صنایع غذایی> اقتصاد غذا - سید کاظم حسینی – مولف، محقق و کارشناس صنعت روغن نباتی
به گزارش پایگاه خبری اقتصاد غذا «فود پرس»، حقیقت این است در کشوری که تاریخ و فرهنگ آن بر باور "قسم به قلم" نوشته شده است و"قلم توتم اوست" باید قلم در برابر قلم ونوشته در برابر نوشته باشد.اما صد افسوس چند صباحی است حرف زدن و حرافی کردن وبی مسئولیت سخن گفتن و بدون هیچ دلیل وبرهانی به در ودیوار تهمت زدن و ثمره سالها کار و تلاش عده ای را زیر سئوال بردن و بغض ها ومنفعت های شخصی را انگیزه و وسیله حمله به طرف مقابل قرار دادن واز رقیب یک هیولا ساختن ورقابت های ساده اجتماعی و اقتصادی را به تضادهای آشتی ناپذیر تبدیل کردن وبا ظاهر دلسوزانه مردم بیگناه را در شک و تردید و حیرانی انداختن وبه پایان کار نیاندیشیدن و مست نتایج زود گذر وسطحی شدن، راه و رسم عده ای سطحی نگر عاری وخالی از حقیقت شده است.
بدتر و صد بدتر اینکه عده ای لباس ناموزون و مندرس حرافی را نیز به کناری نهند و به دلیل فقرشهامت و فقدان صراحت در هاله ای از رمز و رازهای تصنعی وگمنامی وبدون شناسنامه، سوار برسیل تهمت ها و دروغ ها ،«یادآوران»گمراهی و فریب مردم در مصرف یکی از ضروری ترین قوت روزانه مردم کوچه وخیابان یعنی روغن باشند. هر چند دست این «یادآوران»از استدلال و برهان تهی است ولی دست بگیرشان برای گرفتن آرشیو 50 ساله تبلیغات روغن، چندان نیز خشک وخالی نبوده وبرای تخریب صنعتی 60 ساله حد اقل از دید تنگ آنها کافی می باشد.
اما به زمین بازی برگردیم:
1-چند وقتی است که در فیلمهای به اصطلاح مستندی با عنوان «چرب» در خصوص صنعت روغن نباتی و انواع روغنها که توسط موسسه «یادآوران»تهیه شده، آسمان و زمین را بهم دوختند واز ابروباد ومه و خورشید وفلک کمک گرفته اند که مردم را "یاد" آورند آنچه بنام روغن بر سر سفره نحیف خود قرار می دهند و لقمه ای که بر دهان کودک نزار خود می نهند هرچه باشد چه آفتاب چه سویا چه پالم چه کلزا چه مایع وچه جامد همه وهمه مضر وتهدید سلامتی است.مردم باید از آن دوری کنند وجز دنبه ،کنجد و زیتون بر سر سفره های رنگین خود روغنی قرار ندهند.
فرضی سخت ومشکل و سراسر طنز است، ولی بنده فرض را بر این قرار می دهم که تمام سخنان این شبکه اشباح درست باشد و حق کاملا با آنها باشد ومردم باید از روغن های ساخت کارخانجات داخل کشور پرهیز کنند و رو به دنبه وزیتون وکنجد آورند؛ ببینیم این امر چگونه امکان پذیراست واین سراب چگونه به آب تبدیل می شود.
در حدود 140 میلیون تن روغن خوراکی از میوه ها ودانه های روغنی ،هر سال در جهان تولید می شود.مصرف سرانه کشورها از غنی ترین تا فقیر ترین آنها از80 کیلو گرم تا 5 کیلو گرم متغیر است. سهم ایران از این مقدار روغن حدود یک میلیون وچهارصد هزار تن است. یعنی یک درصد از کل روغن مصرفی جهان که 95 درصد آن بصورت خام وارد کشور می شود.
