشویق کند. قیمت تخم مرغ در ماه ها و روزهای گذشته روند صعودی داشته است و همین موضوع سبب شده عده ای به صورت فصلی وارد این فعالیت شده و با افزایش تولید کل، زمینه را برای کاهش قیمت این محصول فراهم کنند به طوری که در شرایط اوج مصرف قیمت تخم مرغ در روزهای گذشته حدود 2000 تومان کاهش یافته و زمینه زیان مرغداران را فراهم کرده است که البته این شرایط می تواند با ورود به فصل های بهار و تابستان و کاهش تقاضا تشدید شود.

مشکلات بخش مصرف نیز جنبه دیگر چالش این روزهای صنعت تخم مرغ کشور است؛ تا به امروز تنظیم بازار صحیحی در بازار تخم مرغ کشور صورت نگرفته است به طوری که مقررات دولتی نتوانسته اند نظام عرضه ای مدرن که محصول سالم و بهداشتی به دست مردم برساند ایجاد کنند، این درحالی است که کشور ما مقام دهم تولید تخم مرغ در جهان را داراست. در حالی که تخم مرغ به عنوان یک کالای اساسی می بایست مشخصات سلامت را دارا باشد، 80 درصد این محصول به صورت فله به بازار مصرف عرضه می شود و هیچ تدبیری از سوی دولت برای عرضه بسته بندی و بهداشتی تخم مرغ به عنوان محصول پروتئینی فسادپذیر صورت نگرفته است که این موضوع کاهش رقابت پذیری تولیدکنندگان تخم مرغ بسته بندی و شناسنامه دار در مقابل عرضه کنندگان فله ای را به دنبال داشته چراکه عموم مردم تمایز مشخصی میان کالای فله و بسته بندی در ذهن نداشته  و صرفا به دنبال خرید کالای ارزان تر هستند.

از سوی دیگر دولت برای سال های زیادی با چالش ذخیره سازی تخم مرغ با هدف تنظیم بازار این کالا رو به رو بوده است، که با سرمایه گذاری قابل توجهی که در کشور صورت گرفته است در حال حاضر دوازده واحد تولید مایع و پودر پاستوریزه تخم مرغ در کشور فعال هستند که نه تنها قادر به تامین نیازهای کارخانجاتی چون کیک و کلوچه و سس هستند، محصولاتی قابل نگه داری در سردخانه تولید می کنند که می تواند به دوردست ترین نقاط نیز صادر شود. با این وجود صنایع غذایی الزامی به استفاده از این محصولات پاستوریزه نداشته که می تواند نوعی سطحی نگری در نظام بهداشتی و اقتصادی تلقی شود.

نکته آخر در ارتباط با واردات تخم مرغ توسط دولت به منظور تنظیم بازار آشفته این روزهای بازار تخم مرغ است که متاسفانه با وجود تولید مکفی آن در کشور صورت گرفته  و به همین علت تاثیر معناداری در تعدیل قیمت این کالا نداشته است؛ هر عدد تخم مرغ این روزها حداقل با قیمت 800 تومان در سطح خرده فروشی به دست مصرف کننده می رسد در حالی قیمت این کالا نباید بیش از 650 تومان باشد. بیش از دو سال است که درخواست تولیدکنندگان تخم مرغ شناسنامه دار ایران برای درج قیمت مصرف کننده روی تخم مرغ با مخالفت دولت مواجه است، در حالی که این کالا در عمل با قیمت مورد تایید دولت به دست مصرف کننده نهایی نمی رسد.