معاون دفتر پژوهش و فناوری های محیط زیست با هشدار نسبت به مخاطرات بالقوه محصولات GMO برای سلامتی انسان و دام عنوان کرد:«متاسفانه گفته می شود در کشور ما این نوع محصولات وجود دارند و در عرصه های مختلف توزیع شده و در سبد غذایی مردم جای گرفته اند ولی تاکنون بررسی برای چنین موضوعی انجام نگرفته است».
دکتر داود حیات غیب درباره برنج های GMO گفت:« محصولات گیاهی که دستکاری ژنتیکی شده اند محصولاتی اند که پایه اولیه آنها گیاهان طبیعی بوده که با استفاده از دانش زیست فناوری یا بیوتکنولوژی و همچنین روش هایی از طریق مهندسی ژنتیک با جابه جایی ژن ها از یک موجود به موجودی دیگر قصد دارند خواصی را در موجود جدید ایجاد کنند تا آن را نسبت به شرایط محیطی و نسبت به آب و خاک مقاوم کنند که به این کار دستکاری ژنتیکی می گویند».
وی در ادامه گفت: «تولیدکنندگان این محصولات مدعی اند نمونه هایی مثل ذرت و سیب زمینی و یا دانه های روغنی از جمله کلزا را نسبت به آفات مقاوم کنند ولی در واقع ما می آییم یک گونه طبیعی را کنار گذاشته و یک گونه دستکاری ژنتیکی شده ایجاد می کنیم که این مسئله از چند جنبه اهمیت دارد: اگر گونه طبیعی ما احتیاج به سم پاشی داشته دیگر احتیاجی به سم پاشی نیست چرا که گونه مقاوم به سم تولید کرده ایم.این بعد از مدتی باعث می شود گونه طبیعی ما خود به خود زیر فشار آفت از بین برود و یا مقدار آن به شدت کاهش پیدا کند».
حیات غیب افزود: «در عین حال آن تغییراتی که در طبیعت معمولا بین یک تا ده میلیون سال طول می کشد تا یک صفت جدیدی در یک موجودی ایجاد شود تا موجود آن صفت را تحمل و سازگار با رشد و طبیعتش باشد را می خواهیم در آزمایشگاه در یک مدت مشخص کوتاه ظرف یکی دوسال ایجاد کنیم که این تغییرات هرچند دقیق و حساس باشد ممکن است خطرات بالقوه ای را بر تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی و سلامت انسان و دام داشته باشد».
عوارض مصرف غذاهایی که دستکاری ژنتیکی شده اند
معاون دفتر پژوهش و فناوری های محیط زیست درباره عوارض احتمالی مصرف غذاهایی که دستکاری ژنتیکی شده اند بر روی انسان و دام گفت:«به طور کلی در دنیا بحث هایی درباره عوارض مصرف این محصولات وجود دارد. البته مطالعات در این زمینه بسیار کم است به این دلیل که شرکت های بزرگ امریکایی و کانادایی که تولیدکننده اینگونه محصولات غذایی هستند به دلیل سود هنگفتی که تولید اینگونه محصولات نصیبشان می کند تمامی تحقیقات در زمینه این محصولات را تحت الشعاع قرار می دهند؛ بنابراین تحقیقات در مورد این محصولات و اثرات آن به نسبت کم است ولی اطلاعاتی وجود دارد که این محصولات باعث بروزحساسیت در نوزادان و مادران شیرده می شود».
دکتر حیات غیب با اشاره به مطالعاتی در خصوص محصولات گیاهی دستکاری ژنتیکی شده در فرانسه گفت:« در مطالعه دقیقی که در فرانسه بر روی موش های آزمایشگاهی انجام شده است نشان داده شد وقتی مدت مطالعه از سه ماه به نه ماه و بیشتر افزایش می یابد تومورهای خطرناک سرطان زا در موش ها بیشتر می شود در صورتی که بیشتر مطالعات در این زمینه به خاطر نفوذ شرکت های تولیدکننده محصولات دستکاری ژنتیکی،معمولا می گویند اثرات در سه ماه خیلی کم خود را ظاهر می کنند اما در مطالعه اخیر در فرانسه که حتی یک فیلمی برای آن تهیه شده است نشان می دهد وقتی این مطالعه به 527 روز افزایش پیدا کرد تومورهای خطرناکی در موش ها ظاهر شد. اما این مطالعات به اینصورت در انسان انجام نشده یا خیلی کم انجام گرفته است».
