منصور انصاری
دوست عزیز و ارجمندی که خود یکی از صاحب نظران موضوع شیر و صنایع لبنی است و سال ها در عرصه چالش های اجتناب ناپذیر تولید ممارست و تجربه عملی و نظری دارد یادداشتی بر مقاله "جنگ شیر و راهکارها" نوشته است که به رغم کوتاهی، از آنجا که نوعی نگرش و تفکر است که می خواهد همواره تمامی حوزه تولید را در ید قدرت و اقتدار دولت ها ببیند پاسخ به آن ضروری و حائز اهمیت است، در حالیکه مقاله "جنگ شیر و راهکارها" بر آن است که بگوید دولت باید وظایف حاکمیتی خود را انجام دهد و تولید نیز در عرصه بازار و عرضه و تقاضا تکلیف خود را روشن کند، یعنی دولت نظارت مسئولانه بر تولید داشته باشد ولی دخالت قیمتی نکند و معادله را به هم نریزد و تولید نیز خود را با فرآیند در هم پیچیده و غامض بازار تنظیم کند. به گفتار دیگر، اگر مکانیزم بازار مسیر تولید را تعیین کند پایداری و دوام و قوام آن بیشتر خواهد شد. دوست ارجمند جناب آقای نعیمی به خوبی می داند اعطای یارانه ها در چارچوب اقتصادی درون گرا و نیمه بسته دولتی طی سی و چند سال گذشته و به اشکال و درجات متفاوت در حلقه های مختلف فرآیند تولید چگونه بر پدیده تولید واقعی و رقابتی و ماهیت کیفی و کمی آن تاثیر نامطلوب گذاشته است و چه بی عدالتی هایی در این مسیر ایجاد شده و بستر چه فسادهای متعدد و گوناگونی هموار گردیده است. بارها گفته و نوشته ایم که در مقاطعی از تاریخ 30 و چند سال گذشته به میزان اعطای یارانه های کالایی به تولید، دامدار یا مرغدار موفق آن نبود که ضریب تبدیل خوبی داشته باشد بلکه آن بود که دسترسی آسانتر و بیشتر به سهمیه های دان یا علوفه ارزان دولتی داشته باشد، به عبارتی تولید کمی و کیفی ملاک نبود بلکه دسترسی بیشتر به علوفه یا نهاده های ارزانتر سرنوشت "سود" و "زیان" تولید را رقم می زد. مقاله "جنگ شیر و راهکارها" می خواهد بگوید تقویت تولید را از حلقه نهایی فرآیند یعنی افزایش مصرف و قدرت خرید مردم شروع کنید، زیرا وظیفه دولت ها تقویت سلامت جامعه و کمک به اقشار دهک های پائین اجتماعی است، آنان که قادر نیستند در سبد مصرف و سفره خانوار خود مواد لبنی بگذارند، در چنین شرایطی کاهش مصرف بر فرآیند تولید و تبدیل تاثیر مستقیم می گذارد و چنانچه دولت در قالب کارت خرید شیر و مواد لبنی حتی رقمی اندک مثلاً 10 تا 15 هزار تومان بر هر سر از اعضای خانوار و البته برای چند دهک پائین اختصاص دهد، تکانه ای تاثیر گذار بر مصرف بدست می آید، این کمک در انتهای حلقه تولید از هیچ رانتی برخوردار نیست به دلیل اینکه دامنه شمول آن به 10 تا 15 میلیون نفر می رسد در حالیکه همه می دانیم از تخصیص یارانه های نقدی یا خرید و توزیع علوفه ارزان بی عدالتی ها و بعضاً رانت های کوچک و بزرگی نیز وجود داشته و خواهد داشت. رقابت برای تولید کیفی و کمی شیر از یک سو و پیشی گرفتن صنایع لبنی برای جلب مشتری بیشتر و تسخیر بازار از سوی دیگر دخالت انحصاری دولت را به نفع تولید کاهش و به سمت وظایف حاکمیتی خود سوق می دهد. اینکه بخش عمده ای از جامعه قدرت خرید