علیرضا صفاخو
امروزه اگرچه برخی با دیدی خوشبینانه به تمام مندرجات رسانهها نمینگرند و به نوعی آنها را دستاویز جریانهایی پشت پرده تفسیر میکنند، اما کیست که بحث آب و گرفتاری جامعه در بحران آب را بتواند امری انتزاعی و خارج از شمول واقعیت ملموس روزگاری که در آن هستیم، تعبیر کند!؟ کما این که برای یک رسانه تخصصی مانند ایانا که میکوشد تا بدون جانبداری متعصبانه از یک دریچه محدود و تنگ، تمام زوایای آشکار و پنهان مسبب بحران آب را زیر ذرهبین برده و مورد واکاوی قرار دهد، کمک به حل این دغدغه ملی رسالتی است که تلاش شده تا بخشی از این هدف با دعوت از استادان میهمان "دانشگاه صنعتی شریف" به حضور در دفتر ایانا و اجابت مسئولانه این هموطنان مقیم خارج، اما دل در گرو داخل، رقم خورد. استادانی که در اوج تنگناهای زمانی برنامههای حضور کوتاهمدتشان در ایران، دعوت خارج از برنامهریزی قبلی رسانه تخصصی بخش کشاورزی را با جان و دل پذیرفتند تا گوشهای از تجربیات خود در ینگه دنیا را به هموطنان خود منتقل و از دانستههای خبری اصحاب یک رسانه تخصصی کشاورزی، در اطلاع از کم و کیف وضعیت حاکم بر آب ایران نیز بیشتر اطلاع یابند.
اما این که یک رسانه در وادی امر مقابله با بحران آب و تهدیدات امنیتی آن برای نظم اجتماعی چه میتواند بکند، موضوعی است که در بخشی از اظهارات میهمانان میزگرد ایانا نیز مورد اشاره قرار گرفت. نقشی که بدبینی مردم به تأکید دولتها بر صرفهجویی در مصرف آب، تلاش برخی رسانهها به القای موج منفی رفتن آب فاضلاب به مزارع کشاورزی با وجود یافتههای تحقیقاتی چند دهه اخیر مبنی بر عدم مخاطره مشروط آبیاری با فاضلاب، انتشار اخبار اشتباه در ایران نظیر استفاده گویهای سیاه در سطح دریاچهها برای مهار تبخیر آب بدون اطلاع علمی و فنی از دلیل اصلی آن، نپرداختن رسانهها به موضوع از منظر راهگشایی و نه موضع هیجانی را اهمیتی دوچندان میبخشد.
در واقع به گمان نگارنده که افتخار دارد قریب به دو دهه در امر اطلاعرسانی بخش کشاورزی اهتمام میورزد، اصحاب رسانه با وجود داشتن درک درست از اهمیت آبیاری اصولی و لزوم مدیریت مصرف صحیح در حوزههای شهری و صنعتی، اما تاکنون به ندرت به بحث مدیریت بحران آب از تمام ابعاد سنجیده و داوری پرداختهاند. کمااینکه با نگاهی به تحلیلهای غالب مطرحشده در رسانههای یومیه و تخصصی، میتوان دید بیش از این که در فضای رسانهای ایران موضوع از دریچه صرفهجویی یا مدیریت مصرف درست در تمام عرصهها اعم از شهری، صنعتی و کشاورزی مورد تأکید قرار گیرد، صرفاً جستوجوی نسخه نجات، از منظر کشف راهکارهای معدود و محدود معجزهآسا با دستاوردهای خیالی تکنولوژیک در آیندهای نامعلوم پیگیری میشود. راهکاری که همچون سایر دستاوردهای فنی جهان نظیر اختراع کنترل تلویزیون، با یک اشاره دست، تمام گرههای کور بشریت برای خروج از بحران خطرناک امروز و فردا، بدون زحمت باز شود!
البته با تأملی بر گفتههای استادان برجسته میزگرد ایانا که برخی از آنها مانند دکتر محسن مهران پس از ۲۰ سال یا دکتر بهمن شیخ که پس از ۳۷ سال دوری از میهن، برای انتقال برخی از تجربیات و دانش خود در یک کارگاه آموزشی به ایران بازگشتهاند، میتوان ادعا کرد که این همیاری علمی و آموزشی موضوعی نیست که بتوان بهآسانی از احساس مسئولیت آنها در قبال کشورشان چشمپوشی کرد؛ لذا خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) نیز مفتخر شد تا در حداقل فرصت زمانی محدود، میزبان میزگردی شد که برخی مباحث جالب و تازه مطرح شده در آن، هم برای مدیران رسانههای ایرانی و هم اصحاب قلم، خواندنی و آموزنده باشد.
رسانههایی که مدیران آنها باید چه در فضای مکتوب و چه مجازی، عرصه را برای انتشار مطالب تحلیلی و تأثیرگذار خبرنگاران و نویسندگان رسانه در فرهنگسازی و خطشکن در ترسیم نقشه راه خروج از بحران بازگذارند تا خبرنگاران و روزنامهنگاران دستبهقلمی که با اندیشه مبتنی بر پرداختن به عمق مسائل ملی مینویسند، در کنار خلاقیت هنرمندان، چشمهای بستهشده بر واقعیتهای تلخ خشکسالی را بگشایند و چراغ راه روشنایی جامعه در اوج بیتفاوتی به مخاطرات امنیتی بسیار خطرناک بحران آب، در آینده "خیلی دور، خیلی نزدیک" باشند.
نظر شما