کدام دستگاه ها متولی نظارت بر تولید و واردات محصولات GMO هستند؟
وی در پاسخ به اینکه آیا برنج های GMO در کشور ما تولید می شود یا خیر؛گفت:« در کشور، مرکزی به نام پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی وابسته به جهاد کشاورزی داریم که در آنجا ادعا می شود این محصول در ایران تولید شده است.برای تولید این محصولات قانونی به نام قانون ایمنی زیستی داریم که طبق این قانون وزارتخانه های بهداشت،درمان و آموزش پزشکی،وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت از محیط زیست موظف به بررسی این محصولات هستند».
دکتر حیات غیب گفت:« معمولا انتظار می رود این سه دستگاه، بیشترین نگرانی و دغدغه را برای تولید اینگونه محصولات داشته باشند ولی از طرفی چون این محصولات در یکی از همین وزارتخانه ها تولید شده؛این دغدغه ها کاهش پیدا کرده است».
معاون دفتر پژوهش و فناوری های محیط زیست تاکید کرد:« ما نمی گوییم این محصولات مثل خطر بالفعلی اند که بلافاصله اثرات آن مشخص می شود ولی مشاهدات در دنیا نشان می دهد این مخاطرات می توانند بالقوه وجود داشته باشند. به همین دلیل از نظر بهداشتی توصیه می شود مصرف این محصولات تحت شرایط خاصی باشد و برای اینکه این محصولات وارد طبیعت شده؛ کاشت و رهاسازی شوند باید حتما تدابیری اندیشیده شود و آزمایشات لازم صورت گیرد همچنین لازم است نوع دستکاری انجام گرفته بر روی محصول مشخص باشد و برای آن شناسنامه بهداشتی تهیه شود. نکته قابل توجه دیگر این است که این محصولات باید در محل مشخصی کاشت شود تا به تنوع ژنتیکی گونه های طبیعی ما آسیبی وارد نکند.اینها موارد محتملی است که در قانون ایمنی زیستی پیش بینی شده است».
محصولات GMO شناسنامه بهداشتی دارند؟
وی با طرح این سئوال که آیا در کشورمان محصولاتی که دستکاری ژنتیکی شده اند شناسنامه بهداشتی را دارند یا بدون شناسنامه وارد بازار شده و مردم استفاده می کنند؛گفت:« متاسفانه گفته می شود در کشور ما این نوع محصولات وجود دارند و در عرصه های مختلف توزیع شده و در سبد غذایی مردم جای گرفته اند ولی تاکنون بررسی برای چنین موضوعی انجام نگرفته است به این دلیل که هرچند قانون ایمنی زیستی در کشور وجود دارد ولی براساس آن قانون باید دستورالعمل های اجرایی در دستگاه ها ایجاد می شد و این دستگاه ها، باید دستگاه های دیگر از جمله گمرک را در مورد این محصولات آگاه می کردند همچنین باید اطلاع رسانی عمومی انجام می گرفت تا مردم از وجود چنین محصولاتی آگاه باشند ولی همچنان این مسائل در هاله ای از سکوت قرار گرفته و آن انتظاری که قانون در مورد لزوم شناسایی این محصولات دارد؛ برآورده نشده است. به همین دلیل نمی توانیم بگوییم این محصولات در کشورمان وجود ندارد؛ به طور حتم وجود دارند».
حیات غیب در پاسخ به این سئوال که آیا این محصولات از نظر ظاهری تفاوتی با دیگر محصولات دارند؛گفت:«خیر. وقتی سیب دستکاری ژنتیکی شده را با سیب ارگانیک مقایسه می کنید هیچ تفاوتی را شاید حتی در مزه احساس نکنید به همین دلیل گفته می شود باید این محصولات برچسب گذاری شود تا مردم حق انتخاب داشته باشند. اطلاع رسانی یکی از مهمترین بخش های این قانون است که باید اجرایی شود ».
