منصور انصاری
آن يكي شيــر است اندر باديه
آن يكي شيــــر است اندر باديه
آن يكي شير است كه آدم ميخورد
آن يكي شير است كه آدم ميخورد
جنگ ميان شيران جنگل و اندر باديه نيست، جنگ قيمت شيري است اندر باديه البته بعد از پاستوريزاسيون، هموژنيزه و بعضا استريليزاسيون كه توسط آدم خورده ميشود و ميگويند خوردنش نيز لازم و بسيار ضروري است و خود حكايتي است اندر سلامت كه مثنوي هفتاد من كاغذ است و تمام! پس بايد بر سر قيمت آن هم براي بقاي توليدش و هم براي صنايع و براي تداوم مصرفش جنگ گفتاري و بحث گفتماني كرد. همان مفهومي كه روشنفكران اندر عالم سياست و جامعهشناسي ديسكورساش (Discourse) نامند و راهكاري براي برونرفت از بحرانش پيشنهاد داد، از يك سو وزير جهاد كشاورزي در مسير اثبات جمله رئيسجمهور كه گفته بود: حمايت اين دولت از كشاورزي بينظير است با مباهات البته فروتني و تواضع در روزهاي آغازين تيرماه گفت قيمت 1440 تومان براي هر كيلو شير را مصوب كرديم و اين قيمت را سازمان حمايت و ساير ارگانهاي مرتبط نيز تأييد كردهاند و بعد از آن مهندس قلندري دامدار سرشناس گرگاني كه فوراً تماس گرفت و به نگارنده گفت مقالهاي بنويس و قدرداني اينجانب و تعدادي از دامداران صنعتي استان گلستان را به خاطر اين مجاهدت وزير اعلام كن، تا وقتي كه شبهنگام بعد از روز اعلام اين خبر سيروس روستا رئيس هيأت مديره اتحاديه سراسري و مديرعامل اتحاديه دامداران استان فارس اين موضوع را در بحثي طولاني و بيش از يك ساعت تلفني در ابعاد مختلف مورد مداقه و گفتگوي صميمانه قرار داد كه خلاصه كلامش اين بود كه وظيفه توليدكننده چانهزني بر سر قيمت نيست و قيمت بايد صرفه اقتصادي داشته باشد و نگران از اينكه تورم احتمالي ماههاي آينده ممكن است اين قيمت را ببلعد و نهايتاً نظام عرضه و تقاضا بايد كشش داشته باشد و اينكه اگر اين قيمت بر اساس ارزيابي كارشناسي وزارت جهاد كشاورزي اعلام شده ميبايست همان باشد كه كارشناسان گفتند يعني1530 تومان براي هر كيلو و با احتساب اينكه اگر توليد در واحدهاي دامداري صنعتي صورت گيرد، و تأكيد بر اين نكته كه موضوع سلامت و شادابي جامعه بحثي است در حوزه مسئوليتهاي حاكميتي كه جاي چانهزني ندارد. تا آنجا كه مهندس سعيد سلطاني سروستاني مديرعامل اتحاديه سراسري در يك گفتگوي راديويي با گلايه از اينكه در مراحل تصميمگيري براي اعلام قيمت و يا قيمتگذاري، تشكلها و نمايندگان آنها حضور نداشتند و اين بيتوجهي اقدامي خلاف قانون است و اضافه ميكند كه معاونت امور دام وزارت جهاد كشاورزي براي ابتداي سال 1393 قيمت واقعي شير براي هر كيلوگرم با سود 10 درصد را حداقل 1530 تومان كارشناسي كرده است و در گفتار و مصاحبهاي ديگر نگراني خود را از اين افزايش قيمت كه ممكن است به كاهش مصرف بيانجامد اعلام ميكند و خواستار انديشهورزي مسئولان دولتي در رابطه با اين نگراني خود ميشود، همگي آشكار ميسازد سه جنبه و سويه معادله شير خام توليدي يكي از سوي دامداران و سويه نهايي آن يعني مصرف و حلقه واسط يعني صنايع مرتبط در يك زنجيره بههم پيوسته با چالش و نگراني مواجه هستند و تعيين قيمت شير در وضعيت عادي نيست و عرصهاي جنگي نه تقابلجويانه بلكه مخاطرهآميز شير را در چنبره خود قرار داده است.
