به گفته ‌شان‌دی‌کلین، عضو کمیته اجرایی و رئیس برنامه ابتکار سیستم غذایی مجمع جهانی اقتصاد، هیچ منطقه‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‌ای در جهان از تهدیدات قریب‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‌الوقوع سیستم‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‌های غذایی به‌هم پیوسته، آب و هوا و اکوسیستم‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‌های طبیعی که این سیستم‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‌ها به آن وابسته هستند، در امان نیست؛ جنگ اخیر در اوکراین یادآوری‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‌ است بر اینکه نمی‌توانیم آسیب‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‌پذیری سیستم غذایی‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‌مان را کتمان کنیم؛ چه درگیری باشد و چه تغییرات آب‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‌وهوایی، امنیت سیستم غذایی جهان تهدید شده است.

یک گزارش جدید حاکی از آن است که اگر یک کشاورز از هر پنج کشاورز اروپایی به سمت روش‌های هوشمندتر آب و هوایی حرکت کند، می‌تواند پایداری اتحادیه اروپا نسبت به شوک‌های عرضه غذا را افزایش دهد و اثرات بد تغییرات آب‌وهوایی را برطرف کند. رشد در بخش کشاورزی اتحادیه اروپا به قیمت سلامت محیط‌زیست به‌دست آمده است، به‌طوری‌که تخریب خاک حدود ۱۰۰‌میلیارد یورو هزینه به‌دنبال داشته که بخش اعظم آن به دلیل ازدست‌رفتن بهره‌وری است و آینده عرضه محصولات کشاورزی را تهدید می‌کند. به‌علاوه، ۱۰‌درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای اتحادیه اروپا مربوط به کشاورزی است و این بخش یکی از بخش‌های مهم در برنامه صفر خالص است. گزارش جدیدی از مجمع جهانی اقتصاد به‌نام «تحول در سیستم غذایی با کشاورزان: مسیری برای اروپا» که به تازگی منتشرشده است، پیشنهادهایی برای نحوه همکاری با کشاورزان برای تقویت سیستم غذایی اتحادیه اروپا ارائه کرده است. این گزارش که با همکاری دلویت و ان‌تی‌تی دیتا تهیه شده براساس نگرش‌های کشاورزان از هفت کشور اتحادیه اروپا نگاشته شده که پایگاه بخش اعظم کشاورزان اتحادیه اروپاست. نظرسنجی کشاورزان توسط ائتلاف اتحادیه اروپا با هدف شناسایی موانع اصلی پیمایش راه‌حل‌های هوشمند آب‌وهوایی شامل چالش‌برانگیز بودن اقتصاد مزرعه، کمبود آگاهی، نابرابری در پذیرش تکنولوژی توسط نسل‌های مختلف کشاورزان، اندازه مزرعه و پراکندگی سیاست‌ها در سطح ملی، طراحی و اجرا شده است. یافته‌های این گزارش بر چهار حوزه تمرکز دارند که می‌تواند کشاورزان را به استفاده از شیوه‌های هوشمند آب‌وهوایی تشویق کند.

۱- تامین‌مالی و مدیریت ریسک: کشاورزان به اشکال نوآورانه سرمایه اولیه، جریان درآمدی تضمین شده و راه‌حل‌های بیمه‌ای پیشرو نیاز دارند. این مساله نشان می‌دهد که چهار کشاورز از هر پنج کشاورز پایداری را یک ضرورت می‌دانند، اما تنها دو کشاورز از هر پنج کشاورز آن را برای تجارت خوب می‌دانند.

۲- اکوسیستم‌های نوآوری: فناوری‌های هوشمند آب‌وهوایی جدید باید به توسعه ادامه دهند و هزینه‌ها باید کاهش یابد تا امکان دسترسی به آنها فراهم شود. در حال‌حاضر، پذیرش شیوه‌های دیجیتال از سایر شیوه‌های هوشمند آب‌وهوایی عقب است، به‌طوری‌که نرخ به‌کارگیری آنها ۳۱‌درصد است، درحالی‌که نرخ به‌کارگیری سایر شیوه‌ها ۴۴‌درصد است.

۳- آموزش و آگاهی: کشاورزان باید برای درک شرایط کسب‌وکار مورد حمایت قرار گیرند و دسترسی به پلتفرم‌های اشتراک‌گذاری، یادگیری از سایر همکاران یا آموزش حضوری در مزارع باید برای آنها فراهم شود. در حال‌حاضر تنها ۲۵‌درصد گزارش داده‌اند که دانش خوب یا بسیارخوبی درباره موضوع دارند.