از این 140 میلیون تن حدود 2میلیون و 800 هزار تن آن روغن زیتون است که عمدتا توسط چند کشور ایتالیا، یونان، اسپانیا، تونس، ترکیه، استرالیا وسوریه و مقدار ناچیزی توسط سایر کشورها تولید می شود. به تعبیری مقدار تولید روغن زیتون نسبت به کل روغن های تولیدی جهان فقط 2 درصد است. اگر این مقدار روغن را به 7 میلیارد جمعیت جهان تقسیم کنیم (البته اگر "یادآوران " اجازه دهند و نخواهند زیتون فقط برسر سفره آنها باشد) به هر نفر 400 گرم در سال وحدود یک گرم در روز می رسد. یعنی سهم هر خانوار 5 نفره 5 گرم در روز خواهد بود. اما همانطور که مستند سازان بی سند بهتر از 7میلیارد نفر می دانند، اختلاف در آمد، مصرف مساوی ویکسان را بر نمی تابد ،لذا بخش عمده و اساسی این مقدار زیتون را باید 318 میلیون آمریکایی، 742 میلیون اروپایی ومردم کشورهای پر درآمد کانادا ،ژاپن ،کشورهای پردرآمد عربی ،بخش پردرآمد چین و خود تولید کنندگان روغن زیتون مصرف کنند وهیچ حرف و حدیثی در این باره وجود ندارد.به قول مولانا "حال صورت این چنین حال معنی را ببین". حال زیتون در این وضعیت اسفناک است از حال کنجد که کل تولید آن به سختی به یک میلیون تن در سال در جهان می رسد وحال دنبه پیشنهادی که فقط برای جمع آوری آن از سطح کشتارگاه ها و ساخت صدها کارگاه روغن کشی، که باید خروارها مگس کش از قبل برای آن فراهم کرد ، بسیار روشن است.
حال سوال اینجاست "یاد آوران" آرشیودار چگونه وبه چه طریقی می خواهند پنجاه درصد زیتون تولیدی جهان که یک میلیون وچهار صد هزارتن می شود و برابر مقدار مورد نیاز کشورما است را تامین کرده و امریکا ،اروپا و حتی خود تولید کنندگان روغن زیتون را در حسرت مصرف یک کیلو روغن زیتون قرارداده ونفرین سفره های رنگین آنها را به جان بخرند.
ممکن است بگویند ما قادریم در داخل کشورتمام مقدار مورد نیازخود را تولید کنیم، به «یادآوران»یادآوری می شود تولید زیتون نه روغن زیتون در بهترین شرایط وحالت ودر خوشبینانه ترین وضعیت به سختی به 10 هزار تن در سال در کشور می رسد که اگر همه آن با حد اکثر مقدار روغنکشی شود و به صورت کنسرو مصرف نشود، مقدار آن کمتر از 2هزار تن در سال خواهد بود. یعنی سهم هر ایرانی 26 گرم در سال و یاهفت صدم گرم در روز خواهد بود.
که البته به خاطر این تصور "ایده آل"به کسی حتی مستد سازان آرشیودار نباید خرده گرفت، اما "رئال" و واقعیت چه می شود؟ تا زمان خود کفایی در تولید زیتون، تکلیف مردم چه می شود ؟تکلیف سویا،کلزا، پالم وآفتابگردان را که تمام جهان ،اعم از فقیر وغنی به وفور از آن استفاده می کنند وما از پیش آنها را غیر قابل مصرف معرفی کردیم وبه مردم نهیب زدیم در صورت استفاده از آنها نسل شان منقرض وبرکت خانشان نابود خواهد شد، چه می شود؟
پاسخ این سئولات را خیلی از مردم جهان و بهتر از همه سناریست های «یادآوران» می دانند. حلال این مشکلات و کمبود ها یک چیز است و آن "مافیای زیتون تقلبی" است که چنان سایه خود را در سطح جهان گسترده است که علاوه بر بد نام کردن کشاورزان ایتالیایی و یونانی وسایر زحمتکشان این محصول، ارگان های نظارتی و قدرتمندی چون FDA را که از بالاترین تجهیزات کنترلی برخوردارند را نیز به ستوه آورده است. وقتی سهم روزانه جمعیت 75میلیونی ما از کل زیتون واقعی وبکر کمتر از یک قطره درروز نیست باید از این مافیا کمک گرفت و با وارد کردن حتی مقدار ناچیز 50 هزارتنی تقلبی و فروش اجباری به قیمت زیتون واقعی ،سالانه صد ها میلیون دلار کاسب شد.