جالب است گفته شود مهندس حسين چمني مشاورارشد مديرعامل صنايع شير ايران پگاه كه همواره بيش از چگونگي تعيين قيمت شير و حتي توليد و عرضه آن يا سود و زيان صنايع، نگران كاهش مصرف شير در سطوح مختلف جامعه و سلامت مردم است و بارها گفته است اگر فرهنگ مصرف گسترش يابد مشكل شير مملكت نيز حل ميشود، در دو گفتار مطبوعاتي تلاش ميكند اين پيام را به دولت برساند كه افزايش قيمت شير و در نتيجه لبنيات با سياست ضدتورمي مغاير است و ميگويد: صنايع لبني با توجه به كشش بازار داخلي و خارجي توان خريد شير خام را به نرخي بيش از هركيلو 1250 تومان ندارد و افزايش قيمت اين محصول با سياستهاي ضد تورمي دولت مغايرت دارد و شوك بزرگي براي بازار است. حسين چمني ميگويد: اگر قيمت شير خام بيش از 15 درصد افزايش يابد، بازار داخلي كشش لازم را ندارد از سوي ديگر صنايع لبني قدرت رقابت خود را در بازارهاي بينالمللي از دست ميدهند. ايشان بهطور آشكار مخالفت خود را با قيمت 1440 تومان براي هر كيلو شير خام اعلام ميكند و بيپرده ميگويد اين تصميم يا مصوبه با سه سياست ضد تورمي، ضد ركود و سلامتمحوري دولت در تضاد است.
وي همچنين اعلام ميكند و ميگويد ما حداكثر بتوانيم 1250 تومان خريداري كنيم، از سوي ديگر دبير انجمن صنايع لبني ايران كه براي اولين بار آزادي قيمت لبنيات را اعلام كرده بود خبر از تخصيص مبلغ 300ميليارد تومان يارانه جديد براي خريد شير خام ميدهد كه با پرداخت 190 تومان يارانه به ازاي يك كيلو شير خام، قيمت شير خام دامداران به 1440 تومان ميرسد، از سوي ديگر مهندس سعيد سلطاني مديرعامل اتحاديه نيز در پي دستيابي به راهحلي با هدف برونرفت از اين چنبره مخمصهآميز ميگويد: عرضه علوفه دامي جايگزين مناسبي براي مابهالتفاوت پول شير خام به دامداران است چرا كه همچنان روي هر كيلو شير خام 230 تا 300 تومان ضرر ميدهند. وي با صراحت ميگويد: با توجه به اجراي فاز دوم هدفمندي يارانهها تا كنون هزينههاي كارگري 25 درصد، حمل و نقل 35 درصد، حاملهاي انرژي 70 درصد و علوفه دامي بين 50 تا 180 درصد افزايش يافته است.
