مواد غذایی> این روزها با وجود افزایش قیمت مرغ در بازار، تولیدکنندگان اصرار دارند که قیمت تمام‌شده همچنان بالا است و ضررهای اقتصادی پشت هم تلنبار می‌شود. البته خسارت‌های تحمیل شده به این قشر، تنها مربوط به اکنون نیست و چندسالی است که ادامه دارد، به طوری که طبق استدلال کارشناسان، هزینه‌های تولید با قیمت فروش مرغ زنده درب مرغداری همخوانی نداشته و به عبارتی در بیشتر مواقع، وزنه خرج سنگین‌تر از دخل بوده است.
آخرین گزارش‌های آماری که نرخ نهاده‌ها و قیمت تمام‌شده تولید در ایران و برخی کشورهای پیشرو در تولید گوشت مرغ را به نمایش می‌گذارد، مربوط به سال ۲۰۱۳ می‌شود؛ همان سالی که پرورش‌دهندگان بین یک‌هزار تا یک‌هزار و ۵۰۰ تومان به ازای فروش هر کیلوگرم مرغ زنده ضرر می‌کردند. به‌طوری‌که مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی آن زمان گفته بود: "تنظیم بازار و سازمان حمایت تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان نیز بر این باورند که قیمت واقعی تولید هر کیلوگرم مرغ گوشتی بیش از قیمت خرید تضمینی آن است، اما حاضر به اعمال نرخ واقعی برای خرید از تولیدکنندگان نیستند که این امر اجحاف به تولیدکنندگان این صنعت خواهد بود."
طبق برآوردهای آنجام شده در آن سال، قیمت خوراک در اتحادیه اروپا و روسیه به ازای هر کیلوگرم، ۱۶ هزار و ۲۳۰ ریال و در ایران ۱۵ هزار و ۱۰۰ ریال بوده است. به عبارتی، نرخ این نهاده در ایران که اصلی‌ترین عامل تولید قلمداد می‌شود، هفت درصد پایین‌تر است. البته در این میان، آرژانتین با قیمت ۱۱ هزار و ۳۶۱ ریال، رکورددار کمترین میزان قیمت خوراک است.
از طرفی جوجه یک‌روزه نیز که همان سال در ایران ۱۱ هزار و ۷۵۹ ریال قیمت داشت، ۱۶ درصد از اتحادیه اروپا و ۱۵ درصد از روسیه ارزان‌تر برآورد می‌شود. به عبارتی تا اینجای کار و در تأمین مهم‌ترین نهاده‌ها در مقایسه با این دو تولیدکننده، همه چیز به نفع تولیدکنندگان ایرانی است، زیرا قیمت جوجه یک‌روزه در اروپا ۱۴ هزار و ۵۲ و در روسیه ۱۳ هزار و ۷۹۵ ریال بوده و البته در این قسمت نیز آرژانتین با نرخ ۱۰ هزار و ۲۵۰ ریالی این نهاده، به‌عنوان پرچمدار ارزان‌ترین جوجه یک‌روزه در جدول ارائه‌شده میان هشت کشور، دیده می‌شود.
اما از این مرحله به بعد، ورق به زیان پرورش‌دهندگان ایرانی برمی‌گردد و هزینه کل تولید هر کیلوگرم مرغ زنده ایران در مقایسه با اروپا، آمریکا، آرژانتین و روسیه سبقت گرفته و به ۴۶ هزار و ۳۵۲ ریال می‌رسد. این در حالی است که عدد حاصله با اختلاف ۳۱۷ تومانی نسبت به اتحادیه اروپا و ۴۱۱ تومانی نسبت به روسیه به ازای هر کیلوگرم به چشم می‌خورد.