۴- محیط سیاسی توانمند: اتحادیه اروپا باید سیاست‌های درستی را برای اجرای اصلاحات زیست‌محیطی اجرا کند و کشورهای عضو باید قادر به تطبیق این سیاست‌ها با شرایط محلی‌شان باشند. این انعطاف‌پذیری تاکنون منجر به ۱۶۶طرح زیست‌محیطی مختلف شده است که در ۲۲برنامه استراتژیک در ۲۱ کشور عضو این اتحادیه شناخته شده‌اند. براساس یافته‌های این گزارش، درصورتی‌که ۲۰‌درصد دیگر از کشاورزان اتحادیه اروپا از روش‌های هوشمند آب‌وهوایی استفاده کنند، تا سال‌۲۰۳۰ اتحادیه اروپا می‌تواند انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را ۶‌درصد کاهش دهد و سلامت خاک را در بیش از ۱۴‌درصد از کل زمین‌های کشاورزی خود بازگرداند و به این وسیله تنوع‌زیستی و پایداری سیستم‌های غذایی خود را بهبود بخشد. از سوی دیگر، بسته به سطح پیاده‌سازی، سالانه ۹/ ۱ تا ۳/ ۹‌میلیارد یورو به درآمد کشاورزان افزوده خواهد شد. امروز اتحادیه اروپا لزوم تغییر شکل سیستم غذایی خود را دریافته و نقش حیاتی این سیستم‌ها در دستیابی به توافق سبز و آینده‌ای پایدار و پویا را درک می‌کند. انتقال به کشاورزی هوشمند آب‌وهوایی نیازمند سرمایه‌گذاری بزرگ و تغییرات سیاستی در زنجیره ارزش غذاست و کشاورزان، خرده‌فروشان، سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان باید وارد عمل شوند. پلتفرم ۱۰۰‌میلیون کشاورز مجمع جهانی اقتصاد برای پاسخگویی به درخواست نماینده عالی‌رتبه اتحادیه اروپا برای توافق سبز، ائتلاف کشاورزی کربن‌پلاس اتحادیه اروپا را تاسیس کرد. هدف این مشارکت چندجانبه گردهمایی شرکت‌ها، سازمان‌های دولتی و دانشگاهیان، برای توسعه راه‌حل‌های کشاورزمحور، عملی و مقیاس‌پذیر برای اقدامات هوشمند آب‌وهوایی و دوستدار طبیعت است. به‌دنبال انتشار این گزارش، ائتلاف از ایده‌پردازی به سمت اجرای ابتکارعمل‌هایی می‌رود که برای اثبات پتانسیل‌های کشاورزی هوشمند آب‌وهوایی در اتحادیه اروپا طراحی شده است.

وابستگی به اوکراین و روسیه

براساس گزارش نشریه پولتیکو، سیستم به‌شدت یارانه‌ای اتحادیه اروپا در واقع یک نیروگاه صادراتی است ولی معیشت مردم این اتحادیه همچنان می‌تواند در معرض تهدید قرار گیرد، چراکه بیشتر صنعت گوشت و لبنیات اتحادیه اروپا وابسته به واردات غذای دام از اوکراین است و این اتحادیه به واردات کود و گاز از روسیه نیز وابستگی دارد. اگر کشاورزان اوکراینی قادر به کاشت محصولاتی چون ذرت نباشند، این مساله می‌تواند بحرانی میان‌مدت ایجاد کند. تجارت مواد غذایی و کشاورزی این اتحادیه با روسیه در سال‌های اخیر تا حد زیادی کاهش یافته است. این مساله به‌دنبال تحریم‌های مسکو بر بسیاری از محصولات غذایی اتحادیه اروپا اتفاق افتاد که در پاسخ به تحریم‌هایی که اتحادیه اروپا در سال‌۲۰۱۴ پس از الحاق کریمه به روسیه علیه این کشور اعمال کرده بود، اتفاق افتاد، اما به‌رغم این تحریم‌ها، روسیه همچنان در خرید کالاهای کشاورزی و غذایی ششمین شریک تجاری اتحادیه اروپا بر حسب ارزش است. تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا علیه روسیه می‌تواند صادرات مواد غذایی لوکس را متوقف کند و روسیه را از هرگونه تجارت بازدارد.

منبع: دنیای‌اقتصاد