امتناع قحطی زدگان افریقایی از مصرف محصولات GMO
وی در پاسخ به اینکه آیا محصولاتی که دستکاری ژنتیکی شده اند در کشورهای دیگر تولید و مصرف می شوند، گفت: «در بسیاری از کشورهای جهان فروش این محصولات ممنوع و غیرقانونی است اما در کشورهای دیگر تولید و توزیع و حتی مصرف می شود.اکنون 29 کشور دنیا هستند که این محصولات را تولید می کنند از جمله امریکا،کانادا،برزیل و آرژانتین،هندوستان و چین. این محصولات به بهانه اینکه می تواند غذای مردم را تامین کرده و از گرسنگی جلوگیری کند تولید می شود ولی حتی در برخی موارد وقتی این نوع غذاها را از امریکا به افریقا که قطحی زده بودند؛ فرستادند این محصولات را پس فرستاده و گفته اند ما نیاز به چنین محصولاتی نداریم».
حیات غیب در ادامه گفت:«در عین حال کشورهایی هستند که هنوز این محصولات را تولید نمی کنند و برخی کشورها هستند که با کشت موقت این محصولات موافقت کرده اند. در اتحادیه اروپا به طور نسبی تولید این نوع محصولات ممنوع است اما برخی کشورها با کشت آن موافقت کرده اند یکی از کشورهایی که به شدت با این کار مخالف است روسیه است.بسیاری از کشورهای دنیا نیز به دلیل ذخایر ژنتیکی که دارند و به این دلیل که می توانند این نوع غذاها را به طریقی سالم تر تولید کنند اصلا وارد این عرصه نشده اند ولی بیشتر، کشورها تحت تاثیر خرید و واردات این محصولات هستند چون سود سرشاری را نصیب تولیدکنندگانشان می کند».
واردات محصولات GMO بدون اطلاع و نظارت مسئولین
معاون دفتر پژوهش و فناوری های محیط زیست در پاسخ به اینکه موضع وزارت بهداشت در سال های اخیر نسبت به تولید و واردات این محصولات چه بوده؛گفت:« وزارت بهداشت نیز یکی از دستگاه های اصلی تصیم گیرنده در زمینه این محصولات است و حتی یک آزمایشگاه در این زمینه دارد ولی با همه فعالیت هایی که سه دستگاه متولی می کنند تا چه اندازه مردم می دانند این محصولات چه هستند؟ در صورتی که اطلاع از این محصولات حق شان است».
حیات غیب ادامه داد:«قانونی ایمنی زیستی مصوب سال 88 است. طبق این قانون از 6 ماه بعد باید این نوع اطلاعات و دستورالعمل های تابعه اشان در اختیار همگان قرار می گرفت ولی هنوز چنین فعالیتی انجام نگرفته است به همین دلیل علیرغم تلاش همه دستگاه ها هنوز درباره این محصولات، چگونگی مصرف یا عدم مصرف آن ، چگونگی ارزیابی خطر،مدیریت خطر،برچسب گذاری توافقی صورت نگرفته است و در این عدم توافق با یک دریای بازی مواجهیم که این محصولات به کشور وارد و مصرف می شوند بدون اینکه کسی از آنها خبر داشته باشد».
معاون دفتر پژوهش و فناوری های محیط زیست گفت: «عملا در کشورمان هیچ نظارتی بر روی این محصولات نیست چون باید سازوکارها و زیرساخت ها ایجاد شود، افراد آموزش ببینند، این محصولات در بدو ورود به کشور شناسایی شوند و گمرک باید نسبت به محصولات gmo حساس شود و باید این محصولات شناسنامه داشته و برای آن از سه دستگاه استعلام بگیرد».
وی در پایان در پاسخ به اینکه آیا سازمان بهداشت جهانی(WHO) در مورد این محصولات اظهارنظری کرده است یا خیر؛گفت:«این سازمان اظهار نظر صریحی نکرده است .این نگرانی وجود دارد که این محصولات برای سلامتی مخاطراتی داشته باشد ولی حتی فائو(fao) هم به عنوان مرکز خواروبار جهانی نسبت به این محصولات دغدغه پیدا کرده است و توجه می دهد که کشاورزی ارگانیک باید رشد کند تا این محصولات گسترش زیادی پیدا نکند».