البته قبول داریم که بالاخره مقداری هرچند اندک زیتون واقعی در بازار وجود خواهد داشت اما سوال اینجاست که ما حق داریم به خاطر این مقدار ناچیز کل مردم را از خوردن هر چه روغن است منع نماییم؟
2-حال اگر فرض طنز آلود مضر بودن روغن هایی چون کلزا ،سویا ،پالم ،تخم پنبه و آفتابگردان را که چند خطی باب طبع "یادآوران"و وارد کنندگان زیتون تقلبی بود را کنار نهیم به این سئوال والبته جواب تکراری خواهیم رسید که آیا این روغن ها واقعا مضر هستند ونباید آنها را مصرف کرد؟آِیا کارخانجات تصفیه روغن که تمام مراحل یک تصفیه خوب را دارا هستند ودر آخرین مرحله از فرایند خود ودر دستگاه بی بوکننده در شراط خلاء ودر دمای 240 درجه سانتیگراد روغن را بی بو می کنند وتمام مواد مضر را از روغن جدا می کنند با روغن کشی های دانه کنجد این فروشگاه و آن فروشگاه زنجیره ای که روغن مالامال از افلاتوکسین را به خورد خلق الله می دهند برابری نمی کند؟
برای قضاوت اینکه کدام روغن سالم است وکدام ناسالم نباید به کوهی از نظرات گوناگون ومتناقض توجه کردو هر سخنی و هر خبری را باور کرد. از میان انبوهی از نظرات فقط آن دسته از آنها مورد پذیرش قرار می گیرد که بخش قابل توجهی از آزمایشات آنها را مورد تایید قرار دهند وبر صحت و سقم آن تاکید کنند ودر پایان مورد استناد سازمانهای مسئول جهان از جمله سازمان جهانی بهداشت قرار گیرد.جان کلام نظر این سازمان جهانی در خصوص روغن که این آقایان بطور مطلق از آن بیگانه هستند و یا خود را به بی اطلاعی مطلق زده اند این است:
میزان اسیدهای چرب اشباع حد اکثر 10 درصد انرژی روزانه
میزان اسید چرب لینولئیک 7تا 10 درصد انرژی روزانه
میزان اسید چرب ترانس صفر تا ا درصد انرژی
برای رسیدن به حدود فوق هیچ چاره ای جز استفاده از تمام روغن ها اعم از کلزا، زیتون، پالم، آفتابگردان، تخم پنبه ،کنجد ،سویا وجود ندارد.اینجاست که متخصصین می گویند روغن "بد" یا "خوب" معنی ندارد. هر روغنی دارای مزیت ها و معایبی است.همانتطور که روغن پالم را نمی توان روی سالاد ریخت ،بدون پالم نیز انبوهی از محصولات که نیاز به روغن با مقاومت بالا وویژگی خاص فیزیکی دارند نظیر انواع سرخ کردنی ها ،انواع شیرینی وشکلات امکان تولیدندارد.آِیا می شود نیاز7تا10 درصد انرژی روزانه به اسید لینولئیک را برای میلیارد ها نفر از دنبه، زیتون و کنجد تامین کرد؟آِیا می توان برای صدها محصول غذایی بدون ترانس، روغنی جز پالم ومشتقات آن مصرف کرد؟آیا به گوش این آقایان نرسید که همین فرانسه دو ماه قبل تعرفه هر تن پالم وارداتی را از 300دلار به 100 دلار کاهش داد تا به نیاز روزافزون به این روغن در کشورش پاسخ دهد؟
اینجانب در کوران بحث پالم، مقاله مبسوطی تحت عنوان «و اما پالم» در پایگاه خبری اقتصاد غذا «فود پرس» نوشتم و در آنجا اشاره شد که بنا برتوصیه سازمان جهانی وبر اساس مقدارو الگوی مصرف روغن وبا هدف کاهش اسیدچرب ترانس، 30 تا50 در صد از مصرف داخلی می تواند به پالم و مشتقات آن اختصاص یابد، نه بیشتر ونه کمتر. این ادعا با اعداد وارقام ومحاسبات دقیق انجام شده بود. متاسفانه دو سال است امثال «یادآوران» مردم را به وحشت انداخته اند. روغن پالم یا ترجمه فارسی آن در دیکشنری ها روغن نخل، از خانواده نخل ها که خرما نیز یکی از آنها است می باشد. شبیه درخت خرما دارای میوه خوشه ای است.هر خوشه وزنی حدود 40 کیلو دارد وحدود 2000 میوه خرما شکل دارد. از هر دوقسمت پالپ (گوشت) و هسته آن روغن می گیرند. دو کشور مالزی و اندونزی به دلیل شرایط گرمسیری از تولید کنندگان عمده آن می باشند. یکی از روغن هایی است که طبیعت به صورت بکر آن را در اختیار بشر قرار داده است.بعد از زیر سئوال رفتن روغن های جامد دارای ترانس ،عمده راه حل کاهش ترانس در امریکا واروپاهمین روغن بود .متاسفانه درست در آستانه استقبال جهانی از این روغن برای کاهش وحذف ترانس ،در کشور ما بطوراستثنایی این روغن مورد بی مهری کامل قرار گرفت.در این میان این کلیپ سازان آرشیودار، با انواع حیل کل صنعت روغن را با دروغ و مسائل ضد علمی مورد تهاجم قراردادند. اینکه مثلا روغن پالم برای مصارف غیر غذایی وشوینده ها استفاده می شود. غافل از اینکه بیست و چهار ساعت تولید کنندگان انواع صابون و شامپو در بوق و کرنا کرده اند که محصول آنها دارای زیتون و انواع روغن ویژه است. آیا استفاده چند منظوره از محصولی و یا روغنی دال بر نا مطلوب بودن آن است؟ آیا اصولا تولید انواع لوازم آرایشی وبهداشتی بدون انواع روغن هاامکان پذیر است؟ پس چرا این همه عوام فریبی و دروغ گویی؟
