صنایع غذایی> به گفته حسین چمنی، کارشناس صنایع‌لبنی، ذهنیت تقلب در محصولات شرکتی، مردم را به سمت استفاده از محصولات فله‌ای برده و همین موضوع باعث افزایش 50 درصدی تب مالت در سه سال اخیر شده است.
صنعت لبنیات با یک‌هزار و 100 واحد تولیدی که محصولاتشان در سطحی گسترده در داخل و خارج از کشور به فروش می‌رسد، یکی از صنایع بزرگ کشور است، اما این روزها این صنعت به دلایل مختلف در مذان اتهام تقلب قرار گرفته و کمتر کسی است که وقتی از محصولات لبنی استفاده می‌کند، به این فکر نباشد که با هر جرعه چه میزان پالم را سر کشیده و یا اینکه هر تکه پنیر چه میزان چربی غیرقانونی دارد. این مسایل در حال حاضر بازار مصرف صنایع لبنی را تحت‌تاثیر قرار داده است؛ به طوری که به گفته حسین چمنی، کارشناس صنایع‌لبنی، «ذهنیت تقلب در محصولات شرکتی، مردم را به سمت استفاده از محصولات فله‌ای برده و همین موضوع باعث افزایش 50 درصدی تب مالت در سه سال اخیر شده است.» آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح گفت‌وگوی خبرگزاری خبرآنلاین با حسین چمنی است.
روغن پالم و موجی که در این باره به راه افتاد، به نوعی باعث نگرانی مردم و خودداری آنها از مصرف شد. آیا این‌گونه تقلب‌ها در صنعت شیر همیشه اتفاق می‌افتاده است؟
در هر صنعتی امکان تقلب هست، اما درباره پالم در شیر آنچه عنوان شد، نوعی فضاسازی غیرواقعی بود. نیت خیر آقای قاضی‌زاده‌هاشمی را در اطلاع‌رسانی زیر سوال نمی‌برم، اما برداشت‌های غلطی انجام شد. البته بسیار زود در مجلس هم مشخص شد موج پالم به غلط ایجاد شده است. وزارت بهداشت هم اگر آن روز مطمئن شد که پالم روغن بدی است، باید سریع اقدام می‌کرد و این موضوع گناه صنایع نبود، زیرا تر و خشک با هم سوختند. در واقع در این صنعت تعداد کمی متقلب بودند؛ بقیه به صورت قانونی از این محصول استفاده می‌کردند.
منظور شما این است که برخی از محصولات به‌صورت قانونی اقدام به استفاده از پالم در محصولات خود می‌کنند؟
بله، برای 8 محصول اجازه استفاده از چربی گیاهی صادر شده و 460مجوز برای این کار صادر شد. این مجوز‌ها را وزارت بهداشت داده بود، اما فضاسازی‌ها به غلط این حس را ایجاد کرد که قصد تقلب وجود داشته است.
خب چرا از این روغن در محصولات استفاده می‌شود؟ آیا فقط در محصولات لبنی مصرف چربی‌های گیاهی را داریم؟
در هیچ کجای دنیا روغن پالم ممنوع‌الورود و ممنوع‌الاستفاده نیست؛ محدوده مصرف روغن و چربی‌ها چه گیاهی و چه دامی تعریف دارد و در اصل باید فرهنگ تغذیه مردم درست شود. این‌گونه نیست که این محصول تنها در فرآورده‌های لبنی و شیر باشد.
در شیر مگر چقدر چربی داریم؟ چربی اصلی در آشپزخانه‌هاست و پالم در روغن سرخ‌کردنی از سر و کول آشپزخانه‌ها بالا می‌رود. در صد بالایی از روغن سرخ‌کردنی باید پالم باشد تا بتوان به عنوان سرخ‌کردنی از آن استفاده کرد.
ما به مردم نیاموختیم سبک آشپزی خود را عوض کنند. نگفتیم قورمه سبزی کم چرب بخورید و از روش‌های آب پز و بخارپز استفاده کنید، اما به مردمی که همین‌طوری هم شیر نمی‌خورند، گفتیم شیر کم چربی بخورید.