از طرف دیگر، هزینه نیروی کار در اروپا یک‌هزار و ۴۵۲ و در روسیه ۲۹۹ ریال تخمین زده شده که باز در مقایسه با ایران، بسیار کمتر است، زیرا این هزینه برای کشور ما سه‌هزار و ۱۰۴ ریال است که خود به‌صورت بالقوه، هزینه تمام‌شده را در جداول مقایسه‌ای بالا می‌برد. تمام این اتفاقات در حالی است که سایر هزینه‌های متغیر و همچنین آماده‌سازی و نگهداری سالن‌ها به اندازه ۳۰ تا ۵۰ تومان در سال به ازای هر واحد نسبت به اتحادیه اروپا کمتر است، اما در عوض، هزینه مصرف دان برای تولید هر کیلوگرم مرغ زنده، در ایران بیشتر بوده و به ۳۲ هزار و ۳۷۲ ریال می‌رسد. در حالی که همین هزینه در اتحادیه اروپا ۲۸ هزار و ۶۱۶ و روسیه ۲۹ هزار و ۲۱۴ ریال است؛ بنابراین با نگاهی اجمالی به موضوع پیش رو و با توجه به نرخ پایین‌تر خوراک در ایران نسبت به کشورهای اروپایی و روسیه، به‌نظر می‌رسد عامل دیگری در بالا رفتن ستون هزینه‌های مصرف دان ایران، در میان کشورهای گفته‌شده مؤثر باشد. به عبارتی، تعداد روزهای بیشتر نگهداری و همچنین ضریب تبدیل پایین در کشور، منحنی هزینه‌ها را به سمتی کشیده که قیمت تمام‌شده مرغ در ایران در مقایسه با اتحادیه اروپا هفت درصد و روسیه ۱۰ درصد بیشتر تخمین زده شود. این در حالی است که اختلاف مورد نظر، در برابر آرژانتین به ۴۷ درصد می‌رسد.
همان‌طور که گفته شد میزان ضریب تبدیل را نیز نباید از نظر دور داشت. اتحادیه اروپا با بیشترین ضریب تبدیل (۱,۷۶ درصد) بعد از تایلند در تبدیل دان به گوشت سفید پیشرو است، اما ایران با ۲.۰۹ درصد در آخرین رده قرار گرفته و آرژانتین نیز با ضریب تبدیل ۱.۹۵ در جایگاهی قبل از ایران قرار می‌گیرد؛ بنابراین باید یکی دیگر از دلایل بالا رفتن هزینه‌ها را در همین مسئله جست‌وجو کرد. ضمن اینکه وزن زنده به‌طور تقریبی در زمان کشتار، در اتحادیه اروپا ۲.۲۸ و در ایران ۲.۶۶ کیلوگرم است، این در حالی است که روسیه با وزن ۲.۱۰ کیلوگرم مرغ‌های خود را به کشتارگاه می‌فرستد. وزن‌هایی که برای مرغ زنده در هنگام کشتار برآورد شده، نشان می‌دهد که این عدد در ایران نسبت به کشورهای بزرگ تولیدکننده مرغ، بیشتر بوده و از این بابت، هزینه‌های نگهداری و مصرف دان نیز به تناسب آن بالا رفته است. در حالی که مطالعات انجام گرفته، حاکی از آن است که اگر دوره پرورش از ۵۶ روز به ۴۲ روز تقلیل یابد، نه تنها ضریب تبدیل غذایی به ۱.۸۵ درصد خواهد رسید، بلکه به اعتقاد کارشناسان، کشتار در این سن، بالاترین سود را نصیب مرغدار می‌کند.
البته نباید فراموش کرد که در صورت کاهش سن کشتار به ۴۲ روز، مصرف دان نیز کاهش یافته و میزان صرفه‌جویی اقتصادی برای تولید حدود دو میلیون تن گوشت مرغ، به بیش از ۷۵۹ میلیارد تومان می‌رسد؛ ضرری که با احتساب تورم در سال جاری، بسیار بیش از اینها است.
بر همین اساس، به‌نظر می‌رسد ضررهای هنگفتی که تولیدکنندگان از آن دم می‌زنند، راهکاری جز کاهش تعداد روزهای پرورش و اقدامات علمی برای بهبود ضریب تبدیل خوراک ندارد؛ آن هم با توجه به تولید مازاد مرغ که در کشور سایه افکنده و باریکه راه صادرات نیز، قطع و وصل می‌شود.
قطعاً این خسارت‌ها در سال جاری با توجه به افزایش قیمت جوجه یک‌روزه به یک‌هزار و ۶۰۰ تومان و سیر صعودی نرخ دان نسبت به سال گذشته، بیشتر و ملموس‌تر شده است؛ بنابراین لازم است که تولیدکنندگان در رعایت اصول علمی مدیریت پرورش و نزدیک کردن وزن کشتار به استانداردهای جهانی، حداقل از شدت خسارت کاسته و هزینه‌های لجام گسیخته را به‌گونه‌ای مهار کنند.
منبع:ایانا
وحید زندی‌فخر
نظر شما