امروزه برهیچ کس پوشیده نیست که مصرف مناسب روغن موضوعی غیر قابل بحث است و بدن به شدت به آن نیاز دارد.بدون آن در کارکردهای زیر اختلال جدی رخ می دهد:
کارکرد سیستم های عصبی
نگه داری سلامت پوست ومو
تولید هورمونهای مختلف
رشد سلول های مغزی وشبکیه چشم
ساخت غشاء سلولی
آیا می توان کار این آقایان را اخلاقی دانست در حالی که هر روغن تایید شده از سوی سازمان جهانی بهداشت می تواند نیاز های فوق را حتی در کم درآمدترین قشر مردم تامین نماید ،مدام در عالم تخیل و در جهت منافع شخصی، این مقدارقوت لایموت را نیز زیر سئوال برده و مردم را برای مقاصد خاص همواره در بیم وهراس نگه دارند؟
3- از بی اطلاعی ودروغ عمدی وسهوی این «یادآوران»یاد کردیم، یادمان رفت که از دانه آفتابگردان این آقایان که دانه را از آجیل فروشی سر کوچه شان می خرند و قطعا چکمه پوشیده و از 7 کیلو تخمه فقط یک کیلو روغن استخراج می کنند و مثل صنعت عقب مانده روغن کشی و به گفته آنان در حد تعویض روغنی و وابسته به بیگانه !!! نیستند که از 2.5 کیلو گرم دانه آفتابگردان، یک کیلوگرم روغن بگیرند. ذکری نکرده باشیم و به یادشان آوریم که زیتون نیز بمانند سایر روغن های گیاهی، نباتی است و قیمت یک کیلوگرم کنسرو زیتون بالای 30 هزارتومان است ویک کیلو گرم روغن این زیتون کنسروی به 150هزار تومان می رسد نه 25 هزار تومان و بالاخره علیرغم هیجان ایشان در اتصال هر چه زوتر به مافیای زیتون تقلبی، ذهن آنها را به قیمت یک کیلو خرید تضمینی دانه آفتابگردان که دولت از کشاوزان می خرد و 2200 تومان است نه 6000 تومان وعلاوه بر 40 درصد روغن، بخش قابل توجهی از کنجاله با ارزش وپول ساز را نیز در اختیار مرغداران قرار می دهد، معطوف کنیم.وبالاخره معلوم نیست چرا با آنکه به گفته دکتر کراس ،کارشناس این آقایان ،اسید های چرب اشباع از اتهام وارده تبرئه شده وبه زعم ایشان روغن زرد ودنبه با اشباع وکلسترول بالا مجوز مصرفش صادر شده است ،روغن پالم با 30 درصد اشباع کمتر از این دو نوع روغن وبدون کلسترول و گرفته شده از دل طبیعت ،سرطانزا وسمی است؟
4-شاید ناراحت ترین بخش این کلیپ حساب شده، توسل آن به کلمات ارزشی است .می گوید که روغن زیتون" برکت "مادی ومعنوی به خانه می آورد. با شرحی که رفت، در برکات مادی این روغن برای این آقایان شکی نیست ،اما آیا میلیارد ها خانه ای که نان آور آن با بطری های روغن کلزا ،سویا وغیره وارد خانه می شود، واقعا برکات مادی و معنوی از آن خانه رخت یر می بندد ؟
برای حسن ختام بد نیست معنای کلمه اصیل "برکت" روشن شود تا راه برای دیگر سودجویان و سد کنندگان راه اخلاق بسته شود. مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر با ارزش المیزان خود در جلد هفتم صفحه 390 در معنی برکت چنین میگوید: «برکت به معنای خیری است که در چیزی مستقر گشته ولازمه آن شده باشد،برکت در نسل که به معنای فراوانی اعقاب یا بقای نام ودودمان است و برکت در غذا که به معنای سیر کردن مردم بیشتری است و برکت در وقت که معنای گنجایش داشتن برای انجام کاری است که آن مقدار وقت معمولا گنجایش انجام چنان کاری را ندارد».
با این تعریف، برکت یعنی 7 میلیارد جمعیت را با روش های علمی غذا دادن، برکت یعنی تلاش برای اینکه شکمی بدون غدا نماندن، برکت یعنی لقمه نانی را برای منفعت شخصی از نیازمندی دریغ نکردن،برکت یعنی به همه اسید های چرب ضروری رساندن، برکت یعنی سفره فقرا را نیزدیدن،برکت یعنی از یک دانه نه هفتاد دانه بلکه هفتصد دانه برداشتن و بالاخره برکت یعنی رئال را پیش پای ایده آل ها قربانی نکردن.
نظر شما