منبع:سلامت نیوز
دکتر داود حیات غیب درباره برنج های GMO گفت:« محصولات گیاهی که دستکاری ژنتیکی شده اند محصولاتی اند که پایه اولیه آنها گیاهان طبیعی بوده که با استفاده از دانش زیست فناوری یا بیوتکنولوژی و همچنین روش هایی از طریق مهندسی ژنتیک با جابه جایی ژن ها از یک موجود به موجودی دیگر قصد دارند خواصی را در موجود جدید ایجاد کنند تا آن را نسبت به شرایط محیطی و نسبت به آب و خاک مقاوم کنند که به این کار دستکاری ژنتیکی می گویند».
وی در ادامه گفت: «تولیدکنندگان این محصولات مدعی اند نمونه هایی مثل ذرت و سیب زمینی و یا دانه های روغنی از جمله کلزا را نسبت به آفات مقاوم کنند ولی در واقع ما می آییم یک گونه طبیعی را کنار گذاشته و یک گونه دستکاری ژنتیکی شده ایجاد می کنیم که این مسئله از چند جنبه اهمیت دارد: اگر گونه طبیعی ما احتیاج به سم پاشی داشته دیگر احتیاجی به سم پاشی نیست چرا که گونه مقاوم به سم تولید کرده ایم.این بعد از مدتی باعث می شود گونه طبیعی ما خود به خود زیر فشار آفت از بین برود و یا مقدار آن به شدت کاهش پیدا کند».
حیات غیب افزود: «در عین حال آن تغییراتی که در طبیعت معمولا بین یک تا ده میلیون سال طول می کشد تا یک صفت جدیدی در یک موجودی ایجاد شود تا موجود آن صفت را تحمل و سازگار با رشد و طبیعتش باشد را می خواهیم در آزمایشگاه در یک مدت مشخص کوتاه ظرف یکی دوسال ایجاد کنیم که این تغییرات هرچند دقیق و حساس باشد ممکن است خطرات بالقوه ای را بر تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی و سلامت انسان و دام داشته باشد».
عوارض مصرف غذاهایی که دستکاری ژنتیکی شده اند
معاون دفتر پژوهش و فناوری های محیط زیست درباره عوارض احتمالی مصرف غذاهایی که دستکاری ژنتیکی شده اند بر روی انسان و دام گفت:«به طور کلی در دنیا بحث هایی درباره عوارض مصرف این محصولات وجود دارد. البته مطالعات در این زمینه بسیار کم است به این دلیل که شرکت های بزرگ امریکایی و کانادایی که تولیدکننده اینگونه محصولات غذایی هستند به دلیل سود هنگفتی که تولید اینگونه محصولات نصیبشان می کند تمامی تحقیقات در زمینه این محصولات را تحت الشعاع قرار می دهند؛ بنابراین تحقیقات در مورد این محصولات و اثرات آن به نسبت کم است ولی اطلاعاتی وجود دارد که این محصولات باعث بروزحساسیت در نوزادان و مادران شیرده می شود».
دکتر حیات غیب با اشاره به مطالعاتی در خصوص محصولات گیاهی دستکاری ژنتیکی شده در فرانسه گفت:« در مطالعه دقیقی که در فرانسه بر روی موش های آزمایشگاهی انجام شده است نشان داده شد وقتی مدت مطالعه از سه ماه به نه ماه و بیشتر افزایش می یابد تومورهای خطرناک سرطان زا در موش ها بیشتر می شود در صورتی که بیشتر مطالعات در این زمینه به خاطر نفوذ شرکت های تولیدکننده محصولات دستکاری ژنتیکی،معمولا می گویند اثرات در سه ماه خیلی کم خود را ظاهر می کنند اما در مطالعه اخیر در فرانسه که حتی یک فیلمی برای آن تهیه شده است نشان می دهد وقتی این مطالعه به 527 روز افزایش پیدا کرد تومورهای خطرناکی در موش ها ظاهر شد. اما این مطالعات به اینصورت در انسان انجام نشده یا خیلی کم انجام گرفته است».
