غذا و تغذیه> در ماه رمضان، آن دسته از ورزشکارانی که روزه می‌گیرند، تجربه این را دارند که، وضعیت تغذیه و شدت و زمان تمرین، دستخوش تغییراتی خواهد شد و لازم است متناسب با روزه‌داری، نوع تغذیه و تمرین را طوری برنامه‌ریزی کنند، که کمترین ریزش و کاهش عملکرد را تجربه کنند، ما در این مطلب شما را راهنمایی می‌کنیم که چگونه در ماه رمضان، تغذیه و تمرین خود را برنامه‌ریزی کنید.

در ماه رمضان، آن دسته از ورزشکارانی که روزه می‌گیرند، تجربه این را دارند که، وضعیت تغذیه و شدت و زمان تمرین، دستخوش تغییراتی خواهد شد و لازم است متناسب با روزه‌داری، نوع تغذیه و تمرین را طوری برنامه‌ریزی کنند، که کمترین ریزش و کاهش عملکرد را تجربه کنند.

در این مطلب از علم ورزش شما را راهنمایی می‌کنیم که چگونه در ماه رمضان، تغذیه و تمرین خود را برنامه ریزی کنید.

با توجه به اینکه خیلی از ورزشکاران به دلیل افت آمادگی بدنی نمی‌توانند در ماه رمضان ورزش را کنار بگذارند، بنابراین توصیه می‌شود که چنانچه ورزش سنگین و طولانی مدتی دارید، در فاصله سحر تا افطار از انجام فعالیت‌های بدنی و ورزش خودداری و فعالیت‌ها را به بعد از صرف افطار موکول کنید. توصیه ما این است که در این ماه از شدت و حجم تمرینات کم کنید و بیشتر با جنبه حفظ آمادگی تمرین کنید.

در ماه رمضان، شرایط به گونه‌ای است که ما نمی‌توانیم، مانند ماه‌های دیگر همان تعداد جلسات تمرین و یا همان برنامه قبلی که سنگین هم بوده را اجرا کنیم، دقت کنید در ماه رمضان هدف ما ارتقاء آمادگی بدنی و یا افزایش عضله نیست؛ بلکه هدف حفظ آن است، بنابراین شما می‌توانید ۲ الی ۳ جلسه تمرین در هفته داشته باشید، تا ضمن انجام استراحت کافی، فرصت مناسبی برای بازسازی منابع انرژی برای بدن نیز فراهم شود.

همچنین فعالیت‌های بدنی و ورزش در حین روزه‌داری و در طول روز نباید بیش از ۳۰ دقیقه و نهایتاً اگر این زمان کم بود نباید بیشتر از ۴۵ دقیقه طول بکشد و اگر ورزش در آب و هوای گرم و زیر تابش اشعه خورشید باشد، مدت زمان آن از این مقدار هم کمتر توصیه می‌شود. همچنین به دلیل گرم بودن هوا بهتر است، فعالیت ورزشی شما در محیط باز و زیر تابش نور خورشید انجام نشود.

کاهش شدت تمرین را جدی بگیرید

در ماه رمضان به دلیل طولانی بودن ساعات روزه‌داری اگر بخواهید مانند روز‌های عادی ورزش کنید، طبیعتاً سخت خواهد بود. یعنی نباید شدت تمرین به همان اندازه روز‌های قبل باشد. چرا که ذخایر انرژی بدن کم شده و بدن نمی‌تواند به شدت بالای تمرین واکنش مثبت نشان دهد؛ بنابراین کاهش شدت تمرین را مد نظر داشته باشید.

در صورتی که مجبور به انجام فعالیت ورزشی قبل از افطار بودید، باید تمرین با افطار حداقل یک تا دو ساعت فاصله داشته باشد و برای جلوگیری از کاهش فشار خون، سرگیجه، سردرد و تهوع که در شرایط بی‌غذایی پس از تمرین حادث می‌شود، لازم است، فعالیت با شدت سبک و متوسط انجام دهید و برای انجام مسابقات مهم در ماه رمضان با متخصص تغذیه مشورت کنید.