در چنين فضايي پرسش اساسي اين است كه چه بايد كرد و كدام راهبرد ميتواند موجب توسعه دامپروري و حل مشكل دامداران از يك سو، چرخش مناسب چرخ صنايع لبني از سوي ديگر و رضايت مصرفكنندگان به عنوان حلقه نهايي و تعيينكننده اين فرآيند گردد؟ اين واقعيت را بايد پذيرفت كه مصرف شير يكي از شاخصهاي اصلي سلامت جامعه است و بر اين واقعيت تلخ نيز انگشت گذاشت كه قدرت خريد حداقل 5 دهك پايين جامعه تا آن حد نيست كه حتي در يك عرصه رقابت قيمت ميان صنايع لبني هرچند واقعي و غيرانحصاري بتوانند افزايش قيمت بيش از 15 درصد فرآوردههاي لبني ناشي از افزايش 30 درصدي شير خام نسبت به سال گذشته را تحمل كنند و حتما مردم بخش عمدهاي از اين ماده غذايي حياتي را از سفره خود حذف ميكنند. دولت از يك سو با اين واقعيت مواجه است كه بايد دامپروري كشور را واقعبينانه حمايت كند و از سوي ديگر بهخوبي ميداند كه كاهش مصرف لامحاله بر توليد اثر مستقيم دارد، صنايع لبني كشور نيز كه بخش عمدهاي از آن در رقابت صنايع شير ايران (پگاه) حضور تعيينكننده در بازار دارد دستهاي خود را به نشانه تسليم بلند و زبان خود را به نشانه نگراني از افزايش قيمتها گشوده است. در اين ميان يك راهبرد اصلي باقي ميماند كه فرآيند عرضه و تقاضا در محدوده قيمت 1440 تومان براي هر كيلو شير خام حداقل براي 6 ماهه اول سال عمل شود ولي براي 5 دهك جامعه كارت يارانه ماهيانه خريد شير و مواد لبني به مبلغ 30 هزار تومان و با الزام به مصرف در زمان معين از محل بودجه سلامت يا هر رديف ديگري كه دولت ايجاد ميكند صادر شود، به عبارت ساده بازار از يك سو با تثبيت قيمت 1440 تومان براي هر كيلو شير كنترل و از جانب ديگر صنايع لبني در يك بازار رقابتي با ارائه محصولات مختلف خارج از انحصار فعاليت كنند و تعدادي نزديك به 15 ميليون نفر از آحاد كشور داراي كارت خريد ماهيانه شير و مواد لبني باشند و اگر به طور مرتب و ماهيانه مصرف نكنند قابل استفاده براي ماههاي بعدي نباشد.
آن يكي شيــر است اندر باديه
آن يكي شيــــر است اندر باديه
آن يكي شير است كه آدم ميخورد
آن يكي شير است كه آدم ميخورد
جنگ ميان شيران جنگل و اندر باديه نيست، جنگ قيمت شيري است اندر باديه البته بعد از پاستوريزاسيون، هموژنيزه و بعضا استريليزاسيون كه توسط آدم خورده ميشود و ميگويند خوردنش نيز لازم و بسيار ضروري است و خود حكايتي است اندر سلامت كه مثنوي هفتاد من كاغذ است و تمام! پس بايد بر سر قيمت آن هم براي بقاي توليدش و هم براي صنايع و براي تداوم مصرفش جنگ گفتاري و بحث گفتماني كرد. همان مفهومي كه روشنفكران اندر عالم سياست و جامعهشناسي ديسكورساش (Discourse) نامند و راهكاري براي برونرفت از بحرانش پيشنهاد داد، از يك سو وزير جهاد كشاورزي در مسير اثبات جمله رئيسجمهور كه گفته بود: حمايت اين دولت از كشاورزي بينظير است با مباهات البته فروتني و تواضع در روزهاي آغازين تيرماه گفت قيمت 1440 تومان براي هر كيلو شير را مصوب كرديم و اين قيمت را سازمان حمايت و ساير ارگانهاي مرتبط نيز تأييد كردهاند و بعد از آن مهندس قلندري دامدار سرشناس گرگاني كه فوراً تماس گرفت و به نگارنده گفت مقالهاي بنويس و قدرداني اينجانب