کدام دستگاه ها متولی نظارت بر تولید و واردات محصولات GMO هستند؟
وی در پاسخ به اینکه آیا برنج های GMO در کشور ما تولید می شود یا خیر؛گفت:« در کشور، مرکزی به نام پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی وابسته به جهاد کشاورزی داریم که در آنجا ادعا می شود این محصول در ایران تولید شده است.برای تولید این محصولات قانونی به نام قانون ایمنی زیستی داریم که طبق این قانون وزارتخانه های بهداشت،درمان و آموزش پزشکی،وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت از محیط زیست موظف به بررسی این محصولات هستند».
دکتر حیات غیب گفت:« معمولا انتظار می رود این سه دستگاه، بیشترین نگرانی و دغدغه را برای تولید اینگونه محصولات داشته باشند ولی از طرفی چون این محصولات در یکی از همین وزارتخانه ها تولید شده؛این دغدغه ها کاهش پیدا کرده است».
معاون دفتر پژوهش و فناوری های محیط زیست تاکید کرد:« ما نمی گوییم این محصولات مثل خطر بالفعلی اند که بلافاصله اثرات آن مشخص می شود ولی مشاهدات در دنیا نشان می دهد این مخاطرات می توانند بالقوه وجود داشته باشند. به همین دلیل از نظر بهداشتی توصیه می شود مصرف این محصولات تحت شرایط خاصی باشد و برای اینکه این محصولات وارد طبیعت شده؛ کاشت و رهاسازی شوند باید حتما تدابیری اندیشیده شود و آزمایشات لازم صورت گیرد همچنین لازم است نوع دستکاری انجام گرفته بر روی محصول مشخص باشد و برای آن شناسنامه بهداشتی تهیه شود. نکته قابل توجه دیگر این است که این محصولات باید در محل مشخصی کاشت شود تا به تنوع ژنتیکی گونه های طبیعی ما آسیبی وارد نکند.اینها موارد محتملی است که در قانون ایمنی زیستی پیش بینی شده است».
محصولات GMO شناسنامه بهداشتی دارند؟
وی با طرح این سئوال که آیا در کشورمان محصولاتی که دستکاری ژنتیکی شده اند شناسنامه بهداشتی را دارند یا بدون شناسنامه وارد بازار شده و مردم استفاده می کنند؛گفت:« متاسفانه گفته می شود در کشور ما این نوع محصولات وجود دارند و در عرصه های مختلف توزیع شده و در سبد غذایی مردم جای گرفته اند ولی تاکنون بررسی برای چنین موضوعی انجام نگرفته است به این دلیل که هرچند قانون ایمنی زیستی در کشور وجود دارد ولی براساس آن قانون باید دستورالعمل های اجرایی در دستگاه ها ایجاد می شد و این دستگاه ها، باید دستگاه های دیگر از جمله گمرک را در مورد این محصولات آگاه می کردند همچنین باید اطلاع رسانی عمومی انجام می گرفت تا مردم از وجود چنین محصولاتی آگاه باشند ولی همچنان این مسائل در هاله ای از سکوت قرار گرفته و آن انتظاری که قانون در مورد لزوم شناسایی این محصولات دارد؛ برآورده نشده است. به همین دلیل نمی توانیم بگوییم این محصولات در کشورمان وجود ندارد؛ به طور حتم وجود دارند».
حیات غیب در پاسخ به این سئوال که آیا این محصولات از نظر ظاهری تفاوتی با دیگر محصولات دارند؛گفت:«خیر. وقتی سیب دستکاری ژنتیکی شده را با سیب ارگانیک مقایسه می کنید هیچ تفاوتی را شاید حتی در مزه احساس نکنید به همین دلیل گفته می شود باید این محصولات برچسب گذاری شود تا مردم حق انتخاب داشته باشند. اطلاع رسانی یکی از مهمترین بخش های این قانون است که باید اجرایی شود ».