چرا برای مبری کردن صنعت شیر از این تقلب، نسبت به معرفی متخلفان اقدامی نشد؟
ما هم به همین موضوع معترض هستیم. اداره استاندارد و وزارت بهداشت نباید در معرفی تعداد شرکت‌هایی که متخلف بودند، تردید می‌کرد، اما در معرفی آنها به مردم کوتاهی شده و به‌گونه‌ای اطلاع‌رسانی شد که مردم تصور کردند تمام صنعت شیر آلوده به تقلب است.
به نظر من عده‌ای خواسته و یا ناخواسته در حال آسیب زدن به صنعت شیر هستند. برای مثال، درباره وجود وایتکس در شیر موج شدیدی ایجاد شد؛ در صورتی که هیچ‌کس ندید که یک مورد کارخانه یا دامداری به خاطر وایتکس مواخذه شود. حتی یک مورد نداشتیم کسی به یک مرجع قضایی برای شکایت از وجود وایتکس مراجعه کند، ولی همه درباره‌اش صحبت کردند و یک شایعه تبدیل به معضل شد.
کسی که این موضوع را مطرح کرد نیز نتوانست مدرک مستدلی ارائه کند. ما همان زمان خواهان برخورد قضایی با این موضوع شدیم و خواستیم ذهن مردم روشن شود، اما مسوولان امر موضوع را نادیده گرفتند.
درباره موضوع کم فروشی نیز همین رویداد اتفاق افتاد. در مرحله اول اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها قیمت تمام شده محصولات بالا رفت و دولت قبل به ما اجازه افزایش قیمت نمی‌داد و می‌خواست به‌صورت مصنوعی بعد تورم‌زایی طرح را کنترل کند. به شرکت‌ها اجازه افزایش قیمت ندادند، اما اجازه دادند وزن محصولات تغییر کنند و کاهش وزن اتفاق بیفتد.
ما این کاهش وزن را روی محصول هم درج کردیم و به مردم دروغ نگفتیم؛ در صورتی که گفته شد صنعت لبنیات کم‌فروشی می‌کند. این‌گونه نبود و دستور از بالا آمده بود؛ اما آثار روانی که ایجاد شد، بسیار منفی بود. در واقع بخشی از جو بدبینی که ایجاد شده غیرمنصفانه است. اگر از بالا به موضوع نگاه شود، می‌بینید مسایلی که درباره حوزه گرانی لبنیات مطرح می‌شود، تقصیر لبنیاتی‌ها نیست.
شما عنوان می‌کنید افزایش قیمت دست لبنیاتی‌ها نیست. پس چه چیزی بر این موضوع تاثیر دارد؟
وقتی 92 درصد قیمت تمام شده محصول توسط دولت و نهاد‌های خارج از تولید مشخص می‌شود، ما چطور ما می‌توانیم روی ان اعمال نظر داشته باشیم؟ چطور برای کاهش یا حفظ قیمت اقدام کنیم؛ در حالی که 70 درصد نرخ شیرخام، 12 درصد بسته‌بندی، 14 درصد دستمزد و 4 درصد انرژی مستقیم یا غیرمستقیم توسط دولت تعیین می‌شود؟ ما چه کنیم؟ مگر یک تولیدکننده چقدر قدرت مانور دارد؟
اما متاسفانه همه نگاه‌ها متوجه صنعت شیر است. حتی افزایش قیمت ما به معنای افزایش درآمد نیست. افزایش قیمت‌ها به صنعت شیر تحمیل می‌شود و همین الان هم افزایش قیمت شیرخام مطرح است و اگر اتفاقی بیفتد، حداقل 15درصد افزایش قیمت شیر داریم.
ما از طرف دولت برای خرید گران‌تر شیر تحت فشار هستیم. ما اگر این کار را بکنیم و افزایش نرخ هم ندهیم که جای همین امروزمان نشسته‌ایم و هیچ افزایش درآمدی برای صنعت شیر اتفاق نمی‌افتد. اگر شیر گران شود، شک نکید تمام انگشت‌ها به سمت صنعت لبنیات اشاره می‌رود. برای همین ما ماه‌هاست با این موضوع مخالفت می‌کنیم.