ندارند، ناشی از عملکرد نامطلوب ونادرست دولت ها در سنوات گذشته تاکنون بوده است هزینه اش را نباید برگردن تولید بیندازیم، بنابراین نظر این مقاله، درست نقطه مقابل نظر دوست ارجمند آقای "نعیمی" است که می گوید چون دولت منابع اعتباری اندک دارد پس حل معما دشوار است، سال های بسیاری را به یاد داریم که دولت منابع و اعتبارات لازم را بیش از این رقم ها در اختیار داشت ولی روش نادرست و دخالت های بی موردش موجب بحران در فرآیند تولید می گردید، یعنی با وجود پول، معما حل نمی شود، این معما "دیدگاهی" است، تا وقتی این نگرش ها وجود دارد که پول دولتی حلال مشکلات تولید است، وضعیت نابسامان و بحران در تمامی زوایای تولید اعم از تولیدات کشاورزی یا غیر آن باقی خواهند ماند. جنابعالی به خوبی آگاه هستید که تولید، یک فرآیند چند وجهی و زنجیره وار است که دستکاری در هر کدام از چرخ دنده ها یا حلقه های به هم پیوسته آن، معادله را نامتعادل می کند. بحث بر سر نوع تخصیص یارانه برای تولید است آن شیوه ای که تاکنون بود کمکی مؤثر به تولید نکرده است، آنکه شیر بی کیفیت مملو از بار میکروبی تولید می کند نباید به زیان منابع ملی و مصرف کننده و با کمک یارانه نقدی و غیر نقدی فعالیتش را ادامه دهد اما حتماً دولت ها در مقابل سلامت و میزان مصرف مواد لبنی "مردمی" که صادقانه پا به پای مشکلات آنها کار و تلاش می کنند مسئول است. در عین حال دولت مسئول است که فرهنگ مصرف شیر سالم و مواد لبنی فرآوری شده پاستوریزه را گسترش دهد.
دوست عزیز و ارجمندی که خود یکی از صاحب نظران موضوع شیر و صنایع لبنی است و سال ها در عرصه چالش های اجتناب ناپذیر تولید ممارست و تجربه عملی و نظری دارد یادداشتی بر مقاله "جنگ شیر و راهکارها" نوشته است که به رغم کوتاهی، از آنجا که نوعی نگرش و تفکر است که می خواهد همواره تمامی حوزه تولید را در ید قدرت و اقتدار دولت ها ببیند پاسخ به آن ضروری و حائز اهمیت است، در حالیکه مقاله "جنگ شیر و راهکارها" بر آن است که بگوید دولت باید وظایف حاکمیتی خود را انجام دهد و تولید نیز در عرصه بازار و عرضه و تقاضا تکلیف خود را روشن کند، یعنی دولت نظارت مسئولانه بر تولید داشته باشد ولی دخالت قیمتی نکند و معادله را به هم نریزد و تولید نیز خود را با فرآیند در هم پیچیده و غامض بازار تنظیم کند. به گفتار دیگر، اگر مکانیزم بازار مسیر تولید را تعیین کند پایداری و دوام و قوام آن بیشتر خواهد شد. دوست ارجمند جناب آقای نعیمی به خوبی می داند اعطای یارانه ها در چارچوب اقتصادی درون گرا و نیمه بسته دولتی طی سی و چند سال گذشته و به اشکال و درجات متفاوت در حلقه های مختلف فرآیند تولید چگونه بر پدیده تولید واقعی و رقابتی و ماهیت کیفی و کمی آن تاثیر نامطلوب گذاشته است و چه بی عدالتی هایی در این مسیر ایجاد شده و بستر چه فسادهای متعدد و گوناگونی هموار گردیده است. بارها گفته و نوشته ایم که در مقاطعی از تاریخ 30 و چند سال گذشته به میزان اعطای یارانه های کالایی به تولید، دامدار یا مرغدار موفق آن نبود که