و تعدادي از دامداران صنعتي استان گلستان را به خاطر اين مجاهدت وزير اعلام كن، تا وقتي كه شبهنگام بعد از روز اعلام اين خبر سيروس روستا رئيس هيأت مديره اتحاديه سراسري و مديرعامل اتحاديه دامداران استان فارس اين موضوع را در بحثي طولاني و بيش از يك ساعت تلفني در ابعاد مختلف مورد مداقه و گفتگوي صميمانه قرار داد كه خلاصه كلامش اين بود كه وظيفه توليدكننده چانهزني بر سر قيمت نيست و قيمت بايد صرفه اقتصادي داشته باشد و نگران از اينكه تورم احتمالي ماههاي آينده ممكن است اين قيمت را ببلعد و نهايتاً نظام عرضه و تقاضا بايد كشش داشته باشد و اينكه اگر اين قيمت بر اساس ارزيابي كارشناسي وزارت جهاد كشاورزي اعلام شده ميبايست همان باشد كه كارشناسان گفتند يعني1530 تومان براي هر كيلو و با احتساب اينكه اگر توليد در واحدهاي دامداري صنعتي صورت گيرد، و تأكيد بر اين نكته كه موضوع سلامت و شادابي جامعه بحثي است در حوزه مسئوليتهاي حاكميتي كه جاي چانهزني ندارد. تا آنجا كه مهندس سعيد سلطاني سروستاني مديرعامل اتحاديه سراسري در يك گفتگوي راديويي با گلايه از اينكه در مراحل تصميمگيري براي اعلام قيمت و يا قيمتگذاري، تشكلها و نمايندگان آنها حضور نداشتند و اين بيتوجهي اقدامي خلاف قانون است و اضافه ميكند كه معاونت امور دام وزارت جهاد كشاورزي براي ابتداي سال 1393 قيمت واقعي شير براي هر كيلوگرم با سود 10 درصد را حداقل 1530 تومان كارشناسي كرده است و در گفتار و مصاحبهاي ديگر نگراني خود را از اين افزايش قيمت كه ممكن است به كاهش مصرف بيانجامد اعلام ميكند و خواستار انديشهورزي مسئولان دولتي در رابطه با اين نگراني خود ميشود، همگي آشكار ميسازد سه جنبه و سويه معادله شير خام توليدي يكي از سوي دامداران و سويه نهايي آن يعني مصرف و حلقه واسط يعني صنايع مرتبط در يك زنجيره بههم پيوسته با چالش و نگراني مواجه هستند و تعيين قيمت شير در وضعيت عادي نيست و عرصهاي جنگي نه تقابلجويانه بلكه مخاطرهآميز شير را در چنبره خود قرار داده است.
جالب است گفته شود مهندس حسين چمني مشاورارشد مديرعامل صنايع شير ايران پگاه كه همواره بيش از چگونگي تعيين قيمت شير و حتي توليد و عرضه آن يا سود و زيان صنايع، نگران كاهش مصرف شير در سطوح مختلف جامعه و سلامت مردم است و بارها گفته است اگر فرهنگ مصرف گسترش يابد مشكل شير مملكت نيز حل ميشود، در دو گفتار مطبوعاتي تلاش ميكند اين پيام را به دولت برساند كه افزايش قيمت شير و در نتيجه لبنيات با سياست ضدتورمي مغاير است و ميگويد: صنايع لبني با توجه به كشش بازار داخلي و خارجي توان خريد شير خام را به نرخي بيش از هركيلو 1250 تومان ندارد و افزايش قيمت اين محصول با سياستهاي ضد تورمي دولت مغايرت دارد و شوك بزرگي براي بازار است. حسين چمني ميگويد: اگر قيمت شير خام بيش از 15 درصد افزايش يابد، بازار داخلي كشش لازم را ندارد از سوي ديگر صنايع لبني قدرت رقابت خود را در بازارهاي بينالمللي از دست ميدهند. ايشان بهطور آشكار مخالفت خود را با قيمت 1440 تومان براي هر كيلو شير خام اعلام ميكند و بيپرده ميگويد اين تصميم يا مصوبه با سه سياست ضد تورمي، ضد ركود و سلامتمحوري دولت در تضاد است.