در کل این اتفاقات چه تاثیری بر سلامت مردم دارد؟
چنین موج‌هایی با ایجاد ذهنیت تقلب در محصولات شرکتی مردم را به سمت استفاده از محصولات صنعتی سوق داد. همین موضوع باعث افزایش 50 درصدی تب مالت در سه سال اخیر شده است. متاسفانه مردم را به این سمت را هل دادند. بعد که می‌گوییم چرا با چنین مراکزی برخورد نمی‌کنید؛ جالب است که می‌گویند ما به اینها مجوز نداده‌ایم. این دستگاه‌ها مسوول هستند. مگر می‌شود بدون مجوز فعالیت کرد. اگر می‌شود، ما هم امشب مجوز‌هایمان را پاره کنیم و فردا هر کار خواستیم بکنیم.
این مراکز غیرمجاز فروشگاه‌های دو سه دهنه علنی در بهترین مراکز تجاری شهرها زده‌اند و روزی چندین هزار نفز ار این 3هزار واحد خرید می‌کنند، اما مسئولی برای نظارت بر اینها نداریم و کسی پیگیری نمی‌کند این محصولات لبنی در چه شرایطی تولید می‌شود. این درحالی است که شرکت‌های لبنیات همه چیز را به شدت کنترل می‌کنند و احتمال آلودگی‌ها در حداقل است، ولی متاسفانه بی‌مهری‌ها در مورد صنایع لبنیات وجود دارد.
نظارت بر روی محصولات لبنی چگونه است؟ چرا فکر می‌کنید احتمال تقلب در این صنعت برای مردم باورپذیر است؟
متاسفانه نگاه به به موضوع شیر گسترده نیست. ما در جامعه بخش‌های نظارتی را داریم و دستگاه‌های نظارتی باید بتوانند به مردم اطمینان بدهند که محصولات لبنی سالم است. در مورد تقلب‌های طرح شده انتظار مردم انتشار اسامی و برخورد با متخلفان بود اما هیچ اسمی منتشر نشد.
ما یک‌هزار و 100 واحد لبنی فعال داریم که محصول در مغازه‌ها عرضه می‌شود و این صنعت رقابتی‌ترین صنعت در کشور است. در این مجموعه، 2 میلیون دامدار وجود دارد که هر کدام امکان تخلف دارند. پس اگر تخلفی هم انجام شد، باید معرفی شوند، اما اطلاع‌رسانی ناقص انجام می‌شود. امکان وقوع تقلب گسترده در صنعت شیر وجود ندارد؛ مگر در دو حالت یا دستگاه نظارتی خواب بوده یا خریده شده باشد.
مریم مهران
صنعت لبنیات با یک‌هزار و 100 واحد تولیدی که محصولاتشان در سطحی گسترده در داخل و خارج از کشور به فروش می‌رسد، یکی از صنایع بزرگ کشور است، اما این روزها این صنعت به دلایل مختلف در مذان اتهام تقلب قرار گرفته و کمتر کسی است که وقتی از محصولات لبنی استفاده می‌کند، به این فکر نباشد که با هر جرعه چه میزان پالم را سر کشیده و یا اینکه هر تکه پنیر چه میزان چربی غیرقانونی دارد. این مسایل در حال حاضر بازار مصرف صنایع لبنی را تحت‌تاثیر قرار داده است؛ به طوری که به گفته حسین چمنی، کارشناس صنایع‌لبنی، «ذهنیت تقلب در محصولات شرکتی، مردم را به سمت استفاده از محصولات فله‌ای برده و همین موضوع باعث افزایش 50 درصدی تب مالت در سه سال اخیر شده است.» آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح گفت‌وگوی خبرگزاری خبرآنلاین با حسین چمنی است.
روغن پالم و موجی که در این باره به راه افتاد، به نوعی باعث نگرانی مردم و خودداری آنها از مصرف شد. آیا این‌گونه تقلب‌ها در صنعت شیر همیشه اتفاق می‌افتاده است؟
در هر صنعتی امکان تقلب هست، اما درباره پالم در شیر آنچه عنوان شد، نوعی فضاسازی غیرواقعی بود. نیت خیر آقای قاضی‌زاده‌هاشمی را در اطلاع‌رسانی زیر سوال نمی‌برم، اما برداشت‌های غلطی انجام شد. البته بسیار زود در مجلس هم مشخص شد موج پالم به غلط ایجاد شده است. وزارت بهداشت هم اگر آن روز مطمئن شد که پالم روغن بدی است، باید سریع اقدام می‌کرد و این موضوع گناه صنایع نبود، زیرا تر و خشک با هم سوختند. در واقع در این صنعت تعداد کمی متقلب بودند؛ بقیه به صورت قانونی از این محصول استفاده می‌کردند.