اگر در نظر دارید قبل از افطار و طول روز تمرین کنید، تمرینات هوازی را انجام ندهید تا با تعریق آب زیادی از بدن خارج نشود، سعی کنید، برنامه تمرینی را با چند دقیقه تمرین سبک خلاصه کنید. اگر هم می‌خواهید بعد از افطار تمرین کنید، از آنجایی که فاصله بین غذا خوردن و ورزش کردن، بدن فرصت هضم غذا را پیدا کرده و خون به راحتی در عضلات ورزشکاران جریان می‌یابد، بهترین حالت دو تا سه ساعت بعد از افطار است.

در این جای شک نیست که روزه اثر کاتابولیک دارد و باعث کاهش حجم عضلات خواهد شد؛ بنابراین مصرف پروتئین در وعده‌های غذایی روند کاهش حجم عضلات را کُند خواهد کرد. اگر روزه می‌گیرید و تمرین شما بدنسازی یا هر ورزش دیگری است، بهتر است در این ماه به حفظ وضعیت بدنی توجه کنید نه افزایش حجم عضلات و یا عملکرد ورزشی چرا که وضعیت تغذیه‌ای در این ماه مناسب این نوع اهداف نیست.

اگر برنامه تمرینی سبکی دارید، تمرینات را صبح انجام دهید.

بهتر است مدت زمان تمرین را بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه آن هم در هوای خنک و بدون تابش مستقیم خورشید باشد.

اگر برنامه تمرینی شما سبک نیست، تمرینات را از یک ساعت بعد از افطار به بعد انجام دهید، هر چه فاصله با افطار بیشتر باشد، بهتر است.

شدت تمرینات را بالا نبرید و سعی کنید تمرینات سبکی را انجام دهید.

تغذیه ورزشکاران در ایام ماه رمضان از موضوعات دغدغه برانگیز است. به طوری که باید پوشش تغذیه‌‎ای مناسبی در این ایام بخصوص در زمان تمرینات داشته باشند، در غیر این صورت ذخایر گلیکوژن بدن‌شان با مشکل مواجه خواهد شد. نیاز‌های ورزشی که برای اکثر ورزشکاران وجود دارد، بیشتر در مواد قندی و کربوهیدرات‌ها است که مقدار ذخیره آن‌ها در بدن محدود است و به دلیل اینکه مغز انسان تنها مواد قندی مصرف می‌کند (نه همیشه)، ممکن است ورزشکار با کمبود مواد قندی در بدن مواجه شود.

به همین دلیل امکان دارد کمبود قند در بدن باعث بروز مشکلاتی از قبیل افت فشار خون شود که ورزشکاران روزه‌دار می‌توانند با مصرف غذا‌های انرژی‌زای قندی و کربوهیدرات مانند ماکارونی، سیب زمینی شیرین در هنگام سحر مانع مشکلات ناشی از کمبود مواد قندی شوند. البته سعی کنید کربوهیدرات‌های پیچیده مصرف کنید، سبزیجات را به هیچ وجه فراموش نکنید و حتماً وعده پروتئینی کاملی هم میل کنید. این دو مورد هم از گرسنگی پیشگیری می‌کند و هم نیاز‌های بدن را تأمین خواهد کرد.

به طور کلی مصرف مواد غذایی دیر هضم باعث می‌شود فرد دیرتر احساس گرسنگی کند، حبوبات و غلات مثل جو، گندم، جو دوسر، لوبیا، عدس، آرد سبوس‌دار، برنج با پوست (برنج قهوه‌ای) و مواد غذایی حاوی پروتئین از جمله غذا‌های دیر هضم به حساب می‌آید. همچنین میوه‌های متنوع و انواع مغز‌های کم نمک از جمله پسته، بادام، فندق و گردو مواد مناسبی برای جبران کمبود انرژی ورزشکاران روزه‌دار در فاصله زمانی افطار تا خواب هستند. از میان روغن‌ها نیز روغن زیتون اصل و سالم! حتماً در برنامه غذایی تان باشد.