وي همچنين اعلام ميكند و ميگويد ما حداكثر بتوانيم 1250 تومان خريداري كنيم، از سوي ديگر دبير انجمن صنايع لبني ايران كه براي اولين بار آزادي قيمت لبنيات را اعلام كرده بود خبر از تخصيص مبلغ 300ميليارد تومان يارانه جديد براي خريد شير خام ميدهد كه با پرداخت 190 تومان يارانه به ازاي يك كيلو شير خام، قيمت شير خام دامداران به 1440 تومان ميرسد، از سوي ديگر مهندس سعيد سلطاني مديرعامل اتحاديه نيز در پي دستيابي به راهحلي با هدف برونرفت از اين چنبره مخمصهآميز ميگويد: عرضه علوفه دامي جايگزين مناسبي براي مابهالتفاوت پول شير خام به دامداران است چرا كه همچنان روي هر كيلو شير خام 230 تا 300 تومان ضرر ميدهند. وي با صراحت ميگويد: با توجه به اجراي فاز دوم هدفمندي يارانهها تا كنون هزينههاي كارگري 25 درصد، حمل و نقل 35 درصد، حاملهاي انرژي 70 درصد و علوفه دامي بين 50 تا 180 درصد افزايش يافته است.
در چنين فضايي پرسش اساسي اين است كه چه بايد كرد و كدام راهبرد ميتواند موجب توسعه دامپروري و حل مشكل دامداران از يك سو، چرخش مناسب چرخ صنايع لبني از سوي ديگر و رضايت مصرفكنندگان به عنوان حلقه نهايي و تعيينكننده اين فرآيند گردد؟ اين واقعيت را بايد پذيرفت كه مصرف شير يكي از شاخصهاي اصلي سلامت جامعه است و بر اين واقعيت تلخ نيز انگشت گذاشت كه قدرت خريد حداقل 5 دهك پايين جامعه تا آن حد نيست كه حتي در يك عرصه رقابت قيمت ميان صنايع لبني هرچند واقعي و غيرانحصاري بتوانند افزايش قيمت بيش از 15 درصد فرآوردههاي لبني ناشي از افزايش 30 درصدي شير خام نسبت به سال گذشته را تحمل كنند و حتما مردم بخش عمدهاي از اين ماده غذايي حياتي را از سفره خود حذف ميكنند. دولت از يك سو با اين واقعيت مواجه است كه بايد دامپروري كشور را واقعبينانه حمايت كند و از سوي ديگر بهخوبي ميداند كه كاهش مصرف لامحاله بر توليد اثر مستقيم دارد، صنايع لبني كشور نيز كه بخش عمدهاي از آن در رقابت صنايع شير ايران (پگاه) حضور تعيينكننده در بازار دارد دستهاي خود را به نشانه تسليم بلند و زبان خود را به نشانه نگراني از افزايش قيمتها گشوده است. در اين ميان يك راهبرد اصلي باقي ميماند كه فرآيند عرضه و تقاضا در محدوده قيمت 1440 تومان براي هر كيلو شير خام حداقل براي 6 ماهه اول سال عمل شود ولي براي 5 دهك جامعه كارت يارانه ماهيانه خريد شير و مواد لبني به مبلغ 30 هزار تومان و با الزام به مصرف در زمان معين از محل بودجه سلامت يا هر رديف ديگري كه دولت ايجاد ميكند صادر شود، به عبارت ساده بازار از يك سو با تثبيت قيمت 1440 تومان براي هر كيلو شير كنترل و از جانب ديگر صنايع لبني در يك بازار رقابتي با ارائه محصولات مختلف خارج از انحصار فعاليت كنند و تعدادي نزديك به 15 ميليون نفر از آحاد كشور داراي كارت خريد ماهيانه شير و مواد لبني باشند و اگر به طور مرتب و ماهيانه مصرف نكنند قابل استفاده براي ماههاي بعدي نباشد.
نظر شما