ضریب تبدیل خوبی داشته باشد بلکه آن بود که دسترسی آسانتر و بیشتر به سهمیه های دان یا علوفه ارزان دولتی داشته باشد، به عبارتی تولید کمی و کیفی ملاک نبود بلکه دسترسی بیشتر به علوفه یا نهاده های ارزانتر سرنوشت "سود" و "زیان" تولید را رقم می زد. مقاله "جنگ شیر و راهکارها" می خواهد بگوید تقویت تولید را از حلقه نهایی فرآیند یعنی افزایش مصرف و قدرت خرید مردم شروع کنید، زیرا وظیفه دولت ها تقویت سلامت جامعه و کمک به اقشار دهک های پائین اجتماعی است، آنان که قادر نیستند در سبد مصرف و سفره خانوار خود مواد لبنی بگذارند، در چنین شرایطی کاهش مصرف بر فرآیند تولید و تبدیل تاثیر مستقیم می گذارد و چنانچه دولت در قالب کارت خرید شیر و مواد لبنی حتی رقمی اندک مثلاً 10 تا 15 هزار تومان بر هر سر از اعضای خانوار و البته برای چند دهک پائین اختصاص دهد، تکانه ای تاثیر گذار بر مصرف بدست می آید، این کمک در انتهای حلقه تولید از هیچ رانتی برخوردار نیست به دلیل اینکه دامنه شمول آن به 10 تا 15 میلیون نفر می رسد در حالیکه همه می دانیم از تخصیص یارانه های نقدی یا خرید و توزیع علوفه ارزان بی عدالتی ها و بعضاً رانت های کوچک و بزرگی نیز وجود داشته و خواهد داشت. رقابت برای تولید کیفی و کمی شیر از یک سو و پیشی گرفتن صنایع لبنی برای جلب مشتری بیشتر و تسخیر بازار از سوی دیگر دخالت انحصاری دولت را به نفع تولید کاهش و به سمت وظایف حاکمیتی خود سوق می دهد. اینکه بخش عمده ای از جامعه قدرت خرید ندارند، ناشی از عملکرد نامطلوب ونادرست دولت ها در سنوات گذشته تاکنون بوده است هزینه اش را نباید برگردن تولید بیندازیم، بنابراین نظر این مقاله، درست نقطه مقابل نظر دوست ارجمند آقای "نعیمی" است که می گوید چون دولت منابع اعتباری اندک دارد پس حل معما دشوار است، سال های بسیاری را به یاد داریم که دولت منابع و اعتبارات لازم را بیش از این رقم ها در اختیار داشت ولی روش نادرست و دخالت های بی موردش موجب بحران در فرآیند تولید می گردید، یعنی با وجود پول، معما حل نمی شود، این معما "دیدگاهی" است، تا وقتی این نگرش ها وجود دارد که پول دولتی حلال مشکلات تولید است، وضعیت نابسامان و بحران در تمامی زوایای تولید اعم از تولیدات کشاورزی یا غیر آن باقی خواهند ماند. جنابعالی به خوبی آگاه هستید که تولید، یک فرآیند چند وجهی و زنجیره وار است که دستکاری در هر کدام از چرخ دنده ها یا حلقه های به هم پیوسته آن، معادله را نامتعادل می کند. بحث بر سر نوع تخصیص یارانه برای تولید است آن شیوه ای که تاکنون بود کمکی مؤثر به تولید نکرده است، آنکه شیر بی کیفیت مملو از بار میکروبی تولید می کند نباید به زیان منابع ملی و مصرف کننده و با کمک یارانه نقدی و غیر نقدی فعالیتش را ادامه دهد اما حتماً دولت ها در مقابل سلامت و میزان مصرف مواد لبنی "مردمی" که صادقانه پا به پای مشکلات آنها کار و تلاش می کنند مسئول است. در عین حال دولت مسئول است که فرهنگ مصرف شیر سالم و مواد لبنی فرآوری شده پاستوریزه را گسترش دهد.
نظر شما