تخم مرغ

سینه مرغ

شیک پروتئین

بلغور جو دوسر

فرنی گندم

کره بادام زمینی

موز

عسل

کشمش یا خرما

سبزیجات فیبردار

روغن بذر کتان

روغن زیتون (فوق بکر ممتاز)

مقدار زیادی آب

مواد غذای افطار بهتر است سبک باشد تا به معده فشاری وارد نشود و همچنین سریع هضم و انرژی زا باشد، چرا که لازم است قند به سرعت جذب شود و انرژی تولید کند. مواد غذای مانند شیر، خرما، کشمش، انجیرخشک در این دسته قرار می‌گیرند که باعث می‌شوند، کمبود قند بدن را جبران کنند. اما دقت کنید برخی از مواد غذایی قند بالایی دارند. حتماً مایعات بدن را تأمین کنید و در فواصل زمانی کوتاه مقداری آب بنوشید. برای افطار حتماً یک وعده مکمل پروتئین مصرف کنید و این وعده را قبل از خواب نیز تکرار کنید. پیشنهاد می‌کنیم برای جلوگیری از تخریب بافت عضلات از مکمل‌هایی مانند BCAA استفاده کنید.

بعد از افطار نیز دقت کنید وعده غذایی شما حاوی کربوهیدرات، چربی و پروتئین باشد تا نیاز‌های بدن تأمین و دچار تخریب عضلانی نشوید. ورزشکاران باید توجه کنند که در هنگام افطار از مصرف زولبیا و بامیه به مقدار زیاد پرهیز کنند، چرا که در صورت مصرف زیاد آن‌ها، انسولین خون بالا رفته و قند به سرعت جذب سلول‌ها می‌شود؛ در نتیجه انسولین بالا مانده و قند خون همچنان پایین است و یک احساس ضعف یا گرسنگی شدید به افراد دست می‌دهد. چون کاهش قند خون در شرایط روزه داری به ویژه در نیمه دوم روز، بروز می‌کند. رعایت موارد فوق از سوی ورزشکاران حرفه‌ای و عادی ضروری است.

کم آبی بدن، کاهش حجم خون و مایعات از جمله اثرات روزه داری بر بدن ورزشکار و یا دیگر افراد است، ورزشکارن روزه‌دار برای جلوگیری از مشکلات کم‌آبی، بی‌حالی و سستی بدن، اختلال در تنظیم درجه حرارت بدن، جلوگیری از غلیظ شدن خون و کاهش اکسیژن رسانی مغز و عضلات در سحر و افطار، آب و مایعات مصرف کنند. کم آبی می‌تواند توان بدنی ورزشکار را تا ۱۹٪ بکاهد و اگر هوا گرم باشد، کم آبی بدن می‌تواند زندگی ورزشکار را هم به خطر بیندازد.

توصیه می‌شود در حد فاصل افطار تا سحر حداقل ۸ تا ۱۲ لیوان آب مصرف شود. در شرایط آب و هوایی معتدل میزان آب مورد نیاز برای بدن غیر ورزشکاران ۲/۵ لیتر آب است که باید از مواد مصرفی به بدن وارد کرد. ورزشکاران به دلیل فعالیتی که دارند و تعریق زیادی که در بدن آن‌ها به دلیل تمرین وجود دارد، با مصرف آب یا مایعات شیرین به جز چای در سحر و هنگام افطار، مشکلی از این بابت نخواهند داشت.

مصرف زیاد نمک، دفع مایعات و اسید فولیک از بدن را می‌توان از عوامل تشنگی عنوان کرد، با داشتن یک رژیم متعادل و صحیح نمک کافی به بدن ورزشکاران می‌رسد و نیازی به استفاده از نمک اضافی نیست. توصیه می‌شود، ورزشکاران به مصرف آب و آبمیوه تازه توجه داشته باشند و از مصرف مواد غذایی که باعث از دست رفتن آب بدن از راه ادرار می‌شود، خودداری کنند.

متخصصان تغذیه به نوجوانانی که معمولاً پرتحرک هستند، توصیه می‌کنند، برای پیشگیری از ضعف قوای جسمانی در ماه مبارک رمضان، از انجام حرکات ورزشی سنگین اجتناب کنند. فعالیت زیاد نوجوانان روزه‌دار در ماه رمضان، منجر به صرف انرژی بیشتر و افزایش تعریق در طی ساعات روز است که می‌تواند زمینه‌ساز سوء تغذیه خفیف یا شدید شود. بهترین ورزش در طول ماه رمضان شنا و پیاده‌روی پس از صرف افطار است، چرا که از گرفتگی عضلات و بروز یبوست نیز پیشگیری می‌کند.

منبع:برترین ها