منظور شما این است که برخی از محصولات به‌صورت قانونی اقدام به استفاده از پالم در محصولات خود می‌کنند؟
بله، برای 8 محصول اجازه استفاده از چربی گیاهی صادر شده و 460مجوز برای این کار صادر شد. این مجوز‌ها را وزارت بهداشت داده بود، اما فضاسازی‌ها به غلط این حس را ایجاد کرد که قصد تقلب وجود داشته است.
خب چرا از این روغن در محصولات استفاده می‌شود؟ آیا فقط در محصولات لبنی مصرف چربی‌های گیاهی را داریم؟
در هیچ کجای دنیا روغن پالم ممنوع‌الورود و ممنوع‌الاستفاده نیست؛ محدوده مصرف روغن و چربی‌ها چه گیاهی و چه دامی تعریف دارد و در اصل باید فرهنگ تغذیه مردم درست شود. این‌گونه نیست که این محصول تنها در فرآورده‌های لبنی و شیر باشد.
در شیر مگر چقدر چربی داریم؟ چربی اصلی در آشپزخانه‌هاست و پالم در روغن سرخ‌کردنی از سر و کول آشپزخانه‌ها بالا می‌رود. در صد بالایی از روغن سرخ‌کردنی باید پالم باشد تا بتوان به عنوان سرخ‌کردنی از آن استفاده کرد.
ما به مردم نیاموختیم سبک آشپزی خود را عوض کنند. نگفتیم قورمه سبزی کم چرب بخورید و از روش‌های آب پز و بخارپز استفاده کنید، اما به مردمی که همین‌طوری هم شیر نمی‌خورند، گفتیم شیر کم چربی بخورید.
چرا برای مبری کردن صنعت شیر از این تقلب، نسبت به معرفی متخلفان اقدامی نشد؟
ما هم به همین موضوع معترض هستیم. اداره استاندارد و وزارت بهداشت نباید در معرفی تعداد شرکت‌هایی که متخلف بودند، تردید می‌کرد، اما در معرفی آنها به مردم کوتاهی شده و به‌گونه‌ای اطلاع‌رسانی شد که مردم تصور کردند تمام صنعت شیر آلوده به تقلب است.
به نظر من عده‌ای خواسته و یا ناخواسته در حال آسیب زدن به صنعت شیر هستند. برای مثال، درباره وجود وایتکس در شیر موج شدیدی ایجاد شد؛ در صورتی که هیچ‌کس ندید که یک مورد کارخانه یا دامداری به خاطر وایتکس مواخذه شود. حتی یک مورد نداشتیم کسی به یک مرجع قضایی برای شکایت از وجود وایتکس مراجعه کند، ولی همه درباره‌اش صحبت کردند و یک شایعه تبدیل به معضل شد.
کسی که این موضوع را مطرح کرد نیز نتوانست مدرک مستدلی ارائه کند. ما همان زمان خواهان برخورد قضایی با این موضوع شدیم و خواستیم ذهن مردم روشن شود، اما مسوولان امر موضوع را نادیده گرفتند.
درباره موضوع کم فروشی نیز همین رویداد اتفاق افتاد. در مرحله اول اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها قیمت تمام شده محصولات بالا رفت و دولت قبل به ما اجازه افزایش قیمت نمی‌داد و می‌خواست به‌صورت مصنوعی بعد تورم‌زایی طرح را کنترل کند. به شرکت‌ها اجازه افزایش قیمت ندادند، اما اجازه دادند وزن محصولات تغییر کنند و کاهش وزن اتفاق بیفتد.
ما این کاهش وزن را روی محصول هم درج کردیم و به مردم دروغ نگفتیم؛ در صورتی که گفته شد صنعت لبنیات کم‌فروشی می‌کند. این‌گونه نبود و دستور از بالا آمده بود؛ اما آثار روانی که ایجاد شد، بسیار منفی بود. در واقع بخشی از جو بدبینی که ایجاد شده غیرمنصفانه است. اگر از بالا به موضوع نگاه شود، می‌بینید مسایلی که درباره حوزه گرانی لبنیات مطرح می‌شود، تقصیر لبنیاتی‌ها نیست.