امتناع قحطی زدگان افریقایی از مصرف محصولات GMO
وی در پاسخ به اینکه آیا محصولاتی که دستکاری ژنتیکی شده اند در کشورهای دیگر تولید و مصرف می شوند، گفت: «در بسیاری از کشورهای جهان فروش این محصولات ممنوع و غیرقانونی است اما در کشورهای دیگر تولید و توزیع و حتی مصرف می شود.اکنون 29 کشور دنیا هستند که این محصولات را تولید می کنند از جمله امریکا،کانادا،برزیل و آرژانتین،هندوستان و چین. این محصولات به بهانه اینکه می تواند غذای مردم را تامین کرده و از گرسنگی جلوگیری کند تولید می شود ولی حتی در برخی موارد وقتی این نوع غذاها را از امریکا به افریقا که قطحی زده بودند؛ فرستادند این محصولات را پس فرستاده و گفته اند ما نیاز به چنین محصولاتی نداریم».
حیات غیب در ادامه گفت:«در عین حال کشورهایی هستند که هنوز این محصولات را تولید نمی کنند و برخی کشورها هستند که با کشت موقت این محصولات موافقت کرده اند. در اتحادیه اروپا به طور نسبی تولید این نوع محصولات ممنوع است اما برخی کشورها با کشت آن موافقت کرده اند یکی از کشورهایی که به شدت با این کار مخالف است روسیه است.بسیاری از کشورهای دنیا نیز به دلیل ذخایر ژنتیکی که دارند و به این دلیل که می توانند این نوع غذاها را به طریقی سالم تر تولید کنند اصلا وارد این عرصه نشده اند ولی بیشتر، کشورها تحت تاثیر خرید و واردات این محصولات هستند چون سود سرشاری را نصیب تولیدکنندگانشان می کند».
واردات محصولات GMO بدون اطلاع و نظارت مسئولین
معاون دفتر پژوهش و فناوری های محیط زیست در پاسخ به اینکه موضع وزارت بهداشت در سال های اخیر نسبت به تولید و واردات این محصولات چه بوده؛گفت:« وزارت بهداشت نیز یکی از دستگاه های اصلی تصیم گیرنده در زمینه این محصولات است و حتی یک آزمایشگاه در این زمینه دارد ولی با همه فعالیت هایی که سه دستگاه متولی می کنند تا چه اندازه مردم می دانند این محصولات چه هستند؟ در صورتی که اطلاع از این محصولات حق شان است».
حیات غیب ادامه داد:«قانونی ایمنی زیستی مصوب سال 88 است. طبق این قانون از 6 ماه بعد باید این نوع اطلاعات و دستورالعمل های تابعه اشان در اختیار همگان قرار می گرفت ولی هنوز چنین فعالیتی انجام نگرفته است به همین دلیل علیرغم تلاش همه دستگاه ها هنوز درباره این محصولات، چگونگی مصرف یا عدم مصرف آن ، چگونگی ارزیابی خطر،مدیریت خطر،برچسب گذاری توافقی صورت نگرفته است و در این عدم توافق با یک دریای بازی مواجهیم که این محصولات به کشور وارد و مصرف می شوند بدون اینکه کسی از آنها خبر داشته باشد».
معاون دفتر پژوهش و فناوری های محیط زیست گفت: «عملا در کشورمان هیچ نظارتی بر روی این محصولات نیست چون باید سازوکارها و زیرساخت ها ایجاد شود، افراد آموزش ببینند، این محصولات در بدو ورود به کشور شناسایی شوند و گمرک باید نسبت به محصولات gmo حساس شود و باید این محصولات شناسنامه داشته و برای آن از سه دستگاه استعلام بگیرد».
وی در پایان در پاسخ به اینکه آیا سازمان بهداشت جهانی(WHO) در مورد این محصولات اظهارنظری کرده است یا خیر؛گفت:«این سازمان اظهار نظر صریحی نکرده است .این نگرانی وجود دارد که این محصولات برای سلامتی مخاطراتی داشته باشد ولی حتی فائو(fao) هم به عنوان مرکز خواروبار جهانی نسبت به این محصولات دغدغه پیدا کرده است و توجه می دهد که کشاورزی ارگانیک باید رشد کند تا این محصولات گسترش زیادی پیدا نکند».
منبع:سلامت نیوز
نظر شما