شما عنوان می‌کنید افزایش قیمت دست لبنیاتی‌ها نیست. پس چه چیزی بر این موضوع تاثیر دارد؟
وقتی 92 درصد قیمت تمام شده محصول توسط دولت و نهاد‌های خارج از تولید مشخص می‌شود، ما چطور ما می‌توانیم روی ان اعمال نظر داشته باشیم؟ چطور برای کاهش یا حفظ قیمت اقدام کنیم؛ در حالی که 70 درصد نرخ شیرخام، 12 درصد بسته‌بندی، 14 درصد دستمزد و 4 درصد انرژی مستقیم یا غیرمستقیم توسط دولت تعیین می‌شود؟ ما چه کنیم؟ مگر یک تولیدکننده چقدر قدرت مانور دارد؟
اما متاسفانه همه نگاه‌ها متوجه صنعت شیر است. حتی افزایش قیمت ما به معنای افزایش درآمد نیست. افزایش قیمت‌ها به صنعت شیر تحمیل می‌شود و همین الان هم افزایش قیمت شیرخام مطرح است و اگر اتفاقی بیفتد، حداقل 15درصد افزایش قیمت شیر داریم.
ما از طرف دولت برای خرید گران‌تر شیر تحت فشار هستیم. ما اگر این کار را بکنیم و افزایش نرخ هم ندهیم که جای همین امروزمان نشسته‌ایم و هیچ افزایش درآمدی برای صنعت شیر اتفاق نمی‌افتد. اگر شیر گران شود، شک نکید تمام انگشت‌ها به سمت صنعت لبنیات اشاره می‌رود. برای همین ما ماه‌هاست با این موضوع مخالفت می‌کنیم.
در کل این اتفاقات چه تاثیری بر سلامت مردم دارد؟
چنین موج‌هایی با ایجاد ذهنیت تقلب در محصولات شرکتی مردم را به سمت استفاده از محصولات صنعتی سوق داد. همین موضوع باعث افزایش 50 درصدی تب مالت در سه سال اخیر شده است. متاسفانه مردم را به این سمت را هل دادند. بعد که می‌گوییم چرا با چنین مراکزی برخورد نمی‌کنید؛ جالب است که می‌گویند ما به اینها مجوز نداده‌ایم. این دستگاه‌ها مسوول هستند. مگر می‌شود بدون مجوز فعالیت کرد. اگر می‌شود، ما هم امشب مجوز‌هایمان را پاره کنیم و فردا هر کار خواستیم بکنیم.
این مراکز غیرمجاز فروشگاه‌های دو سه دهنه علنی در بهترین مراکز تجاری شهرها زده‌اند و روزی چندین هزار نفز ار این 3هزار واحد خرید می‌کنند، اما مسئولی برای نظارت بر اینها نداریم و کسی پیگیری نمی‌کند این محصولات لبنی در چه شرایطی تولید می‌شود. این درحالی است که شرکت‌های لبنیات همه چیز را به شدت کنترل می‌کنند و احتمال آلودگی‌ها در حداقل است، ولی متاسفانه بی‌مهری‌ها در مورد صنایع لبنیات وجود دارد.
نظارت بر روی محصولات لبنی چگونه است؟ چرا فکر می‌کنید احتمال تقلب در این صنعت برای مردم باورپذیر است؟
متاسفانه نگاه به به موضوع شیر گسترده نیست. ما در جامعه بخش‌های نظارتی را داریم و دستگاه‌های نظارتی باید بتوانند به مردم اطمینان بدهند که محصولات لبنی سالم است. در مورد تقلب‌های طرح شده انتظار مردم انتشار اسامی و برخورد با متخلفان بود اما هیچ اسمی منتشر نشد.
ما یک‌هزار و 100 واحد لبنی فعال داریم که محصول در مغازه‌ها عرضه می‌شود و این صنعت رقابتی‌ترین صنعت در کشور است. در این مجموعه، 2 میلیون دامدار وجود دارد که هر کدام امکان تخلف دارند. پس اگر تخلفی هم انجام شد، باید معرفی شوند، اما اطلاع‌رسانی ناقص انجام می‌شود. امکان وقوع تقلب گسترده در صنعت شیر وجود ندارد؛ مگر در دو حالت یا دستگاه نظارتی خواب بوده یا خریده شده باشد.
مریم مهران
نظر شما